Սիմոն Հմայակյան

Սիմոն Հմայակյան
Ծնվել է	մարտի 20, 1951 (73 տարեկան)
Մասնագիտություն	հնագետ
Հաստատություն(ներ)	Հայաստանի Պատմության Թանգարան, Պետական Էրմիտաժ և Էրեբունի թանգարան
Անդամակցություն	Հայաստանի նկարիչների միություն
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1973)
Գիտական աստիճան	պատմական գիտությունների թեկնածու
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն, ռուսերեն, ֆրանսերեն, ուրարտերեն և գրաբար

Սիմոն Գևորգի Հմայակյան (մարտի 20, 1951(1951-03-20)), հայ հնագետ։ Պատմական գիտությունների թեկնածու, Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի ավագ գիտաշխատող, ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետի Հայ արվեստի պատմության և տեսության ամբիոնի դոցենտ։ Նեղ մասնագիտացումը՝ Հայաստանի վաղ հնագիտություն։ Աշխատում է ՀՀ ԳԱԱ ՀԱԻ-ում 1981 թվականից առ այսօր։ Հետազոտությունների ոլորտներն են հնագիտությունը, ուրարտագիտությունը, Հայ ժողովրդի պատմությունը, Հին աշխարհի արվեստի պատմությունը, դիցաբանությունը^[1]^[2];

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանը 1968-1973 թթ. սովորել է Երևանի պետական համալսարանի պատմության ֆակուլտետում^[2]։

1973-1974 թթ. աշխատել է Հայաստանի պատմության պետական թանգարանում՝ ՀՊՊԹ, որպես վերականգնող՝ ռեստավրատոր, ապա՝ 1974-1977 թթ. ՀՊՊԹ-ի գիտաշխատող^[2]։ Այնուհետև 1977-1980 թթ. սովորել է Լենինգրադի՝ ներկայիս Սանկտ-Պետերբուրգի Էրմիտաժի պետական թանգարանի հնագիտության բաժնի ասպիրանտուրայում^[2]։ Ստացել է Պատմական գիտությունների թեկնածուի գիտական աստիճան^[2]։ 1977-1980 թթ. աշխատել է որպես ՀՊՊԹ Հին հնագիտության բաժնի վարիչ^[2]։ Սիմոն Հմայակյանը 1980-1981 թթ. եղել է Երևանի «Էրեբունի» թանգարանի տնօրենը^[2]։ Ապա՝ ՀՀ ԳԱ ՀԱԻ-ի Ուրարտուի հնագիտության բաժնի և Սևանի ավազանի ուրարտական հնավայրերն ուսումնասիրող հայ-իտալական արշավախմբի ղեկավար^[2]։ 1981 թվականից աշխատում է ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում^[2]։ 1992 թվականից առ այսօր Երևանի գեղարվեստի պետական ակադեմիայի դասախոս է^[2]։ 2001-2003 թթ. աշխատել է որպես Երևանի պետական համալսարանի Իջևանի մասնաճյուղի Պատմության և քաղաքագիտության ամբիոնի վարիչ^[2]։ 2003-2006 թթ. եղել է ԵՊՀ Իջևանի մասնաճյուղի Տուրիզմի և մշակութաբանության ամբիոնի հիմնադիր վարիչ^[2]։ 2004 թվականից առ այսօր - ԵՊՀ Հայ արվեստի պատմության և տեսության ամբիոնի դասախոս, դոցենտ^[2]։

Այլ կենսագրական տվյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանը տիրապետում է հետևյալ լեզուներին^[2].

հայերեն,
ռուսերեն,
ֆրանսերեն,
ուրարտերեն,
գրաբար (դասական հայերեն)։

Գիտական հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանը հեղինակել է բազում և արժեքավոր գիտական աշխատություններ, այդ թվում՝ որոշ աշխատություններ՝ այլ նշանավոր հայագետների համահեղինակությամբ^[1]^[2]։

