Jump to content

Ալոիս Յիրասեկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալոիս Յիրասեկ
Alois Jirásek
Ծնվել էօգոստոսի 23, 1851(1851-08-23)[1][2][3][…]
ԾննդավայրHronov, Գրոնով
Վախճանվել էմարտի 12, 1930(1930-03-12)[1][2][3][…] (78 տարեկան)
Վախճանի վայրՆոր ավան, Պրահա, Չեխոսլովակիա[4]
ԳերեզմանԳրոնով
Մասնագիտությունգրող, պատմաբան, մանկավարժ, դրամատուրգ և քաղաքական գործիչ
Քաղաքացիություն Չեխոսլովակիա և  Ավստրո-Հունգարիա
ԿրթությունՊրահայի Կարլի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներAncient Bohemian Legends?, Եղբայրություն և Ֆ․ Լ․ Վեկ
ԱնդամակցությունՉեխական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա
Պարգևներ
ԶավակներԲոժենա Ելնիկովա-Յիրասկովա և Jaromír Jirásek?[9]
Изображение автографа
Ալոիս Յիրասեկ Վիքիդարանում
 Alois Jirásek Վիքիպահեստում

Ալոիս Յիրասեկ (չեխ․՝ Alois Jirásek, օգոստոսի 23, 1851(1851-08-23)[1][2][3][…], Hronov, Գրոնով - մարտի 12, 1930(1930-03-12)[1][2][3][…], Նոր ավան, Պրահա, Չեխոսլովակիա[4]), չեխ գրող։

Ստեղծագործությունը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալոիս Յիրասեկի ստեղծագործությունը չեխ ժողովրդի պատմության կարևորագույն փուլերի գեղարվեստական տարեգրությունն է։ Հնագույն ժամանակներն են արտացոլված «Չեխական հինավուրց զրույցներ»-ում (1894, հայերեն հրատարակությունը՝ 19551775 թվականի չեխական գյուղացիական ապստամբությանն է նվիրված նրա առաջին պատմավեպը՝ «Սկալակները» (1875)։ Հուսյան շարժումը (15-րդ դար) պատկերող «Վերջը և սկիզբը» (1882), «Օտար ծառայության մեջ» (1883), «Հոսանքների միջև» (1887-1890), «Ընդդեմ բոլորի» (1893), «Եղբայրություն» (1898-1908), «Հուսյան արքան» (1916-1920) վեպերում Յիրասեկն այդ շարժումը դիտել է որպես ժողովրդական հակաավատական շարժում։ «Շնագլխականներ» (1884), «Ժայռեր» (1886), «Խավար» (1912-1915) և այլ վեպերում նկարագրել է Սպիտակ լեռան ճակատամարտում (1620) չեխ ժողովրդի կրած պարտությունը և ազգային անկախության կորուստը։ Չեխական ազգային վերածննդի ժամանակաշրջանն է վերարտադրված Յիրասեկի մի շարք վեպերում ու վիպակներում («Դքսի պալատում», 1877, «Ֆ․ Լ․ Վեկ», 1888-1906)։ Յիրասիեկը գրել է նաև «Յան Ժիժկա» (1903), «Յան Ռոհաչ» (1914) պատմական և «Վոյնարկա» (1890), «Մենություն» (1908) սոցիալ-կենցաղային դրամաները։

Տունը, որտեղ ծնվել է Ալոիս Յիրասեկը
  • Na dvoře vévodském (1877)
  • Slavný den (1879)
  • Konec a počátek (1879)
  • Ráj světa (I880)
  • Poklad (1881)
  • Skály (1887)
  • Poklad (1885)
  • Na dvoře vévodském (1881)
  • V cizích službách (1883)
  • Psohlavci (1884)
  • Maryla (1887)
  • Na Ostrově (1888)
  • Nevolnice (1888)
  • «Չեխական հինավուրց զրույցներ» (1894, Staré pověsti české)
  • «Հոսանքների միջև» (1887–1890), եռագրություն Հուսյան ժամանակաշրջանի մասին
  • Ընդդեմ բոլորի (1893, Proti všem)
  • Եղբայրություն (1899–1908, Bratrstvo)
  • U Nás (1896–1903)
  • Խավար (1914, Temno)
  • F. L. Věk (1888–1906, 5 հատոր, չեխական ապստամբության սկզբի մասին)
  • Փիլիսոփաների պատմությունը (1878, Filosofská historie, 1848 թվականի հեղափոխության մասին)
  • Husitský král (1919, անավարտ)
  • Jan Hus (1911)
  • Jan Žižka (1903)
  • Jan Roháč (1914)
  • Lantern (1905)
  • Vojnarka (1891)
  • Հայրը (1895, Otec)


Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալոիս Յիրասեկ» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալոիս Յիրասեկ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 124