Տիեզերական պլազմայի ֆիզիկա

Երկիր մոլորակը շրջապատող համեմատաբար սառը պլազմայի ճառագայթումը։Խորը ուլտրամանուշակագույն ճառագաթման ֆոտոլիտոգրաֆիա։

Տիեզերական պլազմայի ֆիզիկա (արևմտյան երկրերոմ հաճախ նաև տիեզերական ֆիզիկա), աստղաֆիզիկայի, ինչպես նաև պլազմաի ֆիզիկայի բաժին, որն ուսումնասիրում է տիեզերական պլազմայի բնույթը։

Տիեզերքի զանգվածի մոտավորապես 95%-ը (չհաշված սև մատերիան և սև էներգիան, որոնց բնույթը դեռևս հայտնի չէ), ներառյալ բոլոր աստղերը, միջաստղային և միջմոլորակային միջավայրերը, մոլորակային մթնոլորտների վերին շերտերը, գտնվում է պլազմային վիճակում։ Պլազմային բնույթ ունեն էներգիայի մի տեսակից մյուսին անցման պրոցեսները, որոնք հանդիսանում են աստղերի և նրանց շուրջ պտտվող մոլորակների վրա ընթացող ակտիվ պրոցեսների էությունը։

Տիեզերական պլազմայի ֆիզիկան ուսումնասիրում է կապված տիեզերական համակարգերի(օրինակ՝ «արեգակնային քամի-մագնիտոսֆերա-մոլորակի իոնոլորտ» համակարգը) համար բնորոշ մի շարք ֆիզիկական երևույթներ։ Մասնավորապես զբաղվում է արեգակնային քամու, մոլորակների մագնիսոլորտի և իոնոլորտի, բևեռափայլերի, տիեզերական ճառագայթների, սինխրոտրոն ճառագայթման ուսումնասիրությամբ։

Ռուսական գիտությունների ակադեմիայի շրջանակներում տիեզերական հետազոտությունների ինստիտուտում տիեզերական պլազմայի ֆիզիկայի բնագավառում գիտական գործոնեությունը կենտրոնացած է հետևյալ ուղղությունների վրա․

• Տիեզերական պլազմայի պրոցեսների տեսություն
• Տիեզերական պլազմաում արագացման պրոցեսներ և տիեզերական թռիչքների ժամանակ ռադիացիոն ճառագայթման հետ կապված պրոբլեմներ
• Մերձմոլորակային և միջմոլորակային պլազմա
• Էլեկտրամագնիսական դաշտերի որոշում
• Արեգակնային քամու հետազոտություն
• Մագնիսոլորտային պրոցեսների ֆիզիկա

Առաքելությունները, տիեզերական ապարատներ և արբանայակներ

Մի շարք հատկանիշներ և մեծություններ, որոնք ուսումնասիրվում են տիեզերական ֆիզիկայի կողմից, ունեն գործնական բնույթ և տարածության մեջ չափվում են արբանյակների, տիեզերական ապարատների և հրթիռ-զոնդերի օգնությամբ։ Դրանցից մի քանիսն են․

• GGS WIND
• Advanced Composition Explorer
• Ուլիսս(КА)
• IBEX (արբանյակ)
• Solar Probe Plus
• STEREO
• SOHO (КА)
• Ինտերբոլ(տիեզերական նախագիծ)
• Պրոգնոզ

Արտաքին հղումներ

• Институт Космических Исследований РАН(ռուս.), (անգլ.)
• NASA . Goddard Space Flight Center (անգլ.)
• Inter-Agency Consultative Group (անգլ.)
• European Space Agency (ESA) (անգլ.)
• Institute of Space and Astronautical Science, Japan Արխիվացված 2008-05-01 Wayback Machine (ճապոներեն), (անգլ.)
• CNES, France (ֆր.), (անգլ.)
• Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik (գերմ.), (անգլ.)