Մասնակից:Մարտուն17/Ավազարկղ18

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ինֆուզորիաներ, կամ թարթիչավորներ[1] (լատին․՝ Ciliophora), նախակենդանիների խումբ[2] , որը բնութագրվում են մարմնի վրա թարթիչների առկայությամբ, որոնք կառուցվածքով նման են շոշափուկների, բայց ավելի կարճ են ու շատ ավելի մեծ քանակությամբ: Թարթիչները հանդիպում են խմբի բոլոր անդամների մոտ (սուկտորիաները թարթիչներ ունեն միայն իրենց կյանքի ցիկլի մի մասի ընթացքում) և ծառայում են տարբեր նպատակների՝ լողալու, սողալու, կառչելու, կերակրման և զգայության:

Ինֆուզորիաները նախակենդանիների կարևոր խումբ են, որոնք տարածված են գրեթե ամենուր, որտեղ կա ջուր՝ լճերում, լճակներում, օվկիանոսներում, գետերում, հողում, մամուռներում: Նկարագրվել են մոտ 4500 յուրօրինակ տեսակներ, իսկ գոյություն ունեցող տեսակների պոտենցիալ թիվը գնահատվում է 27 000-40 000[3]։ Այս թիվը ներառում է բազմաթիվ էկտոսիմբիոտիկ և էնդոսիմբիոտիկ տեսակներ, ինչպես նաև որոշ մակաբույծներ (որպես կոմենսալներ, սիմբիոնտներ և մակաբույծներ ապրում են օղակավոր որդեր), փափկամարմինների, ձկներ, երկկենցաղների, կաթնասունների օրգանիզմներում)[4]: Կան ազատ լողացող և նստակյած ձևեր, միայնակ և գաղութներով գոյություն ունեցողներ։ Ինֆուզորիաների մարմնի ձևը կարող է բազմազան լինել, մարմնի չափերը՝ 10 մկմ-ից մինչև 4,5 մմ։ Ներառում են մորֆոլոգիական տեսանկյունից ամենաբարդ նախակենդանիների մի քանիսը[5][6]։

Տաքսոնոմիական համակարգերի մեծ մասում Ciliophora դասակարգվում է որպես տիպ[7] մի քանի թագավորություններում, ներառյալ Chromista[8], Protista[9] կամ Protozoa[10]։ Որոշ ավելի հին դասակարգման համակարգերում, ինչպիսիք են Ալֆրեդ Կալի աշխատանքները, թարթիչավորները ներառվում են Ciliata դասի մեջ[11][12] (մի տերմին, որը կարող է վերաբերել նաև մի ձկների տեսակին): Տաքսոնոմիկ սխեմայում, որը հաստատվել է Պրոտիստոլոգների միջազգային միության կողմից, որը բացառում է մի քանի աստիճաններ, ինչպիսիք են տեսակը և դասը, Ciliophora-ն չդասակարդգավծ տաքսոն է ալվեոլատների կազմում[13][14]։