Հմայակյան Ս. Գ., 1975, Ուրարտական դիցարանի աստվածությունների մասին, «Պատմա-բանասիրական հանդես», թիվ 1, Երևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 158-154։
Հմայակյան Ս. Գ., 1979, Ուրարտական Արծիբեդինի աստվածության մասին, Հայաստանի մշակույթի և արվեստի պրոբլեմներին նվիրված հանրապետական չորրորդ գիտական կոնֆերանսի զեկուցումների թեզեր, Երևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 71-72։
Եսայան Ս. Ա., Հմայակյան Ս. Գ, 1980, Ուրարտուի զգեստը, «Պատմա-բանասիրական հանդես», թիվ 3, Երևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 203-215։
Հմայակյան Ս. Գ., 1981, Ուրարտական դիցարանի սրբությունները, «Պատմա-բանասիրական հանդես», թիվ 3, Երևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 205-210։
S. Hmayakyan, R. Badaljan, Ch. Edens, F. Kohl, D. Stronakh, A. Tonikjan, S. Mandrikjan, M. Zardarjan. Preliminary report on the 1992 excavations at Horom, Armenia | "Iran" XXXI, 1993, p. 1–24.^[2]^[3]

Գիտական գործունեության այլ փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիտական հետաքրքրությունների շրջանակը հիմնականում հետևյալն է.

Հնագիտության հիմունքներ^[2]
Հին աշխարհի արվեստի պատմություն^[2]
Դիցաբանություն^[2]
Քաղաքակրթությունների պատմություն^[2]
Սիմոն Հմայակյանը Հայաստանի Հանրապետության Գիտությունների Ազգային Ակադեմիայի Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի (ՀՀ ԳԱԱ ՀԱԻ) Ուրարտուի կամ Վանի թագավորության հնագիտության խմբի ղեկավարն է^[1]։

Գիտահանրամատչելի հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանը բազմաթիվ հետաքրքիր ու արժեքավոր գիտահանրամատչելի հոդվածների հեղինակ է^[1]։

Հմայակյան Ս. Գ., 1975, Հեթանոսությունը որպես աշխարհայացք, «ԵՊՀ-ի ուսանողական գիտական աշխատանքներ» թիվ 17, Երևան, էջ 17-25։
Հմայակյան Ս. Գ., 1988, Զվարթնոցի արձանագրությունը, «Կուլտուր-լուսավորական աշխատանք», թիվ 7-8, Երևան, էջ 37-39։
Հմայակյան Ս. Գ., 1989, Գիլգամեշի մասին առասպելը Հայաստանում, «Մշակույթ», թիվ 2-3, Երևան, էջ 67-73։
Հմայակյան Ս. Գ., 1990, Մհերի դուռ, «Մշակույթ», թիվ 2-3, Երևան, էջ 33-44։
Հմայակյան Ս. Գ., 1991, Հնագույն հայկական Արծիբիդինե աստվածության մասին, «Հայրենի եզերք», թիվ 5, Երևան էջ 35-37։
Հմայակյան Ս. Գ., 1992, Հողային ռեֆորմենր և ... զուգահեռներ, «Հայաստան», թիվ 36, Երևան, էջ 4։
Հմայակյան Ս. Գ., 1993, Հայ-ուրարտա-իրանական մշակութային փոխառնչությունների շուրջ, «Իրան-Նամե», թիվ 2, Երևան, էջ 33։
Հմայակյան Ս. Գ., 1993, Հոգևոր մշակույթի առաջին դրսևորումները Հայկական լեռնաշխարհում, «Գարուն», թիվ 2, Երևան, էջ 48-52։
Հմայակյան Ս. Գ. 1993, Իվարշա հայկական աստվածությունը, «Աստեղային սուրհանդակ», Երևան, թիվ 1, էջ 3։
Հմայակյան Ս. Գ., 1994, Տայոց իշխան Սենին և Թիգլաթպալասար մեծը, «Հնչակ», թիվ 6, Երևան, էջ 9։
Հմայակյան Ս. Գ., 1994, «Մհերի դռան» արձանագրությունը և Վանի թագավորության օրացույցը, «Գարուն» ամսագիր, թիվ 3, էջ 88-89։
Դևեջյան Ս. Հ., Հմայակյան Ս. Գ., 2003, Օննիկ Խնկիկյանի «Սյունիքը բրոնզի և երկաթի դարաշրջանում» մենագրության մասին, «Մասիս» /փետրվարի 8/, էջ 13։

Խմբագրված աշխատանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանի գիտական գործունեության բարձր մակարդակի վկայություններն են նաև նրա կողմից խմբագրված մի շարք աշխատությունները^[1]։

Հայաստանի հնագիտական հուշարձանները, թիվ 15, «Ուրատական հուշարձաններ», պրակ 2, Երևան, 1991 (պատասխանատու խմբագիր)։
«Էրեբունի Երևան», Երևան, 1998 (համախմբագիր՝ Արամ Քալանթարյան)։
The North-Eastern Frontier. “Urartians and non Urartians in the Sevan Lake Basin (The Southern Shores)”, Roma, 2002 (co-editors: Raffaele Biscione, Neda Parmejiani).
Ինգա Ավագյան, Պատմական Շիրակը սկզբնաղբյուրներում, Գյումրի, «Էլդորադո» հրատ., 2015:

