Նիկոլայ Մուրավյով (իրավաբան)
| Նիկոլայ Մուրավյով | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մարտի 21, 1870 |
| Ծննդավայր | Տվերի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 31, 1936 (66 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Մոսկվա, ԽՍՀՄ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} ԽՍՀՄ և  Ռուսական կայսրություն |
| Մայրենի լեզու | ռուսերեն |
| Կրթություն | Կազանի Դաշնային համալսարան |
| Մասնագիտություն | փաստաբան և իրավաբան |
Նիկոլայ Կոնստանտինովիչ Մուրավյով (ռուս.՝ Николай Константинович Муравьёв, մարտի 21, 1870, Տվերի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 31, 1936, Մոսկվա, ԽՍՀՄ), ռուս իրավաբան և հասարակական գործիչ։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ուներ ազնվական ծագում` ոչ շատ հայտնի Մուրավյովների ընտանիքից էր։ Փոխգնդապետ Կոնստանտին Գավրիլովիչ Մուրավյովի և Վարվառա Ֆեդորովնա Լավրովայի որդին էր։
1881 թվականին ընդունվել է Մոսկվայի Պետրոս և Պողոս լյութերական եկեղեցու գիմնազիան, որտեղ ուսուցումն անցկացվում էր գերմաներենով, սակայն 1885 թվականին փողի հետ կապված դժվարությունների պատճառով տեղափոխվել է Մոսկվայի առաջին գիմնազիա։
1890-1896 թվականներին նա բժշկություն և իրավաբանություն է սովորել Մոսկվայի և Կազանի համալսարաններում (սկզբում, մտադրվելով դառնալ զեմստվոյի բժիշկ, ընդունվել է բժշկական ֆակուլտետ, ապա տեղափոխվել իրավաբանական)։
1891 թվականին Ն.Վ. Շելգունովի մահի ցուցադրությանը մասնակցելու համար ձերբակալվեց առաջին անգամ, հեռացվեց համալսարանից և մեկ տարով Մոսկվայից աքսորվեց Նիժնի Նովգորոդ, որտեղ նա ապրում էր իր երկրորդ զարմիկի՝ Ս.Վ.Շչերբակովի հետ և սովորում Կազանի համալսարանի բժշկական ֆակուլտետում։ Միաժամանակ նա հանդիպեց գրողներ Վ.Գ.Կորոլենկոյին և Մաքսիմ Գորկին։
Աքսորի ավարտից հետո նա վերադարձավ Մոսկվայի համալսարան և այցելեց Փարիզ, որտեղ հանդիպեց քաղաքական արտագաղթյալների հետ, այդ թվում Պ.Լ.Լավրովի հետ։
1894 թվականի նոյեմբերին Ալեքսանդր III-ի մահվան կապակցությամբ սահմանադրություն պահանջող հռչակագրեր տարածելու համար նա կրկին ձերբակալվեց և աքսորվեց, այս անգամ Տվերի նահանգի Շչերբինինո գյուղ։ 1896 թվականի սեպտեմբերից եղել է Մոսկվայի դատական պալատի շրջանի փաստաբան, փաստաբան Ն. Պ. Ռոժդեստվենսկիի օգնականը։
1890-ականների վերջին ընտրվել է Տվերի շրջանի Զեմստվոյի անդամ, 1916 թվականին՝ Մոսկվայի քաղաքային դումայի անդամ։
Որպես Տվերի շրջանի զեմստվոյի անդամ` նա համագործակցել է Ի. Ի. և Մ. Ի. Պետրունկևիչների, Ա. Ա. Բակունի, Վ. Դ. Կուզմին-Կարավաևի, Ս. Դ. Կվաշնին-Սամարի, Ֆ. Ի. Ռոդիչևի հետ։
1903 թվականին նա ընտրվել է ռուսական Կայսերական տեխնիկական ընկերության Մոսկվայի մասնաճյուղի աշխատանքի խթանման թանգարանի խորհրդի նախագահ, որը շուտով դարձավ արհմիութենական և գործադուլային շարժման օրինական կենտրոն։
Որպես պաշտպան հանդես է եկել հիմնականում քաղաքական դատավարություններում։ Մուրավյովի ներգրավված գործընթացներից են.
