Ֆինգալի քարանձավ
| Ֆինգալի քարանձավ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | sea cave? և էքսկուրսիոն անձավ |
| Երկիր | .svg){kind=small} Միացյալ Թագավորություն |
| Վարչատարածք | Արգայլ ընդ Բյութ |
| Աշխարհագրական տեղադրություն | Ստաֆա |
| Երկարություն | 1130 մետր[1] |
| Հայտնաբերման տարի | 1772 |
 | |
 | |
Ֆինգալի քարանձավ (անգլ.՝ Fingal’s Cave), 69 մ խորությամբ և 20 մ բարձրությամբ հայտնի ծովային քարանձավ, որը ժայռի մեջ բացել է ծովի ջուրը։ Գտնվում է Ստաֆա կղզում (Ներքին Հեբրիդներ կղզեխմբի մաս)։ Նրա պատերը կազմված են ուղղահայաց կանգնած բազալտե սյուներից, հիմնականում՝ վեցանիստ, թեև կան նաև նիստերի այլ քանակով սյուներ՝ երեք-չորսից մինչև ութ։ Քարանձավը Շոտլանդիայի համանուն արգելոցի մի մասն է։ Նրա երկարությունը 113 մ է, մուտքի առավելագույն լայնությունը՝ 16,5 մ[2]։ Ֆինգալի քարանձավը գտնվում է Թոբերմորի քաղաքից 32 կմ հեռավորության վրա։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քարանձավի հայտնաբերողը բնագետ Ջոզեֆ Բենքսն էր, որն այստեղ է այցելել 1772 թվականին և տպավորիչ նկարագրություն է տվել դրա մասին։ Բնության այս հրաշքի համբավով գրավված կղզի այցելեցին Վալտեր Սքոթը, Ուիլյամ Ուորդսվորթը, Ջոն Քիթսը, Ալֆրեդ Թենիսոնը, Ժյուլ Վեռնը, Յուհան Ավգուստ Ստրինդբերգը (քարանձավը նրա ստեղծագործություններից մեկի վայրն է), Վիկտորիա թագուհին և նկարիչ Ուիլյամ Թըրները։
Քարանձավի ներսում զբոսաշրջիկները պետք է ճանապարհ անցնեն ջրի եզրի վերևում գտնվող նեղ ճանապարհով, քանի որ կամարակապ մուտքը չափազանց նեղ է նավակների համար։ Նայելով քարանձավից՝ կարելի է նկատել հին շոտլանդական թագավորների, այդ թվում՝ Մակբեթի թաղման վայրի՝ Այոնա սուրբ կղզու ուրվագծերը։
Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անունը քարանձավը կապում է կելտական հնության լեգենդար հերոս Ֆինգալի (բառացիորեն «Սպիտակ թափառական») կերպարի հետ, որը աշխարհին պատմել է շոտլանդացի բանաստեղծ Ջեյմս Մակֆերսոնը օսական ցիկլի բանաստեղծություններից մեկում։ Ըստ լեգենդի, Ֆինգալը (կամ Ֆիննը) կառուցեց այսպես կոչված հսկայի ճանապարհը Շոտլանդիայի և Իռլանդիայի միջև։
Գելերեն լեզվով քարանձավը կոչվում է Uamh-Binn, այս հին անունը կարելի է թարգմանել որպես «Մեղեդու քարանձավ»։ Իրոք, գմբեթի պես կորացած կամարի շնորհիվ այն ունի յուրահատուկ ակուստիկա։ Քարանձավի ինտերիերում հնչում են ճամփորդության ֆանտաստիկ ձևափոխված ձայները, ինչը նրան դարձնում է հսկայական հրաշք տաճարի տեսք։
Արվեստում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Երիտասարդ Ֆելիքս Մենդելսոնը ստեղծել է «Ֆինգալի քարանձավ» նախերգանքը՝ ոգեշնչված մեղեդիական ներդաշնակություններից, որոնք 20-ամյա կոմպոզիտորը լսել է 1829 թվականին քարանձավ այցելելիս։
Ուոլտեր Սքոթը Ֆինգալի քարանձավը նկարագրեց այսպես. «Ֆինգալի քարանձավը ամենաարտասովոր վայրերից մեկն է, որի մասին մտածելու բախտ եմ ունեցել։ Նրա տեսքը գերազանցում էր այն ամենին, ինչ ես երբևէ լսել էի նրա մասին։ Քարանձավն ամբողջությամբ բաղկացած է բազալտե սյուներից, որոնք իրենց բարձրությամբ հավասար են տաճարի կամարներին, որոնք իջնում են ժայռի հաստության մեջ և անհիշելի ժամանակներից ողողվում են խոր ծովի ուռչումներով։ Կարծես կարմիր մարմարով սալիկապատված լինի, այն դեմ է բառերով նկարագրությանը»։
Հանրաճանաչ տեսարժան վայրը պատկերված է նաև փորագրանկարներում, մասնավորապես՝ Ջեյմս Ֆիտլերի «Ֆինգալի քարանձավը» 1804 թվականի աշխատանքը[3], որը պատկերում է այցելուների իջնելը նավից, իսկ Ջոզեֆ Ուիլյամ Թյորները 1832 թվականին նկարել է այս քարանձավին նայող բնապատկերը։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ http://www.holidaym.ru/article/greatbritan/fingal-cave_staffa_scotland.php
- ↑ «Фингалова пещера: природный собор с впечатляющей акустикой» (ռուսերեն). proboating.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
- ↑ «Caves of Great Britain: Fingal's Cave». Show Caves of the World (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2006 թ․ մայիսի 25-ին. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 8-ին.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Национальный природный заповедник Стаффа на сайте Национального Траста Шотландии». www.nts.org.uk (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 13-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link) - «Поющий остров (остров Стаффа и Фингалова пещера)» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 28-ին.