Վագրառյուծ
Լիգր (անգլ.՝ liger; անվանումն առաջացել է անգլ.՝ lion - «առյուծ» և անգլ.՝ tiger - «վագր» բառերից), արու առյուծի և էգ վագրի խաչասերումից ստացված հիբրիդ կատվազգի։ Լիգրն արտաքին տեսքով հիշեցնում է շերտավոր մեծ առյուծի։ Ի տարբերությունը Հյուսիսային Ամուրյան վագրերի, Լիգրեր ունեն 50%―ով երկու կենդանու (երկկենդան) 50%―անոց Բջիջներ, 50%―անոց Գենոտիպ, 50%―անոց Քրոմոսոմներ, 50%―անոց երկկենդան ԴՆԹ-ի և ՌՆԹ-ի կառուցվածքով, 50%―անոց երկկենդան գեներով։
Լիգրերը 50% անոց―խառնուրդային հիբրիդ կատուներ ― կատվազգիներ են։
Լիգրը ներկայումս հայտնի ամենամեծ վայրի գիշատիչ կատու կատվազգին կենդանին է[1][2]։
Լիգրի մարմնի ընդհանուր երկարությունը, կարող է հասնել 3,5―4,8 մետրի պոչի հետ միասին, իսկ քաշը միջինով 300 կգ―ից հասնում մինչև 400 կիլոգրամի։ Ներկայումս այդ կենդանիների ամենամեծ ներկայացուցիչը Հերկուլես անունով լիգրն է, որը ծնվել է Մայամիում։ Այն գրանցված է Գինեսի ռեկորդների գրքում որպես ներկայումս կենդանի ամենամեծ կատվազգի[3]։ Լիգր Հերկուլեսը միջին քաշը կազմում է մոտ 500 կգ քաշ, ինչը միջին քաշով նույն տարիքի առյուծից ծանր է մոտ 2 անգամ։ Լիգր Հերկուլեսը Օրական ուտում է ամենաքիչը 9-կգ սնունդ իսկ ամենաշատը մինչև 53 կգ միս, հիմնականում 45―51 կգ, որի արդյունքում նրա քաշը հասնում 701 կգ և ինչի պատճառով չի կարողանում ընդհանրապես նորմալ շարժվել։ Հերկուլես Լիգրի Սննդակարգը կազմում է Թռչունների և Ընտանի կենդանիների, մի շարք կաթնասունների միս, նաև հավի ձու, բույլոն, կոճղակավորների միս կովի, ցուլի, տավարի միս այս կերպ ասած՝ Գավյադին (Говядин): Բայց վագրերի և առյուծների բնական բնակավայրի արեալները տարբեր են։
Լիգրերի մեջ Ամենագերծանրաքաշային Ռեկորդակիրը 1973 թվականին Գինեսի ռեկորդների գրքում գրանցված Հարավային Աֆրիկայի «Bloemfontein Zoological Gardens» այգու երկարակյած արու լիգրն է եղել, որի քաշը եղել է 901 կգ։
Լիգրերը հանդիպում են միայն կենդանաբանական այգիներում, կրկեսներում և անազատության պայմաններում նաև ազգային պարկերում այս կերպ ասած «Национальный Парк―Зоопарк»-ներում։ Լիգրները ազատ բնության և ազատության մեջ համարյա չեն հանդիպում։
Վագրառյուծ ― Լիգր (Արու վագր X էգ առյուծ)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Վագրառյուծ, Թայգոն, Թայգլիոն, (Tigon, Tiglion) անվանումն առաջացել է Tiger ― «վագր» և Lion ― «առյուծ» բառերից), Վագրառյուծը Առյուծավագրի Հակառակ Հիբրիդն է, Առյուծավագրը նույն տեսակի կենդանին է, հենց Վագրառյուծը նույն Առյուծավագրն է Հակառակ բաղադրությամբ, Առյուծավագրի Հակառակ կամ Շուռ տված տեսակը։ Ի տարբերություն Սովորական Առյուծավագրի Վագրառյուծ կամ Տայգոն անունով Լիգրերը Առաջացել է Արու վագրից և էգ առյուծից, Վագրառյուծը Արու վագրի և էգ առյուծի խառնուրդն է և նրանց խաչասերումից ստացված խառնուրդային հիբրիդ կատվազգի։ Վագրառյուծները Առյուծավագրի մի քիչ փոքր ինֆրատեսակը կամ ենթատեսակն են, այս կենդանատեսակի առանձյակներ համատեղ ունեն երկու ծնողների ժառանգական գեների նշանները և հատկանիշները, նրանք ունեն շատ բաց գույն շերտանման պուտեր մորից, սա բացատրվում է որ առյուծի գեները պատասխանատու են պուտերի համար, առյուծների ծագերը ծնվում են պուտավոր, բաց և մուգ շերտավոր գծերը գալիս հորից այլ կերպ ասած պապայից, որի համար պատասխատու են վագրի գեները, այսինքն շերտավոր գծերի համար։ Վագրառյուծներիը եթե բաշ ունենան միշտ ավելի կարճ կլինի, երկուսից երեգ անգամ քան առյուծինը։ Վագրառյուծները իրենց մարմնի արտաքին չափերով, ֆիզիկական առանձնահատկությամբ ամուրյան կամ բենգալյան վագրի և առյուծի մարմնի չափերի մեջ տեղում են գտնվում, միջանկյալ են, նաև ամուրյան բենգալյան վագրերից և առյուծներից ավելի խոշոր ու մեծ։
Լիգրի Հիբրիդներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ինչպես ակնհայտորեն հայտնի է որը, Լիգրը առյուծի և վագրի հիբրիդն է, Այսինքն է Լիգրը 50%―ով առյուծ է 50%―վագր։ Ներկայիս դրությամբ մեր օրերում հիմա արդեն գոյություն ունեն F2 սերնդի գեներացիայի այսինքն Երկրորդ սերնդի հիբրիդներ, որոնք ունեն հետևյալ տեսակի անունները Լիգրառյուծներ (Լիլիգրեր) և Տալիգրներ, Լիգրառյուծները հիմնականում ավելի շատ հայտնի են որպես լիլիգրեր անվանումով, Լիլիգրը արու առյուծի և էգ լիգրի հիբրիդն է, նրանց խաչասերում ստացված հիբրիդ կատու, Լիլիգրը արտաքին տեսքով շատ նման է և հիշեցնում է շատ գերխոշոր դեղնադարչնագույն շերտավոր պուտերով առյուծին, լիլիգրը դեմքով վագրի որոշակի նմանություն ունի և ճակատին ունի դարչնագույն նախշեր։ Լիլիգրը երկկենդան բջիջներով, քրոմոսոմներով, գենոտիպով և ֆենոտիպով, ամբողջ գեներով 75%―ով (3/4) առյուծ է և 25%―ով (1/4) վագր է, բայց Տալիգրը արու ամուրյան կամ բենգալյան վագրի և էգ լիգրի հիբրիդն է, Տալիգրերը արտաքին տեսքով շատ նման են բաց նարնջադարչնագույն և բաց նարնջադեղին, բաց ոսկեգույն և բաց բրոնզագույն ու շագանակագույն շերտավոր շատ գերխոշոր ամուրյան վագրերին, մարմնով շատ քիչ առյուծին նշաներ ունեն։ Տալիգրը իր երկկենդան բջիջներով, քրոմոսոմներով, գենոտիպով և ֆենոտիպով, ԴՆԹ-ով և ՌՆԹ-ով ինչպեսն նաև ամբողջ գեների մասով 75%―ով (3/4) վագր է և 25%―ով (1/4) առյուծ է։
Լիլիգր 75% առյուծ 25% վագր (Արու առյուծ X էգ լիգր)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Լիլիգր Լիլիգրառյուծ, Լիգրառյուծները հիմնականում ավելի շատ հայտնի են որպես լիլիգրեր անվանումով, Լիլիգրը արու առյուծի և էգ լիգրի հիբրիդն է, նրանց խաչասերում ստացված հիբրիդ կատու, Լիլիգրը արտաքին տեսքով շատ նման է և հիշեցնում է շատ գերխոշոր դեղնադարչնագույն շերտավոր պուտերով առյուծին, լիլիգրը դեմքով վագրի որոշակի նմանություն ունի և ճակատին ունի դարչնագույն նախշեր։ Լիլիգրը երկկենդան բջիջներով, քրոմոսոմներով, գենոտիպով ու ֆենոտիպով, ԴՆԹ―ով և ՌՆԹ―ով և ամբողջ գեներով 75%―ով (3/4) առյուծ է և 25%―ով (1/4) վագր Է։ Լիգրը ինչպես նաև լիլիգրը ազատ բնության մեջ չեն հանդիպում։ Աշխարհի առաջին անգամ փաստացի արձանգրված ընդհանուր առմամբ երկրորդական ծնունդը եղել է 2012 թ―ին սպետեմբերի սկզբին Ռուսաստանի Նովոսիբիրսկ քաղաքի կենդաբանական այգում, Կիառա անունով էգ լիլիգրի ծննդյան պահն էր, լիլիգրի ծնողները աֆրիկական առյուծ Սամսոնը և լիգր Զիտան են։ Կենդաբանական այգու աշխատակիցներ նորածին էգ լիլիգրին լիգրառյուծին անվանեցին Կիառա անունով, լիլիգր Կիառան այդ տարիքում նման էր սև պուտավոր առյուծիկի։ Լիգր Զիտան և Աֆրիկյան առյուծ Սամսոնը 2013 թվականին մայիսի 16-ին ունեցան ևս երեք ձագ, երեքն էլ էգեր են, աֆրիկյան առյուծ սամսոնը ծնվել է 2002թ―ին, իսկ լիգր զիտան 2004թ―ին։ 2017 թվականին Հաստատվել ընդհանրապես ամենա աշխարհի առաջին անգամ գրանցված արու (տղա) լիլիգրի կամ լիգրառյուծի ծննդյան պահի դեպքի մասին, 2017 թվականի հոկտեմբերի Պրիմորի Սաֆարի―պարկ անվանումով գազանանոցի մասնագետ աշխատակիցները հայտնաբերել են Բլագ անունով Աֆրիկյան լիլիգրին, նա ծնվել է 2011թ―ին փետրվարի 27-ին, «Լիգեր» անունով գազանանոցում, 2019 թ―ին հոկտեմբերի 1-ին Սաֆարի―պարկ կենդաբանակ այգու զբոսայգու աշխատակիցները բարձրաձայնել են այս մասին։
2013թ―ին հոկտեմբերի 29-ին ԱՄՆ-ի Օկհոլմա քաղաքի Գարոլդ Վինեվուդ կենդանաբական այգում գրացվեց դեպք, երբ էգ լիգր Ակարիան և աֆրիկյան արու առյուծ Սիմբան ունեցան երեք ձագը, իսկ հաջորդ օրը հոկտեմբերի լիգր Ակարիան 30-ին ծնեց երկու ձագ, ընդհանուր առմամբ էգ լիգր Ակարիան ծնել է հինգ լիլիգրերի, լիգր Ակարիան և առյուծ Սիմբան ունեն հինգ ձագ։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Liger cubs nursed by dog in China's Xixiakou Zoo». BBC News Asia-Pacific. 2011 թ․ մայիսի 24. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 25-ին.
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
- ↑ Tom Phillips (2010 թ․ հունվար). «Hercules the liger - putting the 'very very big cat' back in 'big cat'» (անգլերեն). Metro.co.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 14-ին. Վերցված է 2010 թ․ փետրվարի 5-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Լիգր. չափսը նշանակություն ունի» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 10–ին-ին.
- տեսանյութ Youtube-ում
- «ամենամեծ կատուն» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2011 թ․ հոկտեմբերի 10–ին-ին.
- Հերկուլես՝ աշխարհի ամենախոշոր կատվազգին. ՖՈՏՈՇԱՐՔ
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Peters, G. "Comparative Investigation of Vocalisation in Several Felids" published in German in Spixiana-Supplement, 1978; (1)։ 1–206.
- Courtney, N. The Tiger, Symbol of Freedom. Quartet Books, London, 1980.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վագրառյուծ» հոդվածին։ |
|