- անկարգություններ Բրյանսկի ընկերության գործարաններում Օրելում և Եկատերինոսլավում,
- Խարկովի և Պոլտավայի նահանգների գյուղացիների գործը,
- Սորմովոյի բանվորների գործընթացը,
- Նիժնի Նովգորոդի ցույցի գործընթացը (Պ. Ա. Զալոմով և ուրիշներ),
- Մոսկվայում Պրեսնիայի վրա զինված ապստամբության գործընթացը,
- բանվորների պատգամավորների Պետերբուրգի խորհրդի գործը (Լ. Դ. Տրոցկի և ուրիշներ),
- 1-ին, 2-րդ և 3-րդ Պետդումայի սոցիալ-դեմոկրատական խմբակցությունների դատավարությունները,
- Մոսկվայի կազմակերպության գործը։
Ակտիվորեն մասնակցել է Առաջին ռուսական հեղափոխության մասնակիցների պաշտպանությանը. 1905 թվականին Վիլնյուսի դատավարության ժամանակ նա պաշտպանել է Դոլբենկինսկի 63 գյուղացիների, ովքեր մեղադրվում էին մեծ դուքս Սերգեյ Ալեքսանդրովիչի տնտեսությունը թալանելու մեջ, ինչպես նաև յոթ հեղափոխականների, ովքեր մեղադրվում էին Բունդին պատկանելու մեջ[1]։ 1906 թվականի հունիսին Ն. Դ. Սոկոլովի հետ միասին նա ղեկավարեց «Երիտասարդ փաստաբանության» թիմը, որը կամավոր պաշտպանեց նավաստիներին Սևծովյան նավատորմի ապստամբության գործով նոյեմբերին Սևաստոպոլում տեղի ունեցած դատավարության ժամանակ։
1906 թվականի վերջին նա պաշտպանում էր Սանկտ Պետերբուրգի բանվորների պատգամավորների խորհրդի մեղադրյալ անդամներին Սանկտ Պետերբուրգի դատավարության ժամանակ և Պրոխորովսկայայի մանուֆակտուրայի աշխատողներին՝ Մոսկվայի դատավարության ժամանակ։
1906 թվականին խմբագրել և հրատարակել է Մոսկվայի մասնագիտական կազմակերպությունների առաջին ամսագիրը՝ «Рабочий Союз»-ը։
1907 թվականին նա մասնակցել է մի շարք «Դումայի դատավարությունների»՝ ընդդեմ ինքնավարության դեմ ընդդիմության՝ Երրորդ Պետդումայի սոցիալ-դեմոկրատական խմբակցության և Վիբորգի բողոքարկումը ստորագրողների գործին։
Մեկ անգամ չէ, որ պաշտպանել է սոցիալ-դեմոկրատներին՝ ՌՍԴԲԿ Մոսկվայի կոմիտեի բոլշևիկյան խմբակցության 34 անդամների (1911թվականի նոյեմբեր), Եգորևսկի հեղափոխական կազմակերպության գործով (1911թվականի մայիս), Ա.Ա.Սոլցի գործով և այլն։ ՌՍԴԲԿ-ին պատկանելու և հակապատերազմական կոչեր տարածելու մեջ մեղադրվող (1914 թվական, հոկտեմբեր), IV Պետդումայի սոցիալ-դեմոկրատական խմբակցության անդամներ Գ. Ի. Պետրովսկու և այլոց գործը, ինչպես նաև Լ. Բ. Կամենևը (1915 թվական, փետրվար), Ե. Կանդելակին և այլք, որոնք մեղադրվում են ՌՍԴԲԿ-ին պատկանելու մեջ (1916թվական, մարտ - հունիս) ևս պաշտպանել է։
Նա մասնակցել է նաև մի շարք «գրական» գործընթացների՝ Ա.Ի.Կուպրինի ստեղծագործությունների հրապարակման գործը, «Միր գործընկերության» խմբագիր և հրատարակիչ Լ.Ա.Լուրիեի գործը՝ պրոֆեսոր Մ.Ն.Պոկրովսկու «Ռուսական պատմություն» գրքի հրատարակման վերաբերյալ։
Լինելով հակասեմիտիզմի կատեգորիկ հակառակորդ՝ 1912 թվականի հունվարին Սմոլենսկի շրջանային դատարանում նա պաշտպանեց քաղաքացի Պինկուսի մասնավոր հայցն ընդդեմ ռուս ժողովրդի սև հարյուրավոր միության առաջնորդներից մեկի՝ Ա. Ի. Դուբրովինի։
Նույն թվականի հոկտեմբերին Մոսկվայի արդարադատության դատարանում նա փաստաբանների մի մեծ խմբի անդամ էր, որոնք մասնակցում էին հրեական լայնածավալ դատավարությանը, որը կոչվում էր «ատամնաբույժների գործ» (դատավարության են ենթարկվել 154 բժիշկներ. որոնցից 79-ն արդարացվել են)[2]։
1914 թվականի հունիսին նա ելույթ ունեցավ «փաստաբանության գործընթացում»՝ պաշտպանելով իր գործընկերներին (ներառյալ Ա. Ֆ. Կերենսկին), որոնց դատի էին տվել Բեյլիսի հակասեմական գործի դեմ իրենց բողոքի համար։
