Կաղապար:Օրվա հոդված/Ապրիլի 20, 2014 թ.
Հայկական հարցը Ռուսաստանի արտաքին քաղաքական տեսադաշտում հայտնվել է Արևելյան հարցի (որը Ռուսաստանի ուշադրության կենտրոնում էր ամբողջ 19-րդ դարի ընթացքում) ուշ փուլերից մեկում։ Դեռևս 18-րդ դարին հզորացող Ռուսական կայսրությունը դեպի «տաք ջրեր» ելք ունենալու համար ձգտում էր հաստատվել Բալկաններում և Հարավային Կովկասում։ Ռուսաստանի այս ձգտումն էլ պատճառ է դառնում ոչ միայն ռուս-թուրքական հակամարտության, այլ նաև առաջատար եվրոպական պետությունների հետ հարաբերությունների բարդացման, որոնք բոլորովին շահագրգռված չէին Մերձավոր Արևելքում Ռուսաստանի դիրքերի ամրապնդմամբ։
Իրականացնելով իր արտաքին քաղաքական մտահաղացումները՝ ռուսական դիվանագիտությունը լայնորեն օգտագործում էր Օսմանյան կայսրությանը ենթակա քրիստոնյաների, այդ թվում՝ հայերի շահերը պաշտպանելու պատրվակով Թուրքիայի ներքին գործերին միջամտելու, վերջինիս կառավարող շրջանների վրա ճնշում գործադրելու հնարավորությունը։
Հայ հասարակական-քաղաքական շրջանները մեծ հույսեր էին կապում Ռուսաստանի հետ՝ հայկական հարցի լուծման, թուրքական լծից արևմտյան Հայաստանի ազատագրման, հայկական պետականության վերականգնման գործում շարունակել...