Գյուղատնտեսական զարգացման միջազգային հիմնադրամ
| Գյուղատնտեսական զարգացման միջազգային հիմնադրամ | |
|---|---|
 | |
 | |
| Տեսակ | ՄԱԿ-ի մասնագիտացված գործակալություն |
| Երկիր |  Իտալիա |
| Հիմնադրված | 1977[1] |
| Գլխադասային գրասենյակ | Հռոմ, Իտալիա |
| Կայք | ifad.org(անգլ.) |
Գյուղատնտեսական զարգացման միջազգային հիմնադրամ (ԳԶՄՀ կամ IFAD, անգլ.՝ International Fund for Agricultural Development), ՄԱԿ-ի մասնագիտացված հիմնարկը, որը զբաղվում է ֆինանսական ռեսուրսների մոբիլիզացմամբ՝ պարենի արտադրությունն ավելացնելու և զարգացող երկրներում աղքատ բնակչության խմբերին սնվելու հետ կապված դրությունը բարելավելու նպատակով։
Կազմակերպությունը ստեղծվել է 1974 թվականի Պարենի համաշխարհային համաժողովի շրջանակներում ձեռք բերված պայմանավորվածությունների արդյունքում։ ԳԶՄՀ-ի գլխավոր նպատակը զարգացող երկրներում գյուղական աղքատության վերացումն է։ Աշխարհի աղքատ բնակչության 75%-ը բնակվում է այդ երկրների գյուղական վայրերում, սակայն համաշխարհային հանրության աջակցության համար հատկացվող միջոցների միայն 4%-ը պաշտոնապես գնում է ագրարային ոլորտի զարգացմանը։
ԳԶՄՀ-ի ռազմավարական քաղաքականությունը մանրամասն շարադրված է «Enabling the Rural Poor to Overcome Poverty» փասթաթղթում[2]։
Նպատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԳԶՄՀ-ի նպատակն է ընդլայնել զարգացող երկրներում աղքատ գյուղական տղամարդկանց և կանանց հնարավորությունները՝ ավելի բարձր եկամուտ ստանալու և կենսապայմանների բարելավման համար։
Հիմնական խնդիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԳԶՄՀ-ն ձգտում է հասնել այն բանին, որ աղքատ գյուղական բնակիչները ավելի լայն հասանելիություն և հնարավորություն ունենան օգտվել այնպիսի բարիքներից, ինչպիսիք են՝
- Բնական ռեսուրսները, հատկապես անվտանգ մուտք դեպի երկրի և ջրի, և կատարելագործելով բնական ռեսուրսների կառավարման և պահպանման մեթոդները,
- Կատարելագործված գյուղատնտեսական տեխնոլոգիաներ և արդյունավետ արտադրական ծառայություններ,
- Ֆինանսական ծառայությունների լայն շրջանակ,
- Գյուղատնտեսական ռեսուրսների և արտադրանքի թափանցիկ և մրցակցային շուկաները,
- Հնարավորություններ զբաղվածության գյուղական վայրերում դուրս ֆերմերային տնտեսությունների և ձեռներեցության զարգացման,
- Տեղական ազգային քաղաքականություն ծրագրեր։
ՏՀԶԿ-ի բոլոր որոշումները՝ տարածաշրջանային, երկրի և թեմատիկ ռազմավարությունների, աղքատության կրճատման ռազմավարությունների, քաղաքական երկխոսության և զարգացման ոլորտի գործընկերների վերաբերյալ, ընդունվում են՝ հաշվի առնելով այդ սկզբունքներն ու նպատակները։ Ինչպես նշվում է ռազմավարական շրջանակներում, ՄԱԿ-ն հավատարիմ է Հազարամյակի հռչակագրում ձևակերպված զարգացման նպատակներին հասնելուն։
Այդ նպատակների հիմքում ընկած Է ԳԶՄՀ-ի համոզմունքն այն մասին, որ աղքատ գյուղական բնակիչները պետք է հնարավորություն ունենան առաջնորդելու իրենց սեփական զարգացումը, որպեսզի արմատախիլ անեն աղքատությունը։ Այս կատեգորիայի մարդիկ պետք է կարողանան զարգացնել և ամրապնդել իրենց սեփական կազմակերպությունները, որպեսզի նրանք կարողանան նպաստել իրենց սեփական շահերին և վերացնել խոչընդոտները, որոնք խանգարում են նրանցից շատերին ավելի լավ կյանք ստեղծել։ Նրանք պետք է կարողանան ազդել իրենց կյանքի վրա ազդող որոշումների և քաղաքականության վրա, և նրանք պետք է ամրապնդեն իրենց դիրքերը շուկայում։