1916 թվականին նա ընտրեց մի խումբ իրավաբանների, որոնց հետ գլխավորեց տարվա ամենախոշոր տոլստոյական պացիֆիստների դատավարության պաշտպանությունը։
1917 թվականի Փետրվարյան հեղափոխությունից հետո՝ մարտի 4-ին, ժամանակավոր կառավարության կողմից նշանակվել է Արտահերթ քննչական հանձնաժողովի նախագահ։
Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո Մուրավյովն աշխատել է որպես կոոպերատիվ կազմակերպությունների՝ Մոսկվայի ժողովրդական բանկի և Կուստարեսոյուզ գործընկերության իրավախորհրդատու։ 1918 թվականի հունվարից մինչև 1922 թվականը եղել է Քաղաքական Կարմիր Խաչի կոմիտեի նախագահ, որի կազմում էին նաև Է. Պ. Պեշկովան, Վ. Ն. Ֆիգները, Մ. Լ. Վինավերը, Ս. Ա. Գուրևիչը, Է.Պ. Ռոստկովսկին։
Նա հանդես է եկել որպես պաշտպան քաղաքական դատավարություններում՝ ԱՄՆ քաղաքացի Կալամաթիանոյի, Ռ. Բ. Լոքհարթի, այդ թվում՝ «Тактический центр»-ի գործով։
Նա իրեն անվանել է անկուսակցական մարքսիստ, ինչը հաստատել է 1922 թվականի օգոստոսի 25-ին հարցաքննության ժամանակ ref>«Власть ваша, а правда наша» (к 80-летию высылки интеллигенции из Советской России в 1922 г.) // Вопросы философии. — 2002. — № 10.</ref>։
1922 թվականին Մոսսովետի նախագահի Լ. Բ.Կամենևի և արդարադատության ժողովրդական կոմիսար Դ. Ի. Կուրսկի հրավերով ակտիվորեն մասնակցել է Փաստաբանների մասին կանոնակարգի մշակմանը։
1924 թվականի աշնանն ընտրվել է Պաշտպանների խորհրդի նախագահության անդամ։
1928 թվականին հանդես է եկել որպես Շախտինսկու գործով չորս մեղադրյալների պաշտպան։
Նա եղել է «Լև Տոլստոյի` նրա գրվածքների առնչությամբ կտակի կատարման հանձնաժողովի» անդամ, որը ձևավորվել է 1928 թվականի հուլիսի 2-ին՝ Համառուսաստանյան Կենտրոնական գործադիր կոմիտեի նախագահության որոշման համաձայն։
1929 թվականին նրան փաստաբանությունից հեռացնելու որոշումը չեղարկվեց Մոսկվայի քաղաքային խորհրդի կողմից, բայց արդեն 1930-ի հունվարի 15-ին նա դադարեցրեց մասնավոր պրակտիկան, և նույն թվականի նոյեմբերի 13-ին հեռացվեց փաստաբանների միությունից` Վ. Ա. Ժդանովին հետ միասին։
Հետագայում հասարակական աշխատանքի է անցել Քաղբանտարկյալների և վտարանդիների համամիութենական ընկերությունում, որտեղ գլխավորել է հին քաղաքական պաշտպանների բաժինը։
Նա մահացել է կրտսեր դստեր ձեռքերի վրա։
Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Русский еврей и русский рабочий. М., 1907.
- Законы о политических и общественных преступлениях. 1910.
- Об учреждении при Совете Музея адвокатуры Московского судебного округа : Докл. Н. К. Муравьева, представл. в заседание Моск. сов. присяжных поверенных 15 сент. 1912 г.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Волков А. Г., Угримова Т. А. «Стой в завете своём…» М., 2004.
- Варфоломеев Ю. В. Николай Константинович Муравьёв: адвокат, политик, человек / Под. ред. Н. А. Троицкого. Саратов, 2007.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Варфоломеев Ю. В. Адвокат Н. К. Муравьев и политические процессы в России (конец XIX — начало XX вв.) // Отечественная история. — 2006. — № 6. — С. 67.
- ↑ Варфоломеев Ю. В. Адвокат Н. К. Муравьев и политические процессы в России (конец XIX — начало XX вв.) // Отечественная история. — 2006. — № 6. — С. 71.