«Ճոճանակ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ հստակեցնում եմ աղբյուրը oգտվելով ԱՎԲ |
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
||
| Տող 6. | Տող 6. | ||
Եթե ''СՕ'' հավասարակշռության դիրքից շեղված ճոճանակը բաց թողնենք առանց սկզբնական արագության կամ ''С'' կետին հաղորդենք ''OC''-ին ուղղահայաց և սկզբնական շեղման հարթության մեջ գտնվող արագություն, ապա ճոճանակ կտատանվի ուղղաձիգ հարթության մեջ՝ շրջանագծի աղեղով (հարթ կամ շրջանային մաթեմատիկական ճոճանակ)։ |
Եթե ''СՕ'' հավասարակշռության դիրքից շեղված ճոճանակը բաց թողնենք առանց սկզբնական արագության կամ ''С'' կետին հաղորդենք ''OC''-ին ուղղահայաց և սկզբնական շեղման հարթության մեջ գտնվող արագություն, ապա ճոճանակ կտատանվի ուղղաձիգ հարթության մեջ՝ շրջանագծի աղեղով (հարթ կամ շրջանային մաթեմատիկական ճոճանակ)։ |
||
Ընդհանուր դեպքում ճոճանակի տատանումները ներդաշնակ չեն․ ''Т'' պարբերությունը կախված է [[ամպլիտուդ]]ից։ Ճոճանակի փոքր ''φ'' շեղման անկյունների դեպքում տատանումները կարելի է համարել ներդաշնակ՝ |
Ընդհանուր դեպքում ճոճանակի տատանումները ներդաշնակ չեն․ ''Т'' պարբերությունը կախված է [[ամպլիտուդ]]ից։ Ճոճանակի փոքր ''φ'' շեղման անկյունների դեպքում տատանումները կարելի է համարել ներդաշնակ՝ |
||
:<math>T \approx 2\pi \sqrt\frac{I}{g} \,</math> |
:<math>T \approx 2\pi \sqrt\frac{I}{g} \,</math> |
||
պարբերությամբ, որտեղ g-ն [[ազատ անկման արագացում]]ն է։ Հաղորդվող արագության ուղղությունից կախված ճոճանակները կարող են լինել. |
պարբերությամբ, որտեղ g-ն [[ազատ անկման արագացում]]ն է։ Հաղորդվող արագության ուղղությունից կախված ճոճանակները կարող են լինել. |
||
* գնդային, |
* գնդային, |
||
* կոնային, |
* կոնային, |
||
* |
* ցիկլոիդային։ |
||
Եթե տատանվող մարմինը չի կարելի դիտել որպես [[նյութական կետ]], ճոճանակը կոչվում է ֆիզիկական։ Ֆիզիկական ճոճանակը սովորաբար անվանում են [[ծանրության ուժ]]ի ազդեցությամբ կախման հորիզոնական առանցքի շուրջը տատանվող պինդ մարմինը։ Շեղման փոքր ''φ'' անկյունների դեպքում ճոճանակի տատանումները նույնպես կարելի է համարել ներդաշնակ՝ |
Եթե տատանվող մարմինը չի կարելի դիտել որպես [[նյութական կետ]], ճոճանակը կոչվում է ֆիզիկական։ Ֆիզիկական ճոճանակը սովորաբար անվանում են [[ծանրության ուժ]]ի ազդեցությամբ կախման հորիզոնական առանցքի շուրջը տատանվող պինդ մարմինը։ Շեղման փոքր ''φ'' անկյունների դեպքում ճոճանակի տատանումները նույնպես կարելի է համարել ներդաշնակ՝ |
||
:<math>T \approx 2\pi \sqrt\frac{L}{g} \qquad \qquad \qquad \theta_0 \ll 1 \qquad \,</math> |
:<math>T \approx 2\pi \sqrt\frac{L}{g} \qquad \qquad \qquad \theta_0 \ll 1 \qquad \,</math> |
||
պարբերությամբ, որտեղ I-ն ճոճանակի իներցիայի մոմենտն է կախման առանցքի նկատմամբ, 1-ը՝ С ծանրության կենտրոնի հեռավորությունը Օ կախման առանցքից, M-ը՝ ճոճանակի [[զանգված]]ը։ Հետևաբար, ֆիզիկական ճոճանակի տատանումների պարբերությունը համընկնում է այնպիսի մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումների պարբերության հետ, որի երկարությունը I<sub>0</sub>= I/MI։ Այդ երկարությունը կոչվում է ֆիզիկական ճոճանակի բերված [[երկարություն]]։ |