Որոշ ինֆուզորիաներ, ինչպիսիք են հողաթափիկ ինֆուզորիան, Tetrahymena, Oxytricha trifallax, մոլեկուլային կենսաբանության մոդելային օրգանիզմներ են։ «Ինֆուզորիա» անվանումը ծագում է լատին․՝ infusum («թուրմ») բառից, քանի որ նախակենդանիներն առաջին անգամ հայտնաբերվել են բուսական թուրմերում[15]:16[16]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Догель В. А.. Зоология беспозвоночных. — учебник для ун-тов, М.: Высшая школа, 1981, 606 с., ил.
  2. ↑ Gao, Feng; Warren, Alan; Zhang, Qianqian; Gong, Jun; Miao, Miao; Sun, Ping; Xu, Dapeng; Huang, Jie; Yi, Zhenzhen (2016-04-29). «The All-Data-Based Evolutionary Hypothesis of Ciliated Protists with a Revised Classification of the Phylum Ciliophora (Eukaryota, Alveolata)». Scientific Reports (անգլերեն). 6: 24874. Bibcode:2016NatSR...624874G. doi:10.1038/srep24874. ISSN 2045-2322. PMC 4850378. PMID 27126745.
  3. ↑ Foissner, W.; Hawksworth, David, eds. (2009). Protist Diversity and Geographical Distribution. Topics in Biodiversity and Conservation (անգլերեն). Vol. 8. Springer Netherlands. էջ 111. doi:10.1007/978-90-481-2801-3. ISBN 9789048128006.
  4. ↑ Статья «Инфузории» в БСЭ
  5. ↑ Nielsen, Torkel Gissel; Kiørboe, Thomas (1994). «Regulation of zooplankton biomass and production in a temperate, coastal ecosystem. 2. Ciliates». Limnology and Oceanography. 39 (3): 508–519. Bibcode:1994LimOc..39..508N. doi:10.4319/lo.1994.39.3.0508.
  6. ↑ Lynn, Denis (2008). The Ciliated Protozoa 3rd Edition. Springer. էջեր 129. ISBN 978-1-4020-8238-2.
  7. ↑ «ITIS Report». Integrated Taxonomic Information System. Վերցված է 11 December 2014-ին.
  8. ↑ Cavalier-Smith, Thomas (2018-01-01). «Kingdom Chromista and its eight phyla: a new synthesis emphasising periplastid protein targeting, cytoskeletal and periplastid evolution, and ancient divergences». Protoplasma (անգլերեն). 255 (1): 297–357. doi:10.1007/s00709-017-1147-3. ISSN 1615-6102. PMC 5756292. PMID 28875267.
  9. ↑ Yi Z, Song W, Clamp JC, Chen Z, Gao S, Zhang Q (December 2008). «Reconsideration of systematic relationships within the order Euplotida (Protista, Ciliophora) using new sequences of the gene coding for small-subunit rRNA and testing the use of combined data sets to construct phylogenies of the Diophrys-complex». Mol. Phylogenet. Evol. 50 (3): 599–607. doi:10.1016/j.ympev.2008.12.006. PMID 19121402.
  10. ↑ Miao M, Song W, Chen Z, և այլք: (2007). «A unique euplotid ciliate, Gastrocirrhus (Protozoa, Ciliophora): assessment of its phylogenetic position inferred from the small subunit rRNA gene sequence». J. Eukaryot. Microbiol. 54 (4): 371–8. doi:10.1111/j.1550-7408.2007.00271.x. PMID 17669163. S2CID 25977768.
  11. ↑ Alfred Kahl (1930). Urtiere oder Protozoa I: Wimpertiere oder Ciliata -- Volume I General Section And Prostomata.
  12. ↑ «Medical Definition of CILIATA». www.merriam-webster.com (անգլերեն). Վերցված է 2017-12-22-ին.
  13. ↑ Adl, Sina M.; Bass, David; Lane, Christopher E.; Lukeš, Julius; Schoch, Conrad L.; Smirnov, Alexey; Agatha, Sabine; Berney, Cedric; Brown, Matthew W.; Burki, Fabien; Cárdenas, Paco (2019). «Revisions to the Classification, Nomenclature, and Diversity of Eukaryotes». Journal of Eukaryotic Microbiology (անգլերեն). 66 (1): 4–119. doi:10.1111/jeu.12691. ISSN 1550-7408. PMC 6492006. PMID 30257078.
  14. ↑ Adl, Sina M.; և այլք: (2005). «The new higher level classification of eukaryotes with emphasis on the taxonomy of protists». Journal of Eukaryotic Microbiology. 52 (5): 399–451. doi:10.1111/j.1550-7408.2005.00053.x. PMID 16248873.
  15. ↑ §5. Инфузория-туфелька // Биология: Животные: Учебник для 7—8 классов средней школы / Б. Е. Быховский, Е. В. Козлова, А. С. Мончадский и другие; Под редакцией М. А. Козлова. — 23-е изд. — М.: Просвещение, 1993. — С. 16—18. — ISBN 5090043884
  16. ↑ Соловков Д. А. ЕГЭ по биологии. Практическая подготовка. — 3-е изд. — БХВ-Петербург, 2015. — С. 111.

Քաղվածելու սխալ՝ «ivanov» անվանումով <references>-ում սահմանված <ref> թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:
Քաղվածելու սխալ՝ «biodiv» անվանումով <references>-ում սահմանված <ref> թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:

Քաղվածելու սխալ՝ «taxonomy» անվանումով <references>-ում սահմանված <ref> թեգը սկզբնական տեքստում չի օգտագործվել:

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Lynn, Denis H. (2008). The ciliated protozoa : characterization, classification, and guide to the literature. New York: Springer. ISBN 9781402082382. OCLC 272311632.
  • Ciliates : cells as organisms. Hausmann, Klaus., Bradbury, Phyllis C. (Phyllis Clarke). Stuttgart: Gustav Fischer Verlag. 1996. ISBN 978-3437250361. OCLC 34782787.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
  • An illustrated guide to the protozoa : organisms traditionally referred to as protozoa, or newly discovered groups. Lee, John J., Leedale, Gordon F., Bradbury, Phyllis C. (Phyllis Clarke) (2nd ed.). Lawrence, Kan., U.S.A.: Society of Protozoologists. 2000. ISBN 9781891276224. OCLC 49191284.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
  • Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  • Рупперт Э. Э., Фокс Р. С., Барнс Р. Д. Протисты и низшие многоклеточные // Зоология беспозвоночных. Функциональные и эволюционные аспекты = Invertebrate Zoology: A Functional Evolutionary Approach / пер. с англ. Т. А. Ганф, Н. В. Ленцман, Е. В. Сабанеевой; под ред. А. А. Добровольского и А. И. Грановича. — 7-е издание. — М.: Академия, 2008. — Т. 1. — 496 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-7695-3493-5.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Մարտուն17/Ավազարկղ18&oldid=8143037» էջից