Շալիկո Բադանյան

Շալիկո Բադանյան
Ծնվել է	հոկտեմբերի 24, 1932; Մերենիա, Ախալքալաքի շրջան, Սամցխե-Ջավախեթի մարզ, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
Մահացել է	հունվարի 19, 2003 (70 տարեկան); Երևան, Հայաստան
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և Հայաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	քիմիկոս
Հաստատություն(ներ)	Երևանի պետական համալսարան և Նուրբ օրգանական քիմիայի ինստիտուտ
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան (1956)
Կոչում	պրոֆեսոր
Գիտական աստիճան	քիմիական գիտությունների դոկտոր (1971) և ակադեմիկոս (1996)
Տիրապետում է լեզուներին	հայերեն
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ

Շալիկո Հովակիմի Բադանյան (հոկտեմբերի 24, 1932(1932-10-24)^[1], Մերենիա, Ախալքալաքի շրջան, Սամցխե-Ջավախեթի մարզ, Վրացական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ^[1] - հունվարի 19, 2003(2003-01-19), Երևան, Հայաստան), հայ քիմիկոս։ Քիմիական գիտությունների դոկտոր (1971), պրոֆեսոր (1979), ակադեմիկոս (1996)^[2]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շալիկո Բադանյանը ծնվել է Ախալքալաքում։ 1956 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանը։ 1968-2003 թվականներին եղել է ՀՀ ԳԱԱ օրգանական քիմիայի ինստիտուտի չհագեցած միացությունների լաբորատորիայի վարիչ, 1970-2003 թվականներին եղել է ՀՀ ԳԱԱ նախագահության կոորդինացիոն խորհրդի նախագահ, հայկական քիմիական ընկերության նախագահ, 1988-2002 թվականներին՝ տնօրեն, 2002-2003 թվականներին՝ տնօրենի խորհրդատու։ 1972-2002 թվականներին դասավանդել է Երևանի պետական համալսարանում։

Աշխատանքները վերաբերում են ալիլային և պրոպարգիլային համակարգերի ուսումնասիրմանը։ Հայտնաբերել է դրանց անոմալ տեղակալման և դիմերման նոր ռեակցիաներ, ինչպես նաև Ca2+իոնի օրգանական ռեակցիաների ուղղությունը շրջելու հատկությունը։ Մշակել է ֆերոմոնների, հորմոնների, իզոպրենոիդների և պերմետրինների սինթեզի եղանակներ։ Նշված նյութերն օգտագործվում են գյուղատնտեսական մշակաբույսերի պաշտպանության համար։ Իրականացրել է մարդու և շրջակա միջավայրի համար անվնաս բնական ցածրմոլեկուլային կենսակարգավորիչների սինթեզի նոր մեթոդների մշակում։

Մի քանի անգամ արժանացել է «Տարվա մարդ» կոչմանը։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Тезисы докладов VII всесоюзной конференции по химии ацетилена, Ереван, Б.г., 234 с.^[3]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 11-ին.
↑ «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ քարտարան- Շալիկո Բադանյան». Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 11-ին.

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 205)։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 ^1,6 ^1,7 ^1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[2] «ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիայի իսկական անդամներ». Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 11-ին.

[3] «ՀՀ ԳԱԱ հիմնարար գիտական գրադարանի էլ․ քարտարան- Շալիկո Բադանյան». Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 11-ին.

[1]

[2]

[3]