Բալյան ընտանիք

Պալյան ընտանիքի անդամների գերեզմանները Սկյութարի (Ստամբուլ) հայկական գերեզմանոցում

Պալյան ճարտարապետի նախագիճով կարուցվաց Սուրբ Մայր Աստվածածին տաճարի ներքին տեսքը (Ստամբուլ)

Պալեան ընտանիք, հայազգի ընտանիք Օսմանյան կայսրությունում, որի շառավիղները 18-19 դդ. եղել են օսմանյան արքունի ճարտարապետներ։ Պալեանների հռչակն ու ազդեցությունը իր բարձրակետին է հասել 19-րդ դարում՝ ընտանիքի ներկայացուցիչներ Գրիգոր Ամիրայի և նրան հաջորդած Կարապետ Ամիրա, Նիկողոս Բեյ, Հակոբ Բեյ և Սարգիս Բեյ Պալեանների օրոք։

Պալեանները առավել հանրածանոթ են օսմանյան սուլթանների համար կառուցած իրենց շքեղ պալատներով։ Այսպես, Աբդուլ Մեջիդի օրոք կառուցվել է Դոլմաբահչե պալատը, Աբդուլ Ազիզի օրոք՝ Բեյլերբեյի և Չըրաղանի պալատները։ Պալեանները կառուցել են նաև մեծ թվով սուլթանական մզկիթներ։ Այժմ Պալյանների հաջորդները ապրում են Երևանում։

Շենքեր ու կառույցներ

Պալեան ընտանիքի ներկայացուցիչների կողմից կառուցված շենքերն ու կառույցները՝

Արքունի պալատներ

Չըրաղան պալատը

• Դոլմաբահչե պալատ (Dolmabahçe, 1848–1856)
• Բեյլերբեյի պալատ (Beylerbeyi, 1861–1865)
• Չըրաղան պալատ (Çırağan, 1863–1871)
• Սարայբուրնու պալատ (Sarayburnu, հրդեհվել է 1875)
• Բեշիքթաշ պալատ
• Վալիդե սուլթանի պալատ, Արնավութքյոյ (Valide Sultan)
• Դեֆթերդար սուլթան պալատ (Defterdar Sultan)
• Ադիլե սուլթանի պալատ, Սկյուտար, Կանդիլի (Adile Sultan, 1876)
• Էյուբ երկվորյակ պալատներ
• Սալիբազարի պալատ (Salıpazar )
• Յըլդըզ պալատ
• Ֆինդիկլի Ջեմիլե և Մյունիր Սուլթան պալատներ (1856–1859)
• Իզմիթի Հյունկար պալատ
• Բալթալիմանի առափնյա պալատ
• Այնալիկավակ պալատ
• Էսմա սուլթանա ապարանք (1875)
• Ադիլե սուլթան տաղավար, Վալիդեբաղ (1853)
• Իհլամուր տաղավար (1849)
• Քյուչուքսու պալատ (1857)
• Մալթա առանձնատուն (Malta Kiosk)
• Սուլթան Մահմուդի առանձնատուն (Sultan Mahmud I Kiosk)
• Եշիլքյոյ Հյունքար առանձնատուն (Yeşilköy Hünkar Kiosk)
• Հին առանձնատուն Գաղաթասարայ կղզու վրա

Կրոնական շինություններ

• Սկյուտարի Սբ Խաչ եկեղեցեցի
• Կայսերիի Սուրբ Գրիգոր Լուսավորիչ եկեղեցի
• Բեշիքթաշի Սուրբ Նշան եկեղեցի (1834)
• Օրթաքյոյի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (1824)
• Կուրուչեշմեի Սուրբ Նշան եկեղեցի
• Բանդրմայի եկեղեցի
• Բեյօղլուի Սուրբ Երրորդության եկեղեցի (1838)
• Գումգափուի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (Պատրիարքարան)
• Սուլթան Մահմուդ II դամբարան (1840)
• Սուլթան Աբդուլ Մեջիթ I դամբարան
• Սուլթան Աբդուլ Ազիզի դամբարան
• Թոփհանեի Նուսրեթիե մզկիթ (Nusretiye, 1823–1826)
• Օրթաքյոյ մզկիթ (1852–1854)
• Դոլմաբահչե մզկիթ (Bezm-i Alem Valide Sultan; 1852–1854)
• Աքսարայի Վալիդե մզկիթ (Valide, 1871)

Հանրային շենքեր

• Սուրբ Փրկիչ հայկական ազգային հիվանդանոց (1827–1834)
• Բեշիքթաշի Մաքրույան հայկական տարրական դպրոց (1866)
• Ստամբուլի դրամահատարան
• Սելիմիե զորանոցներ (1800)
• Դավոութփաշա զորանոցներ (1826–1827)
• Բեյօղլուի զորանոցներ
• Մաչկայի զինապահեստ
• Ռազմական նախարարության շենք
• Ռազմական ակադեմիայի շենք
• Բժշկության արքունի դպրոցի շենք
• Գեղեցիկ արվեստների ակադեմիա
• Բեյազիթ աշտարակ (1828)
• Դոլմաբախչեի ժամացույցի աշտարակը (1895)
• Նուսրեթիեի ժամացույցի աշտարակը (1848)
• Թոփուզլու ամբարտակ (Topuzlu Dam)
• Վալիդե ամբարտակ (Valide Dam)
• Սանդղավանդ կացարաններ (Terraced Houses), հասցե՝ Beşiktaş-Akaretler 138, (1874)

Արտադրական նշանակության շենքեր

• Զեյթինբուրնուի դարբնոցի շենք
• Իզմիթի տեքստիլի գործարանի շենք
• Հերեկեի տեքստիլի գործարանի շենք (1843)
• Բաքըրքյոյի տեքստիլ գործարանի շենք
• Բեյքոզի դաբաղանոցի շենք
• Զեյթինբուրնույի վառոդի գործարանի շենք (1874)

Տես նաև

• Սարգիս Բալյան
• Սիմոն Բալյան
• Հակոբ Բալյան
• Լևոն Բալյան

Արտաքին հղումներ

Պալյան ընտանիք էջը Վիքիպահեստում

• Պալյան ընտանիքի մասին
• Բալյան ընտանիք
• Պալյանների մասին հայկական հանրագիտարանում Արխիվացված 2020-10-17 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բալյան ընտանիք» հոդվածին։