Մասնակցությունը հնագիտական գիտարշավներին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանի գիտական գործունեության կարևոր մասն են կազմում նրա մասնակցությամբ իրականացված մի շարք գիտարշավներ^[1]։ Մասնակցել է Լոռի Բերդի, Լճաշենի, Հայրիվանքի, Կղզյակ բլուրի, Արմավիրի (ջոկատի պետ), Կարմիր Բլուրի (խորհրդատու) արշավախմբերի պեղումներին^[1]։ Ղեկավարել է ՀՀ ԳԱԱ ՀԱԻ Դովրիի, Թևրաքարի, Նոր Արմավիրի հնագիտական արշավախմբերի աշխատանքները^[1]։ 1994-2012 թթ. որպես համաղեկավար աշխատել է ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի և Հռոմի Էգեյան աշխարհի և Մերձավորարևելյան քաղաքակրթությունների ուսումնասիրության ինստիտուտի միացյալ արշավախմբում (հայկական կողմի ղեկավար)^[1]։

Անդամակցությունը խորհուրդներին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանը եղել է մի շարք գիտական խորհուրդների նախագահ կամ մասնակից^[1]

Երևանի Հիմնադրաման Էրեբունի թանգարանի գիտական խորհուրդ (նախագահ)
ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի գիտական խորհուրդ
Երևանի Գեղարվեստի Պետական Ակադեմիայի գիտական խորհուրդ
Երևանի Պետական Համալսարնի Իջևանի Մասնաճյուղի գիտական խորհուրդ
«Փոստային վճարման պետական նշանների հարցերով խորհրդի» անդամ։
Այժմ Սիմոն Հմայակյանը Հայաստանի Հանրապետության Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնի գիտական խորհրդի անդամ է^[1]։

Գիտաժողովների կազմակերպում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1981 թ. Սիմոն Հմայակյանը կազմակերպել է Հայաստանի պատմության պետական թանգարանի՝ ՀՊՊԹ և Էրեբունի թանգարանի միացյալ նստաշրջանը Երևանում^[1]։

Դասախոսական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանը ԵՊՀ Պատմության ֆակուլտետում կարդում է հետևյալ դասընթացները.

Ուրարտուի և հին հայկական թագավորության արվեստը,
Աքեմենյան Իրանի արվեստը և Հայաստանը։

