Մասնակից:2020likilik/Ավազարկղ 4

Նիկոլ Ռետֆ դը լա Բռետոնն; լատին․՝ Restif de La Bretonne
Ծննդյան անուն	Ռետիֆ դը լա Բռետոնն
Ծնվել է	նոյեմբերի 22, 1734 (289 տարեկան)
Ծննդավայր	Սասի , Ֆրանսիա
Վախճանվել է	փետրվարի 3, 1806
Վախճանի վայր	Փարիզ, Ֆրանսիա
Մասնագիտություն	գրող
Լեզու	ֆրանսերեն
Ազգություն	Ֆրանսիացի
Քաղաքացիություն	Ֆրանսիա
Ժանրեր	վեպ, նովել
Գրական շարժումներ	նատուրալիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներ	« Թռչող մարդու կողմից կատարված հարավային հայտնագործությունը կամ ֆրանսիական Դեդալոս »
	Ներշնչվել է

Նիկոլա Ռետիֆ դը լա Բրետոնն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նիկոլա Ռետիֆ դը լա Բրետոնն (Retif կամ Restif de La Bretonne) ( ծնվել է 1734 թվականի Նոյեմբերի 22-ին, Սասիում, մահացել 1806 թվականի փետրվարի 3-ին, Փարիզում), ֆրանսիացի գրող, 18-րդ դարավերջի Ֆրանսիայի ամենահայտնի և բեղմնավոր (ավելի քան 200 հատոր) գրողներից մեկը, Ռուսոյի հետևորդն է: Հայտնի է ստեղծագործություններով, որոնք սկանդալային բնույթ են կրում հեղինակի՝ իր ժամանակի համար սեռական չափազանց "անկաշկանդության" պատճառով ։

Կենսագրություն և ստեղծագործականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծագումով գյուղացի է: 1755 թվականից աշխատել է Փարիզում՝ որպես գրաշար: 1764 թվականին քրտնաջան աշխատանքի և բարձր որակավորում ձեռք բերելու շնորհիվ նա դարձավ Փարիզի խոշոր տպարաններից մեկի փաստացի ղեկավարը: Ազատ ժամանակ նա գրել է իր առաջին գիրքը ՝ «Առաքինի ընտանիքը» ( La Famille vertueuse, 1767):

Գրականության մեջ ներմուծեց նոր թեմա՝ բնակչության պլեբեյական շերտերի կյանքը։ Նա կրել է Ժ. Ժ. Ռուսոյի գաղափարների ազդեցությունը: «Այլասերված գյուղացին կամ քաղաքի վտանգները» վեպում (1775 թվական) ուտոպիական գյուղատնտեսական համայնքը հակադրված է քաղաքային կյանքի արատներին: ժ.ժ. Ռուսոյի գաղափարների ազդեցության տակ է գրվել նաև «Հարավային բացահայտում» վեպը (1781 թվական):

«Տարօրինակ գաղափարներ» (1769–1789 թվականներ) վերնագրով գրքի մի շարք հատորներում նա հանդիսացավ ուտոպիական սոցիալիզմի նախակարապետը :

Հեղինակի սոցիալական միտքը շատ միամիտ է։ «Պարոն Նիկոլա կամ մերկացված մարդկային սիրտ» (1794-1797 թվականներ) 16-հատորանոց ինքնակենսագրական վեպը աչքի է ընկնում ամենայն անկեղծությամբ ։ Դրանում խորապես բացահայտված է մարդկային հոգեբանությունը, պատկերված են 18-րդ դարի Ֆրանսիայի կենցաղն ու բարքերը ։ Ֆրիդրիխ Շիլլերը այս գիրքը կարդալուց հետո 1798 թվականի հունվարի 2-ին Գյոթեին ուղղված իր նամակում նշեց. «չնայած այն բանին, որ այն շատ է պարունակում արգահատելին ու գռեհիկը , բայց ես մեծ հաճույք ստացա»:

Շիլլերի կարծիքով նա դեռ չի հանդիպել «այդքան խիստ զգայական խառնվածքի, իսկ հատկապես կանանց կենսունակության և նկարագրության իրատեսությունը, նրանց բնորոշ բարքերի և ֆրանսիական ազգային առանձնահատկությունների պատկերումը ժողովրդի երևելի դասակարգին պետք է հետաքրքրի» ^[1]

Պարբերական դիտարկումների և Փարիզ կատարած այցելություններից ստացած իր տպավորությունների արդյունքում Ռետիֆը ստեղծել է «Փարիզի գիշերներ» ակնարկների բազմահատոր շարքը՝ Ֆրանսիայի նախահեղափոխական մայրաքաղաքի բնությունից արված էսքիզների տեսքով ։ Գիրքը պատմագիտական մեծ արժեք ունի և յուրատեսակ լրացնում է իր ընկերոջ՝ Լուի-Սեբաստիան Մերսիեի «Փարիզի նկարները» գրքին (առաջին հրատարակությունը 1781 թվականին՝ երկու հատորով): Իրատեսական - կենցաղագրական բնույթ է կրում «ժամանակակիցները...» նովելների շարքը (1780-1785), որտեղ ստեղծվել է կանանց կերպարների շարք: Նովելների շարքը նվիրված է կնոջ դիրքին, հասարակության մեջ նրա կարևոր դերակատարությանը՝ աշխատանքի մեջ, կենցաղում, ընտանիքում։ Երկերի այս շարքը տարբերվում էր ժողովրդավարական ուղղվածությամբ և մեծ հաջողություն ունեցավ հատկապես մարզերում և արտասահմանում: Նովելի ժողովրդականությունը գրողին պարտավորեցրեց գրել շարունակություն: Նա թողարկել է նման կոմպիլյացիաներ՝ «ֆրանսուհիներ», «Փարիզուհիներ», «Գավառականներ»։ Գրականագիտության մեջ տարածված է այն կարծիքը, որ Ռետիֆը գրական նատուրալիզմի ^[2] յուրօրինակ նախակարապետն է ։

Ռետիֆ դը լա Բրետոննը և ֆանտաստիկան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆանտաստիկայի պատմությանն է առնչվում Ռետիֆ դը լա Բրետոննի «Հարավային հայտնագործությունը, որը արտադրվել է թռչող մարդու կամ ֆրանսիական Դեդալոս » վեպը (La decouverte australe par un homme volant, ou le Dédale francais) (1781 թվական ), որի հերոսը թռչող սարքի միջոցով (ուղղաթիռի և օդապարիկի համադրություն) հասնում է հարավային բևեռի մոտ կորած աշխարհին, որտեղ գտնում է կոմունիզմի սկզբունքների վրա կառուցված ուտոպիական հասարակություն: Այս վեպը լի է նաև բազմաթիվ մասնավոր գիտատեխնիկական կանխատեսումներով, որոնց թվում նրա ստեղծագործության հետազոտողները հայտնաբերել են միկրոալիքային ֆիզիկա, արբանյակ, ավիացիա (այդ թվում՝ դրա ռազմական օգտագործում), միջմոլորակային «ռումբեր», մանրէների տեսություն (մասնավորապես ՝ մանրէաբանական զենք) և այլն: Բացի այդ Ռետիֆ դը լա Բրետոննը մի շարք աշխատանքներում կանխատեսում էր շատ հայտնագործություններ և հայեցակարգեր, որոնք մշակվել են զգալիորեն ավելի ուշ՝ Անրի Բերգսոնի «Ստեղծարար էվոլյուցիայի» տեսությունը, Վ.Ի.Վերնադսկու և Պիեռ Տեյար դը Շարդենի նոոսֆերայի գաղափարը: Ռետիֆ դը լա Բրետոննի ուտոպիական վեպն աներկբա ազդեցություն է ունեցել իր հայրենակից մտածող ուտոպիստ Սեն Սիմոնի և հատկապես Շառլ Ֆուրյեի ստեղծագործության վրա ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Իոաննիսյան Ա. Ռ. Դետիֆ դը լա Բրետոնն « Թռչող անձի կողմից կատարված հարավային հայտնագործություն կամ ֆրանսիական Դեդալիոս », Ռետիֆ դը լա Բրետոնն, Վ. լ. Վոլգինի ընդհանուր խմբագրություն:Ակադեմիա, 1936 թվական, էջ 5
↑ Ռոզանով Մ. ն. «ժ. ժ. Ռուսսոն և XVIII դարի վերջի և XIX դարի սկզբի գրական շարժումը. Ռուսոիզմի պատմության ակնարկները Արևմուտքում և Ռուսաստանում»: Մոսկվա, 1910 թվական. էջ 343.

