Շյամա Պրասադ Մուկերջի

Շյամա Պրասադ Մուկերջի
Կուսակցություն՝	Akhil Bharatiya Hindu Mahasabha?, Bharatiya Jana Sangh? և Հնդկական ազգային կոնգրես
Կրթություն՝	Նախագահական համալսարան (1921) և Նախագահական համալսարան (1923)
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ, համալսարանի դասախոս, բարիսթեր և ազատության մարտիկ
Դավանանք	հինդուիզմ
Ծննդյան օր	հուլիսի 6, 1901(1901-07-06)
Ծննդավայր	Կալկաթա, Բրիտանական կայսրություն
Վախճանի օր	հունիսի 24, 1953(1953-06-24) (51 տարեկան)
Վախճանի վայր	Ջամմու և Քաշմիր, Հնդկաստան
Քաղաքացիություն	Հնդկաստան,  Բրիտանական Հնդկաստան և  Հնդկաստանի տիրապետություն
Հայր	Ashutosh Mukherjee?
Պարգևներ	Կալկաթայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Շյամա Պրասադ Մուկերջի (բենգալերեն՝ শ্যামা প্রসাদ মুখার্জি, հուլիսի 6, 1901(1901-07-06), Կալկաթա, Բրիտանական կայսրություն - հունիսի 24, 1953(1953-06-24), Ջամմու և Քաշմիր, Հնդկաստան), հնդիկ աջակողմյան քաղաքական գործիչ, ազգայնական, Ջավահառլալ Ներուի առաջին կառավարությունում նախարար, ազգայնական հինդուիստական Բհարատիա ջան սանգհ կուսակցության հիմնադիր։ Հնդկական ազգային կոնգրես կուսակցության անդամ։

Վաղ տարիներ

Շյամա Պրասադ Մուկերջին ծնվել է 1901 թվականի հուլիսի 6-ին Կալկաթայում, Բրիտանական Հնդկաստան՝ բենգալական հինդուիստական ընտանիքում։ Շյամայի հայրը՝ Աշուտոշ Մուկերջին, եղել է հայտնի փաստաբան։ Տարրական և միջնակարգ կրթությունը ստացել է հայրենի քաղաքում՝ Կալկաթայում, որից հետո ուսումը շարունակել է Նախագահական համալսարանում։ Համալսարանն ավարտելուց հետո Շյամա Պրասադ Մուկերջին սկսել է զբաղվել իրավաբանական գործունեությամբ։ Այդ ընթացքում որոշ ժամանակ նաև աշխատել է Կալկաթայի համալսարանում։

Քաղաքական գործունեություն

Բրիտանական Հնդկաստանում

Շյաման իր քաղաքական կարիերան սկսել է 1929 թվականին՝ Կալկաթայի համալսարանից ընտրվելով Բենգիալիայի օրենսդրական ժողով։ 1941 թվականից մինչև 1942 թվականը զբաղեցրել է Բենգալիայի ֆինանսների նախարարի պաշտոնը։

Սկզբնապես Մուկերջին եղել է Հնդկական ազգային կոնգրես կուսակցության կողմնակից, սակայն 1930-ական թվականներին միացել է Հինդու Մահասահայի աջ հինդուիստական կազմակերպությանը։ 1943 թվականին, առողջական դրության պատճառով Հինդու Մահասահայի կազմակերպության նախագահի պաշտոնից Սավարկարի հեռացումից հետո, Մուկերջին դարձել է այդ կազմակերպության համահնդկական առաջնորդ։ Հինդու Մահասահայի բենգալական բաժանմունքը 1947 թվականի Բենգալիայի երկրորդ բաժանումից և դրան հաջորդող արյունոտ միջհամայնքային բախումներից հետո կարևոր դեր է խաղացել։ Մուկերջին հանդես է եկել ընդդեմ Պակիստանի ստեղծանը և մուսուլմանների ինքնակողմնորոշման իրավունքին։

Անկախությունից հետո

1947 թվականին Ջավահառլալ Ներուն Մուկերջիին ընդգրկել է առաջին կառավարության կազմում՝ որպես աջ քաղաքական ուժերի ներկայացուցիչ։ Շյաման մնացել է նախարարների գրասենյակի կազմում անգամ այն բանից հետո, երբ Մահաթմա Գանդին սպանվել էր Հինդու Մահասահայի հինդուիստական կազմակերպության անդամ Նադհուրամ Գոդսեի կողմից և այդ կազմակերպության գործունեությունը դադարեցվել էր։ 1950 թվականին Մուկերջին հրաժարվել է այդ պաշտոնից ի նշան բողոքի երկու երկրներում փոքրամասնությունների իրավունքների երաշխիքի մասին Ներուի և Պակիստանի վարչապետ Լիակատ Ալի Հանի հետ կնքած համաձայնագրի։

