Տրամաբանական գործողություն

Տրամաբանական գործողություն ԹՀՄ–ի, երկուական կոդերի հետ բոլոր կարգանիշներով կատարվող գործողություն, որն իրականացվում է ասույթների տրամաբանության կանոններով, տրամաբանական ասույթներ և պրեդիկատներ կամ տրամաբանական արժեքներ ձևափոխող գործողություններ։ Ասույթային տրամաբանական գործողությունները (կոնյունկցիա՝ &, դիզյունկցիա՝ V, իմպլիկացիա՝ → ժխտում՝ — ) վերաբերում են ասույթներին կամ տրամաբանական արժեքներին․ մոդալ տրամաբանությունում դիտարկվում են նաև $\Diamond$ («հնարավոր է») և $\Box$ («անհրաժեշտ է») ասույթային տրամաբանական գործողությունները․։

Հիմնական և առավել տարածված տրամաբանական գործողություններն են․ ժխտում, բազմապատկում (կոնյունկցիա), գումարում (դիսյունկցիա), համարժեքություն։ Այդ Տրամաբանական գործողությունները բավական հեշտությամբ իրականացվում են տրամաբանական տարրերի միջոցով, իսկ ցանկացած բարդ տրամաբանական գործողություն կարելի է ի վերջո հանգեցնել երեք (ժխտում, բազմապատկում, բաժանում) տրամաբանական գործողությունների։ Հաճախ տրամաբանական գործողություն են համարում նաև կոդերի տեղաշարժը, թվի նշանի և այլ գործողություններ։ Ունիվերսալ հաշվողական մեքենաներում Տրամաբանական գործողությունները հնարավորություն են տալիս իրականացնել տվյալների վերակոդավորում և խմբագրում, ծրագրի կատարման ընթացքի կառավարման համար ինֆորմացիայի փնտրում՝ արդյունքների հետագա վերլուծությամբ։

Պրեդիկատները ձևափոխող տրամաբանական գործողություններ են քվանտորները։ Օգտագործվում են նաև հատուկ տիպի տրամաբանական գործողություններ․, ասենք, Դ․ Հիլբերտի սահմանած ε օպերատորը, որի կիրառման արդյունքում, օրինակ, х+1<у<x+3 պրեդիկատի նկատմամբ բնական թվերի տիրույթում ստացվում է εy(x+l<y<x+3)(«այնպիսի y, որի համար տեղի ունի x+l<y<x+3 պայմանը»), այսինքն՝ y=x+2 ֆունկցիան։

(file)		(file) (zoom in)

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։