Լալլուկկայի տուն
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | շենք, ստեղծագործական նստավայր և ճարտարապետական հուշարձան |
| Երկիր |  Ռուսաստան |
| Տեղագրություն | Վիբորգ |
| Վայր | Vokzal'naja Street? |
| Փողոց | Vokzal'naja Street? (7) |
| Ճարտարապետական ոճ | Հյուսիսային մոդեռն ոճ |
| Մասն է | Vokzal'naja Street? |
| Հիմնադրված է | 1905 |
| Ճարտարապետ | Ալլան Շուլման |
| Ժառանգության կարգավիճակ | Ռուսաստանի մարզային նշանակության մշակութային ժառանգության օբյեկտ[1] |
 | |
 | |
«Լալլուկկայի տուն» (ֆիններեն՝ Lallukan talo), «Հյակլի, Լալլուկկա և Կ°» ընկերության նախկին շենքը Վիբորգում, որը կառուցվել է 1906 թվականին ազգային ռոմանտիզմի ոճով, ճարտարապետ Ալլան Շուլմանի (1863-1937) նախագծով։ Շենքը, որը քաղաքի ամենահայտնի ճարտարապետական հուշարձաններից մեկն էր, զգալիորեն վնասվել է խորհրդա-ֆիննական պատերազմի ժամանակ և վերականգնվել է հետպատերազմյան տարիներին։ Ներկայիս հասցեն է Վոկզալնայա փողոց, շենք 7։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առևտրական խորհրդատու Յուհո Լալլուկկան, որը 1891 թվականից բնակվել է Վիբորգում, եղել է խոշոր առևտրային ընկերության հիմնադիրը, որի կարիքների համար քաղաքի կենտրոնում կառուցվել է առևտրական և բնակելի տարածքներով չորս հարկանի շենք։ Յուհո Լալլուկկան և նրա ընտանիքը զբաղեցրել են բնակարան երկրորդ հարկը[2]։
Ճարտարապետ Ալլան Շուլմանը շենքի հյուսիսային և արևմտյան ճակատները երեսապատելու համար մուգ կարմիր գրանիտ է օգտագործել։ Ճակատային մասի սալիկապատումը համապատասխանեցվել է կամրջի և մայթի սալահատակների հետ։ Տան անկյունային մասում աչքի են ընկնում բարձր սրածայր վերնաճակատով և սլաքավոր կամարները, որոնք հաջողությամբ զուգորդվում են պատշգամբների և պատուհանների հետ. դրանք ասիմետրիկորեն տեղակայված են հիմնական ճակատին, ինչպես նաև աչքի են ընկնում տարբեր ձևերի պատուհաններ՝ կիսաշրջանաձև, ուղղանկյուն, սլաքավոր, ճեղքավոր և կլոր։ Շենքի ճակատների ձևավորման մեկ այլ տարբերակ է Էմիլ Հալոնենի ստեղծած զարդանախշերն ու քանդակները։ Ճակատը երևում է Ուշակով փողոցի կողմից և քաղաքի գլխավոր հրապարակից. շենքն ունի քաղաքաշինական կարևոր նշանակություն։ Շինարարության ավարտից հետո Սանկտ Պետերբուրգի մամուլում ներկայացվել են շենքի ճարտարապետական արժանիքները, իսկ Շուլմանի մեթոդներն ազդել են ռուսական ճարտարապետության մեջ հյուսիսային մոդեռնի զարգացման վրա։
Պատերազմի ժամանակ շենքը հրդեհվել է, վնասել են ներքին հարդարանքն ու քանդակագործական տարրերը։ 1952 թվականին կատարված վերանորոգման աշխատանքները քաղաքին վերադարձրել են բնակելի շինությունները, սակայն շատ դեկորատիվ տարրեր չեն վերականգնվել. մասնավորապես, պատուհանների շրջանակների վնասված նախշերը սվաղվել են բետոնե շաղախով։ Շենքի գլխավոր մուտքն ու ցանկապատի սյուները զարդարած վեց քանդակներից երեքը դարձել են թանգարանային ցուցանմուշներ, երկուսը գտնվում են Վիբորգի ամրոցի հավաքածուներում, իսկ մեկը («Գյուղացի կնոջ արձանը») գտնվում էր Մոնրեպոյի այգի թանգարան-արգելոցում, մինչև 2018 թվականին վերադարձվել է Լալլուկկայի տուն[3][4]։ Շենքի արտաքին տեսքը խեղաթյուրվել է գրանիտապատ մայթի ասֆալտով փոխարինմամբ։
2006 թվականին ավարտվել է շենքի երկարատև վերակառուցումը։ Ինչպես նախկինում, խանութները գտնվում են առաջին հարկում, իսկ մյուս հարկերում՝ բնակարանները։ Վերակառուցվել է նաև բակի մասնաշենքը. նորից տանիքին վերադարձվել է սրակատար ձևը և ամբողջությամբ վերականգնվել են սալաքարերի գրանիտե զարդանախշերը։ Ազգային ռոմանտիզմի զարդանկարին բնորոշ կենդանակերպական մոտիվների շարքում կարելի է հանդիպել նաև Կալեվալա էպոսի մոտիվներով ոգեշնչված սյուժեները (նվիրված լճերի բնակիչներին, որսորդական տեսարաններին և այլ ժանրային տեսարաններին), ինչպես նաև ծաղրածուների հումորային նկարներ` ատրճանակներով և արբալետներով։ Նորից նկատելի են վայրի և տնային կենդանիների պատկերները (օրինակ՝ նապաստակ, շուն, կատու, այլ ընտանի կենդանիներ և նույնիսկ մկներ)։ Ազգային ռոմանտիզմի ոճով կառուցված շենքի առանձնահատկություններից մեկն էլ այն է, որ վերականգնվել է նաև գլխավոր ճակատի փոքրիկ աշտարակը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Решение Исполкома Ленинградского областного совета народных депутатов № 402 от 16.09.1985
- ↑ Juho Lallukan elämäntarina стр. 3. Härskeensaaren Haikoset
- ↑ Скульптура Эмиля Халонена из Монрепо поехала домой
- ↑ Скульптуру "Крестьянка" вернули из парка Монрепо на Вокзальную улицу Выборга
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Кепп Е.Е. Выборг. Художественные достопримечательности / Ред. О.В. Казаков. — Выборг: «Фантакт», 1992. — 200 с.
- Мысько А.С. Архитектура Выборга в эпоху модерна. — СПб.: «Центр Сохранения Культурного Наследия», 2014. — 128 с. — ISBN 978-5-91882-026-1
- Неувонен П., Пёюхья Т., Мустонен Т. Выборг. Архитектурный путеводитель / Пер. Л. Кудрявцевой. — 2-е изд. — Выборг: «СН», 2008. — 160 с. — ISBN 5-900096-06-8
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Լալլուկկայի տուն կատեգորիայում։ |