1951 թվականին Մուկերջին հեռացել է Հինդու Մահասաբհի կազմակերպությունից և ստեղծել սեփական Բհարատիա ջան սանգհ կուսակցությունը (Հնդկական ժողովրդական միություն)։ Առաջին համընդհանուր ընտրություններում կուսակցությունը 3 մանդաթ է ստացել, իսկ Մուկերջին դարձել է Հնդկաստանի խորհրդարանի ստորին պալատի՝ Լոկ սաբհայի պատգամավոր։ Բհարատիա ջան սագհը սկզբնապես համագործակցել է հինդուիստական ռազմականացված Ռաշտրի Սվայամսևակ Սագհ կազմակերպության հետ։

Շյամա Պրասադ Մուկերջին մահացել է 1953 թվականի հուլիսի 24-ին Ջամմու և Քաշմիրում՝ 51 տարեկան հասակում։

Գրականություն

• Graham, B. D. (1968). «Syama Prasad Mookerjee and the communalist alternative». In D. A. Low (ed.). Soundings in Modern South Asian History. University of California Press. ASIN B0000CO7K5.
• Graham, B. D. (1990). Hindu Nationalism and Indian Politics: The Origins and Development of the Bharatiya Jana Sangh. Cambridge University Press. ISBN 0-521-38348-X.

Արտաքին հղումներ

• Excerpts from convocation address at Benares Hindu University (1 December 1940)