Գործընկերություն գյուղական աղքատության վերացման նպատակով[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օգնությամբ ստացված փոխառությունների և դրամաշնորհների ԳԶՄՀ-ն համագործակցում է կառավարությունների հետ՝ մշակելու և ֆինանսավորելու ծրագրեր և ծրագրեր, որոնք թույլ են տալիս անապահով գյուղացիներին հաղթահարել իրենց աղքատությունը։
1978 թվականին իր գործունեության սկզբից ի վեր ԳԶՄՀ-ն ներդրել է 12 մլրդ դոլարի 860 ծրագրեր և ծրագրեր, որոնք ընդգրկում են մոտ 370 մլն աղքատ գյուղացիներին։
Կառավարությունները և ֆինանսավորման այլ աղբյուրներ ստացող երկրներում, ներառյալ նախագծի մասնակիցները, ներդրել են 10,8 մլրդ դոլար, իսկ բազմակողմ, երկկողմ և այլ դոնորներ տրամադրել են ևս մոտ 8,8 մլրդ դոլար։ Այն իրենից ներկայացնում է մոտ 19,6 մլրդ դոլարի ներդրումների ընդհանուր ծավալ։
ԳԶՄՀ-ն պայքարում է աղքատության դեմ ոչ միայն որպես պարտատեր, այլ նաև որպես գյուղական աղքատ պաշտպան։ Դրա բազմակողմ բազան ապահովում է բնական գլոբալ հարթակ՝ քննարկելու կարեւոր քաղաքական հարցեր, որոնք ազդում են անապահով գյուղական բնակիչների կյանքի վրա,ինչպես նաև ուշադրություն դարձնել Հազարամյակի հռչակագրի մեջ ձևակերպված գյուղական զարգացման կենտրոնական դերի վրա։
ԳԶՄՀ-ն նաև Compact2025-ի գործընկերն է, որը մշակում և տարածում է իրական տվյալների վրա հիմնված առաջարկություններ քաղաքական գործիչների և որոշում կայացնող այլ անձանց համար, որոնք ուղղված են առաջիկա 10 տարիների ընթացքում սովի և թերսնման դադարեցմանը։ ԳԶՄՀ-ն ներկայացված է Compact2025-ի ղեկավար խորհրդի նախագահի կողմից[3]։
ԳԶՄՀ-ն հավանություն է տվել 30 մլն ԱՄՆ դոլարի արտոնյալ վարկերին։ Հնդկաստանի հյուսիս-արեւելյան տարածաշրջանի համայնքների ռեսուրսների կառավարման ծրագրի չորրորդ փուլի համար (NERCORMP)։
2017-ին ԳԶՄՀ-ն Մադագասկարի հետ 53 մլն դոլարի ֆինանսավորման համաձայնագիր է ստորագրել սննդամթերքի անապահովության նվազեցման և գյուղական վայրերում կլիմայի փոփոխության նկատմամբ կայունության բարձրացման նպատակով։
Անդամակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԳԶՄՀ-ի անդամակցությունը բաց է ՄԱԿ-ի բոլոր անդամ պետությունների, նրա մասնագիտացված հաստատությունների կամ ատոմային Էներգիայի միջազգային գործակալության համար։ Պետությունը ԳԶՄՀ-ի անդամ է դառնում բազմակողմ պայմանագրի վավերացման միջոցով, որը հայտնի է որպես գյուղատնտեսական զարգացման միջազգային հիմնադրամի հիմնադրման մասին համաձայնագիր։ Կառավարիչների խորհուրդը որոշումների ընդունման ԳԶՄՀ-ի բարձրագույն մարմինն է, ընդ որում՝ յուրաքանչյուր անդամ պետություն ներկայացված է մարզպետի և փոխնահանգապետի կողմից։ Խորհուրդը պատրաստվում է ամեն տարի. ԳԶՄՀ-ի ընդհանուր գործունեության վերահսկողության և վարկերի ու սուբսիդիաների հաստատման համար պատասխանատու գործադիր խորհուրդը բաղկացած է 18 անդամից և 18 անդամից։ Նախագահը, որն իր պարտականությունները կատարում է քառամյա ժամկետով (վերսկսվում է մեկ անգամ), հանդիսանում է ԳԶՄՀ-ի գլխավոր գործադիր տնօրենը և գործադիր խորհրդի նախագահը։
2015 թվականի փետրվարի դրությամբ ԳԶՄՀ-ն ունի 176 անդամ պետություն[4][5]։ Սա ներառում է 174 անդամ պետությունները ՄԱԿ-ի հետ միասին Կուկի կղզիներից և Նյուեյից։
ՄԱԿ-ի անդամ չհանդիսացող մյուս պետություններն են Ավստրալիան, Անդորրան (որը միացել է 1977 թվականին, սակայն հետագայում չեղյալ է հայտարարել համաձայնագիրը), Բահրեյնը, Բելառուսը, Բրունեյը, Բուլղարիան, Չեխիան, Լատվիան, Լիտվան, Լիխտենշտեյնը, Մոնակոն, Լեհաստանը, Սան Մարինոն, Սերբիան, Սինգապուրը, Սլովակիան, Սլովենիան, Թուրքմենստանն ու Ուկրաինան։
Դիտորդները համարվում են Սուրբ աթոռը[6] և Եվրոպական միությունը[7]։
