Սպանի՛ր նրան
| Սպանի՛ր նրան ռուս.՝ Убей его! | |
|---|---|
 «Սպանի՛ր նրան» բանաստեղծությունը «Կրասնայա զվեզդա» թերթում (1942 թվականի հուլիսի 18) | |
| Տեսակ | բանաստեղծություն |
| Ձև | բանաստեղծություն |
| Հեղինակ | Կոնստանտին Սիմոնով |
| Բնագիր լեզու | ռուսերեն |
| Գրվել է | 1942 |
| Հրատարակվել է | հուլիսի 18, 1942 |
«Սպանի՛ր նրան» (ռուս.՝ «Убе́й его́!», «Եթե թանկ է քեզ համար քո տունը․․․» («Если дорог тебе твой дом…»), Կոնստանտին Սիմոնովի բանաստեղծությունը, որը գրվել է 1942 թվականի հուլիսին և տպագրվել «Կրասնայա զվեզդա» թեթում 1942 թվականի հուլիսի 18-ին՝ Ստալինգրադի ճակատամարտի սկվելու հաջորդ օրը։ Սիմոնովի բանաստեղծության և Իլյա Էրենբուրգի՝ փոքր-ինչ ավելի ուշ հրատարակված «Սպանի՛ր» հրապարակախոսական հոդվածի «Սպանի՛ր գերմանացուն» («Убей немца!») արտահայտությունը դարձել է խորհրդային ամենահայտնի ռազմական նշանաբաններից մեկը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոնստանտին Սիմոնովի խոսքով՝ ինքը «Սպանի՛ր նրան» բանաստեղծությունը գրել է 1942 թվականի ամռանը՝ ընդամենը մեկ օրում, գտնվելով ռազմաճակատում՝ Վոլգայի ափին, «որին մոտենում էին գերմանացիները»[1]։
«Կրասնայա զվեզդա» թերթի գլխավոր խմբագիր Դավիթ Օրտենբերգն այսպես է նկարագրել բանաստեղծության հայտնվելը խմբագրությունում․
Մենք սպասում էինք Սիմոնովի նյութերին։ Ահա, վերջապես, հանձնեցին փաթեթը։ Ծրարի վրա գրված է. «Դ. Ի. Օրտենբերգ։ Անձամբ։ Շտապ։ Սիմոնովից։ Քայլք...», և այս բառից հետո Սիմոնովը նկարել էր երեք խաչ, ինչպես ընդունված էր հեծելազորում՝ հույժ շտապ լինելը նշելու համար։ Բացեցի փաթեթը, իսկ այնտեղ ոչ թե ակնարկ է, այլ «Սպանի՛ր նրան» բանաստեղծությունը։ Չեմ բացատրի, թե ինչքան էր պետք այդ ուղղակի հրապարակախոսական կոչը մեր նահանջի ծանր օրերին[2]։
Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)Мы ждали материалы от Симонова. Вот, наконец, доставили пакет. На конверте надпись: «Д. И. Ортенбергу. Лично. Срочно. От Симонова. Аллюр…», а за этим словом Симонов нарисовал, как это было принято в кавалерии для обозначения сверхсрочности, три креста! Раскрыл пакет, а там оказался не очерк — стихи «Убей его!». Не буду объяснять, как нужен был этот прямой публицистический призыв в тяжёлые дни нашего отступления.
1942 թվականի հուլիսի 18-ին բանաստեղծությունն առաջին անգամ տպագրվել է «Կրասնայա զվեզդա» թերթում, հաջորդ օրը՝ հուլիսի 19-ին, արտատպվել է «Կոմսոմոլսկայա պրավդա» թերթում, հուլիսի 20-ին հայտնվել է «Окна ТАСС»-ում։ Դրանից հետո այն պատերազմի ընթացքում կարդացվել է ռադիոյով և տպագրվել ինքնաթիռներից ցրվող թռուցիկների վրա[3]։
Պատերազմի ավարտից հետո Սիմոնովը հրաժարվել է «Սպանի՛ր նրան» վերնագրից և բանաստեղծության բազմաթիվ վերահրատարակումների ժամանակ որպես վերնագիր օգտագործվել է նրա առաջին տողը՝ «Եթե թանկ է քեզ համար քո տունը...»[2]։ Դավիթ Օրտենբերգին Սիմոնովը դա բացատրել է հետևյալ կերպ․
Այդ ժամանակ՝ պատերազմի ընթացքում, ով էլ կարդար վերնագիրը, անմիջապես հասկանում էր, որ պետք է սպանել հիտլերականներին։ Իսկ հիմա այդ վերնագիրը ընթերցողին կգցեր տարակուսանքի մեջ. ո՞ւմ է պետք սպանել։ Նա ստիպված կլիներ կարդալ բանաստեղծությունը, բայց բոլորը չէին ունենա նման պատրաստակամություն[2]։
Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)Тогда, в войну, кто бы ни прочитал заголовок, сразу понимал, что надо убивать гитлеровцев. А ныне такое название поставило бы читателя в недоумение: кого, мол, надо убивать? Пришлось бы ему прочитать стихотворение, а не у каждого бывает на это охота…
Կարծիքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականագետ Վլադիսլավ Շոշինը «Սպանի՛ր նրան» բանաստեղծությունն ընդգրկել է Սիմոնովի՝ Հայրենական մեծ պատերազմի առաջին տարիներին գրված մյուս բանաստեղծությունների («Հիշո՞ւմ ես, Ալյոշա, սմոլենշչինայի ճանապարհները․․․» («Ты помнишь, Алёша, дороги Смоленщины…», «Հայրենիք» («Родина»), «Մայորը բերեց տղային հրետասայլի վրա․․․» («Майор привёз мальчишку на лафете…»), «Ես չեմ հիշում՝ մեկ օր էր, թե տասը» («Я не помню, сутки или десять…»), «Հարձակում» («Атака») և այլն) հետ մի շարքում, որոնք, նրա կարծիքով, շարունակում են ռուսական դասական պոեզիայի լավագույն ավանդույթները։ Ընդ որում, Շոշինը «Սպանի՛ր նրան» ստեղծագործությունը համարել է Սիմոնովի՝ այդ ժամանակաշրջանի ամենավառ բանաստեղծությունը[3]։
Բանաստեղծության առաջին հրատարակիչը՝ թերթի խմբագիր Դավիթ Օրտենբերգը, այն անվանել է «ուղղակի հրապարակախոսական կոչ մեր նահանջի ծանր օրերին» (ռուս․՝ «прямым публицистическим призывом в тяжелые дни нашего отступления[2]»)։
Բանաստեղծությունը պատերազմական պրոպագանդայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ես՝ ականանետային վաշտի քաղղեկս, Ստալինգրադի ճակատամարտի ամենածանր օրերին ստիպված չէի անվերջ համոզել իմ մարտիկներին՝ «Ոչ մի քայլ հետ»։ Բավական էր կարդալ Սիմոնովի «Սպանի՛ր նրան» բանաստեղծությունը, որը հայտնվել է հենց այդ ժամանակ։ Ես վկայում եմ․ այն հուզում էր մեր զինվորական հոգիները[2]։
Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)Мне, политруку миномётной роты, в самые тяжёлые дни Сталинградской битвы не нужно было без конца заклинать своих бойцов: «Ни шагу назад!» Мне достаточно было прочесть стихотворение Симонова «Убей его!» — стихотворение, появившееся как раз в ту пору. Свидетельствую: оно потрясло наши солдатские души.
— Միխայիլ Ալեքսեև, գրող
1944 թվականին Սանդոմիրի պլացդարմում՝ Վիսլայից այն կողմ, իմ տանկիստ ընկերն Սիմոնովի «Սպանի՛ր նրան» բանաստեղծության մասին ինձ ասաց․ «Ես այդ բանաստեղծությանը կշնորհեի Խորհրդային Միության հերոսի կոչում։ Այն ավելի շատ հիտլերականների է սպանել, քան ամենահայտնի դիպուկահարը...»[2]
Բնօրինակ տեքստ (ռուս.)В 1944 году, на Сандомирском плацдарме, за Вислой, говорил мне мой друг-танкист о стихотворении Симонова «Убей его!»: «Я бы присвоил этому стихотворению звание Героя Советского Союза. Оно убило гитлеровцев больше, чем самый прославленный снайпер…»
— Միխայիլ Լվով, բանաստեղծ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑
Կոնստանտին Սիմոնովը կարդում է իր «Սպանի՛ր նրան» բանաստեղծությունը
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Ортенберг Давид. Год 1942: Рассказ-хроника Արխիվացված 2014-02-02 Wayback Machine / Предисл. Л. Лазарева. — М.: Политиздат, 1988. — 460 с.
- ↑ 3,0 3,1 Шошин В. А. Симонов Константин (Кирилл) Михайлович // Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги: Биобиблиографический словарь: В 3 т. / Под ред. Н. Н. Скатова. — М.: ОЛМА-Пресс Инвест, 2005. — Т. 3: П — Я. — С. 327—330.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ортенберг Давид. Год 1942: Рассказ-хроника / Предисл. Л. Лазарева. — М.։ Политиздат, 1988. — 460 с.
- Шошин В. А. Симонов Константин (Кирилл) Михайлович // Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги։ Биобиблиографический словарь։ В 3 т. / Под ред. Н. Н. Скатова. — М.։ ОЛМА-Пресс Инвест, 2005. — Т. 3։ П — Я. — С. 327—330.