Իզաբելլա Պորտուգալացի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իզաբելլա Պորտուգալացի
պորտ.՝ Isabel de Portugal
 
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ
Ծննդյան օր հոկտեմբերի 24, 1503(1503-10-24)[1][2]
Ծննդավայր Լիսաբոն, Պորտուգալիա[3]
Վախճանի օր մայիսի 1, 1539 (35 տարեկան)
Վախճանի վայր Տոլեդո, Իսպանիա[3]
Թաղված էլ-Էսկորիալ արքունի եկեղեցի
Դինաստիա Ավիսների հարստություն
Քաղաքացիություն  Հաբսբուրգյան Իսպանիա և  Պորտուգալիայի թագավորություն
Ի ծնե անուն պորտ.՝ Isabel de Avis
Հայր Մանուել I[1]
Մայր Մարիա Արագոնեցի (պորտուգալիայի թագուհի)[1]
Ամուսին Կառլոս V կայսր[1]
Զավակներ Ֆիլիպ II Հաբսբուրգ[1], Մարիա Իսպանացի[1], Խուանա Ավստրիացի[4] և Infante Fernando of Austria?[4]
 
Ինքնագիր Изображение автографа

Իզաբելլա Պորտուգալացի (պորտ.՝ Isabel de Portugal), հոկտեմբերի 24, 1503(1503-10-24)[1][2], Լիսաբոն, Պորտուգալիա[3] - մայիսի 1, 1539, Տոլեդո, Իսպանիա[3]), Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսրուհի, կայսր Կառլոս V-ի կինը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կառլոսի և Իզաբելլայի բրոնզե պատկերները Էլ Էսկորիալի բազիլիկայում
Իզաբելլա Պորտուգալացու զինանշանը

Ծնվել է Լիսաբոնում 1503 թվականի հոկտեմբերի 24-ին։ Պորտուգալիայի թագավոր Մանուել I-ի և նրա երկրորդ կնոջ՝ Մարիա Արագոնացու, դուստրը։ 1525 թվականի նոյեմբերի 1-ին Սևիլյաում ամուսնացավ իր զարմիկի՝ Կառլոս V-ի[5] հետ։ Նա ընտրեց իր կնոջը քաղաքական դրդապատճառներով, քանի որ Իզաբելլան ուներ հսկայական օժիտ՝ միլիոն դուկատ, և նրա իսպանացի հպատակները չէին հանդուրժի թագուհուն հեռվից, բայց միշտ նրան քնքուշ սիրով էր վերաբերվում։

Եղել է Իսպանիայի ռեգենտ 1528-1533 և 1535-1538 թվականներին՝ ամուսնու բացակայության ժամանակ[5]։ Իզաբելլան մահացավ 1539 թվականի մայիսի 1-ին՝ 35 տարեկանում, այն բանից հետո, երբ նրա յոթերորդ հղիությունն ավարտվեց մեռելածնությամբ[6]։

Երեխաներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ֆիլիպ II (մայիսի 21, 1527 - սեպտեմբերի 13, 1598), Իսպանիայի թագավոր
  • Մարիա (հունիսի 21, 1528 - փետրվարի 26, 1603), 1548 թվականից կայսր Մաքսիմիլիան II-ի կինը
  • Ֆերդինանդ (նոյեմբերի 22, 1529 - հուլիսի 13, 1530)
  • մահացած որդի (29 հունիսի, 1534)
  • Խուանա (հունիսի 26, 1535 - սեպտեմբերի 7, 1573), 1552 թվականից, Պորտուգալիայի ինֆանտ Խուան Մանուելի կինը
  • Խուան (հոկտեմբերի 19, 1537 - մարտի 20, 1538)
  • մահացած որդի (ապրիլի 21, 1539)
Անուն Դիմանկար Կյանքի տևողությունը Նշումներ
Ֆիլիպ II Իսպանացի 1527 թվականի մայիսի 21 -

1598 թվականի սեպտեմբերի 13

Միակ ողջ մնացած որդին՝ իր հոր ժառանգորդը իսպանական գահին։

Լինելով Պորտուգալիայի Մանուել I-ի թոռը՝ Ֆիլիպը հավակնում էր պորտուգալական գահին 1580 թվականին կարդինալ-արքա Հենրիի մահից հետո՝ ստեղծելով Իբերիական միությունը։

Մարիա 1528 թվականի հունիսի 21 -

1603 թվականի փետրվարի 26  

Ամուսնացել է իր զարմիկի՝ Սրբազան Հռոմեական կայսրության կայսր Մաքսիմիլիան II-ի հետ
Ֆերդինանդ 1529 թվականի նոյեմբերի 22 -

1530 թվականի հուլիսի 13

Մահացել է մանուկ հասակում
Որդի 1534 թվականի հունիսի 29 Մեռելածին
Ջոաննա 1535 թվականի հունիսի 26 -

1573 թվականի սեպտեմբերի 7

Ամուսնացել է իր զարմիկի՝ Ժոաո Մանուելի՝ Պորտուգալիայի արքայազնի հետ
Խուան 1537 թվականի հոկտեմբերի 19 -

1538 թվականի մարտի 20  

Մահացել է մանուկ հասակում
Որդի 1539 թվականի ապրիլի 21 Մեռելածին

Մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Իտալական «Նավարայի թագուհին» ֆիլմում դերը կատարել է իտալուհի Կլարա Կալամայը, 1942 թվական
  • Թուրքական «Հոյակապ դարը» հեռուստասերիալում արքայադստեր դերը կատարել է Մակբուլե Մեյզինօղլուն
  • Իսպանական «Կառլոս, թագավոր և կայսր» հեռուստասերիալում Իզաբելլա Պորտուգալացու դերը կատարել է Բլանկա Սուարեսը

Նախնիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Kindred Britain
  2. 2,0 2,1 Diccionario biográfico español (իսպ.)Real Academia de la Historia, 2011.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #11938888X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  4. 4,0 4,1 Lundy D. R. The Peerage
  5. 5,0 5,1 Дороти Гис МакГиган III. Мир Карла V // Габсбурги / Пер. И. Власовой.
  6. Geoffrey Parker (2014), Imprudent King: A New Life of Philip II, New Haven and London: Yale University Press, p. 12. ISBN 9780300196535
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իզաբելլա Պորտուգալացի» հոդվածին։