Սննդամթերքի և գյուղական աղքատության գներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական պարենային ապրանքների գներն արագ աճել են 2007-08 թվականների համաշխարհային պարենային ճգնաժամի ժամանակ։ Միայն 2008 թվականի առաջին եռամսյակում ցորենի և եգիպտացորենի գներն աճել են 130%-ով և 30%-ով, համապատասխանաբար, 2007 թվականի ցուցանիշների համեմատ։ Բրնձի գները, թեև չափավոր աճել են 2006-ին և ավելին 2007-ին, աճել են 10%-ով 2008-ի փետրվարին և ևս 10%-ով 2008-ի մարտին։ Զարգացող երկրներում պարենային անվտանգության սպառնալիքը կտրուկ աճել է։ Կարևոր նշանակություն ունեն միջազգային հանրության համակարգված գործողությունները։
ԳԶՄՀ-ի անմիջական պատասխանը մինչև 200 մլն դոլարի հատկացումն էր գոյություն ունեցող փոխառություններից և սուբսիդիաներից, զարգացող երկրներում գյուղատնտեսական արտադրության հրատապ աճ ապահովելու համար, պարենի բարձր գների և պարենի ցածր պաշարների պայմաններում։ Սակայն ԳԶՄՀ-ն շարունակելու է պնդել գյուղատնտեսության մեջ արագ և հրատապ երկարաժամկետ ներդրումների, այդ թվում՝ հողի, ջրի, տեխնոլոգիաների, ֆինանսական ծառայությունների և շուկաների հասանելիությունը, որպեսզի թույլ տա զարգացող երկրներում 450 միլիոն մանր ֆերմերային տնտեսություններին ավելի շատ սնունդ աճեցնել ավելի արդյունավետ և դրանով իսկ բարձրացնել իրենց եկամուտներն ու կայունությունը, ինչպես նաև արձագանքել սննդամթերքի աճող գլոբալ պահանջարկին։
Գյուղական աղքատության վիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չնայած վերջին տասը տարիների բարելավումներին, որոնք թույլ են տվել 350 միլիոնից ավելի գյուղացիների դուրս բերել ծայրահեղ աղքատության վիճակից, գլոբալ աղքատությունը մնում է զանգվածային և առավելապես գյուղական երեւույթ, ընդ որում, զարգացող երկրներում 1,4 միլիարդ ծայրահեղ աղքատ մարդկանց 70 տոկոսն ապրում է գյուղական վայրերում։ ԳԶՄՀ-ի զեկույցը գյուղական աղքատության մասին 2011 թվականին ցույց է տվել, որ վերջին տասնամյակում զարգացող երկրների գյուղական աղքատության ընդհանուր մակարդակը 48%-ից նվազել է 34%-ով, ինչը հանգեցրել է Արևելյան Ասիայում կտրուկ աճի։ Զեկույցում նաև նշվում է աղքատության պահպանումը Սահարայից հարավ ընկած Աֆրիկայի և Հարավային Ասիայի գյուղական շրջաններում։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պարենի համաշխարհային ծրագիր (ՊՀԾ)
- Պարենի համաշխարհային անվտանգության կոմիտե (ՊՀԱԿ)
- Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպություն (ՊԳԿ)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942
- ↑ «Strategic Framework for IFAD 2011—2015: Enabling the Rural Poor to Overcome Poverty» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
- ↑ Erratum // Leadership & Organization Development Journal. — 2000-05. — В. 3. — Т. 21. — С. 136–144. — ISSN 0143-7739. —
- ↑ «International Fund for Agricultural Development (IFAD)». dx.doi.org. 2013 թ․ մայիսի 10. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
- ↑ No. 45849 International Fund for Agricultural Development and United Republic of Tanzania // United Nations Treaty Series. — UN, 2013-01-25. — С. 25–25. — ISBN 9789210552202.
- ↑ John Madeley Twelfth session of the 143-nation governing council of the United Nations International Fund for Agricultural Development (IFAD) // Food Policy. — 1989-08. — В. 3. — Т. 14. — С. 290–291. — ISSN 0306-9192. —
- ↑ Isabelle Tannous The EEAS, EU External Assistance and Development Aid // The European External Action Service. — Palgrave Macmillan. — ISBN 9781137383037.