Մասնագիտական միություններին անդամակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Հմայակյանը ՀՀ նկարիչների միության անդամ է։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հմայակյան Ս. Գ., 1975, Ուրարտական դիցարանի աստվածությունների մասին, «Պատմա-բանասիրական հանդես», թիվ 1, Երևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 158-154։
Հմայակյան Ս. Գ., 1979, Ուրարտական Արծիբեդինի աստվածության մասին, Հայաստանի մշակույթի և արվեստի պրոբլեմներին նվիրված հանրապետական չորրորդ գիտական կոնֆերանսի զեկուցումների թեզեր, Երևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 71-72։
Եսայան Ս. Ա., Հմայակյան Ս. Գ, 1980, Ուրարտուի զգեստը, «Պատմա-բանասիրական հանդես», թիվ 3, Երևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 203-215։
Հմայակյան Ս. Գ., 1981, Ուրարտական դիցարանի սրբությունները, «Պատմա-բանասիրական հանդես», թիվ 3, Երևան, Հայկական ՍՍՀ ԳԱ հրատ., էջ 205-210։
Հմայակյան Ս. Գ., 1975, Հեթանոսությունը որպես աշխարհայացք, «ԵՊՀ-ի ուսանողական գիտական աշխատանքներ» թիվ 17, Երևան, էջ 17-25։
Հմայակյան Ս. Գ., 1988, Զվարթնոցի արձանագրությունը, «Կուլտուր-լուսավորական աշխատանք», թիվ 7-8, Երևան, էջ 37-39։
Հմայակյան Ս. Գ., 1989, Գիլգամեշի մասին առասպելը Հայաստանում, «Մշակույթ», թիվ 2-3, Երևան, էջ 67-73։
Հմայակյան Ս. Գ., 1990, Մհերի դուռ, «Մշակույթ», թիվ 2-3, Երևան, էջ 33-44։
Հմայակյան Ս. Գ., 1991, Հնագույն հայկական Արծիբիդինե աստվածության մասին, «Հայրենի եզերք», թիվ 5, Երևան էջ 35-37։
Հմայակյան Ս. Գ., 1992, Հողային ռեֆորմենր և ... զուգահեռներ, «Հայաստան», թիվ 36, Երևան, էջ 4։
Հմայակյան Ս. Գ., 1993, Հայ-ուրարտա-իրանական մշակութային փոխառնչությունների շուրջ, «Իրան-Նամե», թիվ 2, Երևան, էջ 33։
Հմայակյան Ս. Գ., 1993, Հոգևոր մշակույթի առաջին դրսևորումները Հայկական լեռնաշխարհում, «Գարուն», թիվ 2, Երևան, էջ 48-52։
Հմայակյան Ս. Գ. 1993, Իվարշա հայկական աստվածությունը, «Աստեղային սուրհանդակ», Երևան, թիվ 1, էջ 3։
Հմայակյան Ս. Գ., 1994, Տայոց իշխան Սենին և Թիգլաթպալասար մեծը, «Հնչակ», թիվ 6, Երևան, էջ 9։
Հմայակյան Ս. Գ., 1994, «Մհերի դռան» արձանագրությունը և Վանի թագավորության օրացույցը, «Գարուն» ամսագիր, թիվ 3, էջ 88-89։
Դևեջյան Ս. Հ., Հմայակյան Ս. Գ., 2003, Օննիկ Խնկիկյանի «Սյունիքը բրոնզի և երկաթի դարաշրջանում» մենագրության մասին, «Մասիս» /փետրվարի 8/, էջ 13։
Սիմոն Հմայակյան. Հայաստանի նախարարական տոհմերը և Սուրբ ընտանիքը։ 2016 | Թեզիս/Thesis. «Արշալույս քրիստոնեության հայոց»։ 2016, 92-94 էջ, Հայաստան |
Սիմոն Գ. Հմայակյան. Դիցարանի և տարվա կառուցվածքը Վանի թագավորությունում։ 2016 | Թեզիս/Thesis. Մշակութային աստղագիտությունը Հայկական լեռնաշխարհում։ 2016, 22-23 էջ, Հայաստան |
Սիմոն Հմայակյան. Քաղաքային գանձատուն-թանգարանը Վանի թագավորությունում։ 2015 | Հոդված/Article. Անտառ ծննդոց, 2015թ․, 132-136 էջ |
Սիմոն Հմայակյան. Հովսեփ Օրբելու 1916 թ. ուսումնասիրությունները Վանում։ 2015 | Հոդված/Article. Գեղարվեստի ակադեմիայի տարեգիրք, 2015թ․, 2-3, 54-63 էջ |
Հայկ Հակոբյան , Սիմոն Հմայակյան , Նորայր Հազեյան, Մարինե Մելքոնյան. Սարուխանի «վիշապը»։ 2015 | Հոդված/Article. Վիշապ քարակոթողները, 2015թ․, 219-223 էջ |
Ս. Հմայակյան , Լ. Սիմոնյան. Արևի քաղաքը։ 2014 | Հոդված/Article. «Հայաստանի մայրաքաղաքները. Վան», Երևան, 2013, էջ 70 - 81։
S. Hmayakyan. Կերպարվեստը Վանի թագավորությունում։ 2011 | Հոդված/Article. Երևանի Գեղարվեստի Պետական Ակադեմիայի "Տարեգիրք", Երևան, 2011, էջ 5-23
S. Hmayakyan. The study of urartian monuments in the republic of Armenia. 2010 | Հոդված/Article. Armenian journal of near eastern studies "Aramazd", vol. 5, issue 2, 2010, p. 9-20.
S. Hmayakyan. Van, La première capitale d’ Armènie. 2010 | Հոդված/Article. "Les douze capitales d’ Arménie", Paris, Marseille, 2010, p 51-61
Simon Hmayakyan , Hayk Hakobyan. Recently found boundary stelae from Sevan lake basin. 2008 | Հոդված/Article. Armenian journal of near eastern studies “Aramazd”, vol. 3, issue 2, 2008, p. 181-189
С. Гмаякян. Boris Borisovich Piotrovsky. 2008 | Հոդված/Article. On the 100-th anniversary, Armenian journal of near eastern studies “Aramazd”, vol. 3, issue 1, 2008, p. 130-137
Հմայակյան Ս., Երեք ուղղություն ուրարտական արվեստում։ 2008 | Հոդված/Article. Երևանի Գեղարվեստի Պետական Ակադեմիայի "Տարեգիրք", Երևան, 2008, էջ 3-9
С. Гмаякян. Ванское царство (Урарту). 2008 | Հոդված/Article. "У подножья Арарата" (каталог выставки посвященной 100-летию со дня рождения Б. Б. Пиотровского), Санкт - Петербург, 2008, стр. 29-32
S. Hmayakyan. L’Ourartou et son écriture. 2007 | Հոդված/Article. "Arménie la magie de l’écrit", Marseille, 2007, p. 18-21
E. Grekyan , E. Grekyan. Bronzekunst Urartus by Ursula Seidl. 2006 | Հոդված/Article. Armenian journal of near eastern studies "Aramazd", vol. 1, Yerevan, 2006, p. 254–260
С. Гмаякян. О роли реформ царей Ишпуини и Минуа в становлении Биайской культуры. 2003 | Հոդված/Article. "Археология и этнология и фольклористика Кавказа", Ереван, 2003, стр. 105-106
Simon Hmayakyan , Seda Devejian. Towards Urartian-Egyptian Political Cultural Interrelation. 2002 | Հոդված/Article. "Studia Aegyptiaca" XVII, Budapest, 2002, p. 185–194
S. Hmayakyan. An Urartian Cuneiform isscription from Ojasar-Ilandach. 1996 | Հոդված/Article. Nakhichevan, “Studi Micenei ed Egeo-Anatolici”, XXXVIII, 1996, p. 139-151. (co-authors Valeriy A. Igumnov, Hovhannes H. Karagyozyan)
S. Hmayakyan. Les rois d`Ourartou. 1996 | Հոդված/Article. "Tresors de l`Armenie ancienn", Paris-Nantes-Erevan, 1996, pp. 118–123, 132-134, 136-140, 143-144, 150, 156-157, 166-167, 170-174
S. Hmayakyan. Urartu. 1995 | Հոդված/Article. Vermachtniesse einer Hochkultur. In Armenian. “Wiederentdeckung einer alten, Kulturlandschaft”, Bochum, 1995, p. 49-54
S. Hmayakyan , R. Badaljan, Ch. Edens, F. Kohl, D. Stronakh, A. Tonikjan, S. Mandrikjan, M. Zardarjan. Preliminary report on the 1992 excavations at Horom, Armenia. 1993 | Գիրք/Book. "Iran" XXXI, 1993, p. 1–24.