պարբերությամբ, որտեղ I-ն ճոճանակի իներցիայի մոմենտն է կախման առանցքի նկատմամբ, 1-ը՝ С ծանրության կենտրոնի հեռավորությունը Օ կախման առանցքից, M-ը՝ ճոճանակի [[զանգված]]ը։ Հետևաբար, ֆիզիկական ճոճանակի տատանումների պարբերությունը համընկնում է այնպիսի մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումների պարբերության հետ, որի երկարությունը I<sub>0</sub>= I/MI։ Այդ երկարությունը կոչվում է ֆիզիկական ճոճանակի բերված [[երկարություն]]։ |
||
Ընթացիկ տարբերակը 10:10, 9 հունվարի 2017-ի դրությամբ
Ճոճանակ պինդ մարմին, որը կիրառված ուժերի ազդեցությամբ տատանվում է անշարժ կետի կամ առանցքի նկատմամբ։
Պարզագույն ճոճանակը բաղկացած է С ծանր ոչ մեծ բեռից, որը կախված է 1 երկարության թելից կամ թեթև ձողից։ Եթե թելը համարենք չձգվող և արհամարհենք բեռի չափսերը թելի երկարության, իսկ թելի զանգվածը՝ բեռի զանգվածի համեմատությամբ, ապա թելից կախված բեռը կարելի է դիտել որպես Օ կետից 1 անփոփոխ հեռավորության վրա գտնվող նյութական կետ։ Այդպիսի ճոճանակը կոչվում է մաթեմատիկական ճոճանակ։
Եթե СՕ հավասարակշռության դիրքից շեղված ճոճանակը բաց թողնենք առանց սկզբնական արագության կամ С կետին հաղորդենք OC-ին ուղղահայաց և սկզբնական շեղման հարթության մեջ գտնվող արագություն, ապա ճոճանակ կտատանվի ուղղաձիգ հարթության մեջ՝ շրջանագծի աղեղով (հարթ կամ շրջանային մաթեմատիկական ճոճանակ)։
Ընդհանուր դեպքում ճոճանակի տատանումները ներդաշնակ չեն․ Т պարբերությունը կախված է ամպլիտուդից։ Ճոճանակի փոքր φ շեղման անկյունների դեպքում տատանումները կարելի է համարել ներդաշնակ՝
պարբերությամբ, որտեղ g-ն ազատ անկման արագացումն է։ Հաղորդվող արագության ուղղությունից կախված ճոճանակները կարող են լինել.
- գնդային,
- կոնային,
- ցիկլոիդային։
Եթե տատանվող մարմինը չի կարելի դիտել որպես նյութական կետ, ճոճանակը կոչվում է ֆիզիկական։ Ֆիզիկական ճոճանակը սովորաբար անվանում են ծանրության ուժի ազդեցությամբ կախման հորիզոնական առանցքի շուրջը տատանվող պինդ մարմինը։ Շեղման փոքր φ անկյունների դեպքում ճոճանակի տատանումները նույնպես կարելի է համարել ներդաշնակ՝
պարբերությամբ, որտեղ I-ն ճոճանակի իներցիայի մոմենտն է կախման առանցքի նկատմամբ, 1-ը՝ С ծանրության կենտրոնի հեռավորությունը Օ կախման առանցքից, M-ը՝ ճոճանակի զանգվածը։ Հետևաբար, ֆիզիկական ճոճանակի տատանումների պարբերությունը համընկնում է այնպիսի մաթեմատիկական ճոճանակի տատանումների պարբերության հետ, որի երկարությունը I0= I/MI։ Այդ երկարությունը կոչվում է ֆիզիկական ճոճանակի բերված երկարություն։
Կիրառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ճոճանակի հատկությունները լայնորեն կիրառվում են ժամացույցներում, գիրոսկոէցային սարքերում, շարժվող մարմինների արագացումների, երկրակեղևի տատանումների որոշման սարքերում և այլուր։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 103)։ 
|