Ռուսերենով հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ножка Фаншеттина, или Сирота французская; полезная и нравоучительная повѣсть, въ трехъ частяхъ / Переведена с французскаго А. С. Хвостовымъ. — СПб: Типография Сухопутного кадетского корпуса. — 1774. — 398 с. / фр. Le Pied de Fanchette, ou le Soulier couleur de rose, 1769. 3 vol. in-12 de 160, 148 et 192 pages.
Обретенная дочь, или Отеческая склонность. / Переведена с французскаго Иваномъ Морковымъ. ; Иждивениемъ Н. Новикова и Компании. — Москва : Унив. тип., у Н. Новикова, 1782. — 8°.
Невинность в опасности или Чрезвычайныя приключения / Из сочинения г. Ретиф де ла Бретон ; Переведена с французскаго языка Евграфом Комаровским. — Санктпетербург : Тип. Матвея Овчинникова, 1786. — [5], 111 с.; 8°.
Жизнь отца моего / Сочинение Ретифа де ла Бретона. — Москва : Тип. Селивановскаго и тов., 1796. — 12°.
Развращенный поселянин, или Пагуба от дружества с злодеем : Драма в 3 д., взятая из фр. романа: Развращенный поселянин / Соч. Ретив-ла Бретона, передел. . Б. — Москва : Унив. тип., 1834. — [2], 78 с.; 22.
Картинки из жизни XVIII века : Рассказы Ретиф-де-ла-Бретонна, грав. Моро-Младшего / Пер. с фр. К. Боссе, под ред. и с предисл. В. Филатова. — Москва : Образование, 1913. — 78, [1] с., 21 л. ил.; 26.
Ночи революции / Ретиф де ла Бретонн ; Пер. с франц. А. Н. Чеботаревской. — Москва ; Ленинград : Молодая гвардия, 1924. — 128 с.; 21 см.
Южное открытие, произведенное летающим человеком, или Французский Дедал. — М.-Л.: Academia, 1936.
Совращенный поселянин. Жизнь отца моего. — М.: Наука, 1972 (Литературные памятники).

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կատեգորիա: դեկտեմբերի 3 մահեր Կատեգորիա: Գրողներ այբբենական կարգով Կատեգորիա:Ֆրանսիացի ֆանտաստ գրողներ

[1] Իոաննիսյան Ա. Ռ. Դետիֆ դը լա Բրետոնն « Թռչող անձի կողմից կատարված հարավային հայտնագործություն կամ ֆրանսիական Դեդալիոս », Ռետիֆ դը լա Բրետոնն, Վ. լ. Վոլգինի ընդհանուր խմբագրություն:Ակադեմիա, 1936 թվական, էջ 5

[2] Ռոզանով Մ. ն. «ժ. ժ. Ռուսսոն և XVIII դարի վերջի և XIX դարի սկզբի գրական շարժումը. Ռուսոիզմի պատմության ակնարկները Արևմուտքում և Ռուսաստանում»: Մոսկվա, 1910 թվական. էջ 343.

[1]

[2]