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գետահովիտի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Տավուշի մարզ)

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սիմոն Գևորգի Հմայակյան։ Քաղաքային գանձատուն-թանգարանը Վանի թագավորությունում | Անտառ ծննդոց, 2015թ․, 132-136 էջ։ [1]
Սիմոն Գևորգի Հմայակյան։ Հովսեփ Օրբելու 1916 թ. ուսումնասիրությունները Վանում | Գեղարվեստի ակադեմիայի տարեգիրք, 2015թ․, 2-3, 54-63 էջ։ [2]
Հայկ Հակոբյան, Սիմոն Հմայակյան, Նորայր Հազեյան, Մարինե Մելքոնյան։ Սարուխանի «վիշապը» | Վիշապ քարակոթողները, 2015թ․, 219-223 էջ։ [3]
Սիմոն Գևորգի Հմայակյան։ Հայաստանի նախարարական տոհմերը և Սուրբ ընտանիքը | «Արշալույս քրիստոնեության հայոց»։ 2016, 92-94 էջ, Հայաստան։ [4]
Դիցարանի և տարվա կառուցվածքը Վանի թագավորությունում | Մշակութային աստղագիտությունը Հայկական լեռնաշխարհում։ 2016, 22-23 էջ, Հայաստան։ [5]

[ՀՀ_ԳԱԱ_ՀԱԻ-1] 1,00 ^1,01 ^1,02 ^1,03 ^1,04 ^1,05 ^1,06 ^1,07 ^1,08 ^1,09 ^1,10 ^1,11 Սիմոն Հմայակյան - Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ

[Պատմության_ֆակուլտետ-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 ^2,15 ^2,16 ^2,17 ^2,18 ^2,19 Երևանի պետական համալսարանի պաշտոնական կայք։ Պատմության ֆակուլտետ

[3] Երևանի պետական համալսարանի պաշտոնական կայք։ Գիտություն։ Աշխատակիցներ։

[1]

[2]

[3]