Աղբյուրներ

• Ahir, D.C. (1991), Buddhism in modern India, Sri Datguru Publications
• Aich, Dipak Kumar (1995), Emergence of Modern Bengali Elite: A Study of Progress in Education, 1854–1917, Minerva Associates
• Andersen, Walter K.; Damle, Shridhar D. (1987) [Originally published by Westview Press], The Brotherhood in Saffron: The Rashtriya Swayamsevak Sangh and Hindu Revivalism, Delhi: Vistaar Publications
• Bakshi, Shiri Ram (1991), Struggle for Independence: Syama Prasad Mookerjee, Anmol Publications
• Bandyopādhyāẏa, Śekhara (1 January 2004), From Plassey to Partition: A History of Modern India, Orient Blackswan, ISBN 978-81-250-2596-2
• Bapu, Prabhu (2013), Hindu Mahasabha in Colonial North India, 1915–1930: Constructing Nation and History, Routledge, ISBN 978-0-415-67165-1
• Basu, Rita (1995), Dr. Shyama Prasad Mookherjee & an alternate politics in Bengal, Progressive Publishers
• Baxter, Craig (1969), The Jana Sangh; a biography of an Indian political party, University of Pennsylvania Press
• Begum, Jahanara (1994), The last decade of undivided Bengal: parties, politics & personalities, Minerva Associates
• Bhave, Y.G. (1 January 1995), The First Prime Minister of India, Northern Book Centre, ISBN 978-81-7211-061-1
• Chakrabarty, Saroj; Roy, Bidhan C. (1974), With Dr. B. C. Roy and Other Chief Ministers: A Record Upto 1962, Benson's
• Chander, Harish (2000), Dr. Syama Prasad Mookerjee, a contemporary study, Noida News
• Chandra, Bipan (2008), Communalism in Modern India, Har-Anand, ISBN 978-81-241-1416-2
• Chatterji, Joya (2002), Bengal Divided: Hindu Communalism and Partition, 1932–1947, Cambridge University Press, ISBN 9780521523288
• Chaturvedi, R.P. (2010), Great Personalities, Upkar Prakashan, ISBN 9788174820617
• Christenson, Ron (1991), Political Trials in History: From Antiquity to the Present, Transactions Publishers, ISBN 9781412831253
• Das, S.C (2000), The Biography of Bharat Kesri Dr. Syama Prasad Mookerjee with Modern Implications, Abhinav Publications, ISBN 9788170173878
• Dash, Shreeram Chandra (1968), The Constitution of India: A Comparative Study, Chaitanya Publishing
• Dossani, Rafiq; Rowen, Henry S. (2005), Prospects for Peace in South Asia, Stanford University Press, ISBN 9780804750851
• Gandhi, Gopal (2007), A Frank Friendship: Gandhi and Bengal: A Descriptive Chronology, Seagull Publications
• Golwalkar, M.S. (1974), Shri Guruji Samagra Darshan, Volume 4, Bharatiya Vichar Sadhana
• Harun-or-Rashid (2003), The Foreshadowing of Bangladesh: Bengal Muslim League and Muslim Politics, 1906–1947, The University Press Limited
• Hashmi, Taj ul-Islam (1994), Peasant utopia: the communalization of class politics in East Bengal, 1920–1947, The University Press Limited
• Islam, Shamsul (2006b), Savarkar Myths and Facts, Anamaika Publishing & Distributors
• Islam, Shamsul (2006a), Religious Dimensions of Indian Nationalism: A Study of RSS, Media House, ISBN 978-81-7495-236-3
• Kadian, Rajesh (2000), The Kashmir tangle, issues & options, Vision Books
• Kumar, Kedar Nath (1990), Political Parties in India, Their Ideology and Organisation, Mittal Publications, ISBN 9788170992059
• Kumar, Raj (2014), Essays on Indian Freedom Movement, Discovery Publishing House, ISBN 9788171417056
• Lal, Makkhan (2008), Secular Politics, Communal Agenda: 1860–1953, Pragun Publication
• Majumdar, Ramesh Chandra (1978), History of Modern Bengal, Oxford University Press
• Mishra, Basanta Kumar (2004), The Cripps Mission: A Reappraisal, Concept Publishing Company
• Mookherjee, Shyama Prasad (2000), Leaves from a Dairy, Oxford University Press
• Mukherjee, Janam (2015), Hungry Bengal: War, Famine and the End of Empire, HarperCollins India, ISBN 9789351775836
• Mukhopadhyay, Shyamaprasad (1993), Leaves from a diary, Oxford University Press
• Noorani, Abdul Gafoor Abdul Majeed (2000), The RSS and the BJP: A Division of Labour, LeftWord Books, ISBN 978-81-87496-13-7
• Puniyani, Ram (21 July 2005), Religion, Power and Violence: Expression of Politics in Contemporary Times, SAGE Publications, ISBN 978-0-7619-3338-0
• Ram, Hari (1983), Special Status in Indian Federalism: Jammu and Kashmir, Seema Publications
• Roy, Tathagata (2007), A suppressed chapter in history: the exodus of Hindus from East Pakistan and Bangladesh, 1947–2006, Bookwell
• Roy, Tathagata (2014), The Life & Times of Shyama Prasad Mookerjee, Prabhat Prakashan, ISBN 9789350488812
• Sarkar, Sumit; Bhattacharya, Sabyasachi (2008), Towards freedom: documents on the movement for independence in India, 1946, Part 1, Oxford University Press
• Sen, Khagendra Nath (1970), Education and the nation: An Indian perspective, University of Calcutta
• Sengupta, Nitish K. (2011), Land of Two Rivers: A History of Bengal from the Mahabharata to Mujib, Penguin Books India, ISBN 9780143416784
• Sharma, Urmila; Sharma, S.K. (2001), Indian Political Thought, Atlantic Publishers & Distributors, ISBN 9788171566785
• Sharma, Vishwanathan (2011), Famous Indians of the 20th Century, V&S Publishers, ISBN 9788192079684
• Sharma, Yoga Raj (2003), Special Status in Indian Federalism: Jammu and Kashmir, Radha Krishna Anand & Company
• Singh, Amrik (2000), The Partition in Retrospect, Anamika Publishers & Distributors, ISBN 9788186565650
• Singh, K.V. (2005), Political profiles of modern India, Vista International Publishing House
• Singh, M.K. (2009), Encyclopaedia Of Indian War Of Independence (1857–1947) (Set Of 19 Vols.), Anmol Publications
• Singh, Narendra Kr. (1996), International encyclopaedia of Buddhism: France, Volume 15, Anmol Publications
• Singh, Trilochan (1952), Personalities: A Comprehensive and Authentic Biographical Dictionary of Men who Matter in India. [Northern India and Parliament], Arunam & Sheel
• Sinha, Dinesh Chandra; Dasgupta, Ashok (2011), 1946: The Great Calcutta Killings and Noakhali Genocide, Kolkata: Himangshu Maity
• Smith, Donald Eugene (2015), South Asian Politics and Religion, Princeton University Press, ISBN 9781400879083

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շյամա Պրասադ Մուկերջի» հոդվածին։