Յանի Օտոկ

Յանի Օտոկ
	Յանի Օտոկ
	; Տեսարան դեպի ամենամեծ ջրվեժներից մեկը
Երկիր	Բոսնիա և Հերցեգովինա
Ժամային գոտի	Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ և կենտրոնաեվրոպական ամառային ժամ
Հեռախոսային կոդ	050
Փոստային դասիչ	70270
	Յանի Օտոկ (Բոսնիա և Հերցեգովինա)
	Յանի Օտոկ (Բոսնիա և Հերցեգովինա)

Յանի Օտոկ կամ Յանսկի Օտոկե (սերբ.՝ Јањске Отоке), գտնվում է Սերբական Հանրապետության արևմտյան մասի «հարավային ծոցում», պատկանում է Շիպովոյի մունիցիպալիտետին. նրա կենտրոնից 9 կմ և Բանյա Լուկա շրջկենտրոնից մոտ 90 կմ հեռավորության վրա է։ Յան գետը հոսում է Յանսկի Օտոկի ողջ երկայնքով^[1]։

Նրա շրջակայքում կան Բաբիչի, Բրդո, Վագան, Վոդիկա, Գորիցա, Գրբավիցա, Գրեդա, Ջուկիչի, Կնեժևիչի, Կիչելովո բրդո, Լիպովաչա, Լյուշա, Մոչիոցի, Նատպոլյե, Պոդոբզիր, Պոպուզե, Գրեդա, Ջուկիչի, Կիչելովո բրդո, Լիպովաչա, Լյուշա, Մոչիոցի, Նատպոլյե, Պոդոբզիր, Պոպուզե, Ստրոյջիչի, Տոկիչի բնակավայրերը, որոնք բոլորը միասին կազմում են Շիպովոյի մունիցիպալիտետի Յանի պատմական, աշխարհագրական և մշակութային տարածքը։

Անմիջապես մոտակայքում է Յանի մնացուկային (ռելիկտային) անտառը, ինչպես նաև Գլոգովացի վանքը։

Բուսական և կենդանական աշխարհ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնության բացառիկ պահպանման, բազմազան ապրելավայրերի և կլիմայական հատուկ պայմանների շնորհիվ Յանսկե Օտեկը հարուստ է բուսական և կենդանական աշխարհով։ Այս տարածքում կան մեծ թվով անտառներ, իսկ շրջակայքում՝ բազմաթիվ անտառային բացատներ^[2]։

Գետը չափազանց հարուստ է սաղմոսաձկով և ձամբռիկով։ Շրջապատող անտառներում ապրում են բազմաթիվ վայրի կենդանիներ՝ նապաստակներ, գայլեր, աղվեսներ, գորշ արջեր, եղջերուներ, վայրի վարազներ և նույնիսկ լուսան։ Խիտ անտառների թռչնաշխարհից կարելի է տեսնել խլահավը, աքարը, ճուռակը, բազեն, արծիվը, աղավնիները, փայտփորիկները և շատ այլ տեսակներ։

Ռելիեֆը հիմնականում կառուցված է նստվածքային կրաքարից և դոլոմիտից։ Կրաքարային մակերեսները հատվում են բազմաթիվ տեկտոնական ճեղքերով, որոնց վրա ստեղծվել են բազմաթիվ հողաձևեր (կարստային խորշեր, կարստային գոգահովիտներ, հորեր, քարանձավներ)։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յանի Օտոկը գտնվում է չափավոր մայրցամաքային կլիմայի չափավոր կլիմայական գոտում։

Յան գետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յան գետը հոսում է աղբյուրների միջով Շիպովո քաղաքից 13 կմ հարավ՝ ծովի մակարդակից 612 մ բարձրության վրա՝ չափազանց խորը կիրճում, որի ժայռերը ավելի քան 200 մ են։

Յանի Օտոկի տարածքում հոսող Յան գետը առաջանում է բազմաթիվ փոքր առուներից, որոնք մի քանի կիլոմետր հետո նորից միանում են։

Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պլիվայի պահպանվող բնական տարածքը` Յան գետը Յանի Օտոկ արգելոցի հետ զբոսաշրջիկների համար հայտնի էքսկուրսիաների վայր է և Շիպովոյի ամենագրավիչ էքսկուրսիոն վայրը։ Խաղաղությունը, փարթամ կանաչի առատությունը, անտառներն ու Յան գետը ամենաշատն են գրավում զբոսաշրջիկներին։ Յանի Օտոկը հարուստ է ջրվեժներով, առուներով, որոնք ձգվում են ամբողջ տարածքում։ Բնակավայրը հարմար է որսի և ձկնորսության համար, կա նաև գյուղական տնային տնտեսություններում սենյակներ վարձելու հնարավորություն։

2016 թվականին Յանի Օտոկում անցկացվել է Շիպովոյի Զ. Է. Տ. (ժամանց, էկոլոգիա և զբոսաշրջություն) երաժշտական փառատոն, որտեղ ելույթ ունեցան բազմաթիվ կատարողներ^[3]։ Փառատոնն անցկացվել է անձեռնմխելի բնության տարածքում, որի նպատակն էր խրախուսել մարդկանց պահպանել շրջակա միջավայրը, զարգացնել զբոսաշրջությունը և խթանել անհայտ նվագախմբերը։ Բացի երաժշտական մասից, փառատոնի այցելուները կարող էին վայելել հեծանվային էքսկուրսիաներ, ժայռամագլցում, թեյնիկներ պատրաստելը, ինչպես նաև բազմաթիվ այլ խաղեր^[4]։