Ժխտում (տրամաբանություն)

Ժխտում, տրամաբանական գործողություն, որի ժամանակ «ժխտում» տրամաբանական շաղկապի միջոցով տվյալ ասույթից (ելակետային ասույթ) ստացվում նոր ասույթ։ Ստացված բարդ ասույթն անվանում են ելակետային ասույթի ժխտում։ Խոսակցական լեզվում «ժխտում» տրամաբանական շաղկապին համապատասխանում է հիմնականում «ոչ» բառը։

«Ժխտում» շաղկապը նշանակվում է «–», «¬», «N» սիմվոլներով, իսկ ժխտման միջոցով «a» պարզ ասույթից ստացված բարդ ասույթն արտահայտվում է հետևյալ կերպ՝ «¬a», կամ «Na»։

«Ժխտում» տրամաբանական շաղկապի ճշմարտության աղյուսակն ունի հետևյալ տեսքը.

a	¬a
Ճ	Ս
Ս	Ճ

Աղյուսակից երևում է, որ եթե ելակետային ասույթը ճշմարիտ է, ապա նրա ժխտումը սխալ է, իսկ եթե այն սխալ է, ապա նրա ժխտումը ճշմարիտ է։ Այսինքն, a և ¬a ասույթները ճշմարտության կամ սխալականության տեսակետից ունեն հակառակ արժեքները։ Այդպիսի դատողությունները տրամաբանության մեջ ընդունված է անվանել հակասող դատողություններ։

Ժխտել կարելի է ոչ միայն պարզ ասույթը, այլ նաև բարդ ասույթը։

Տես նաև

• Դիզյունկցիա
• Իմպլիկացիա
• Կոնյունկցիա
• Համարժեքություն

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 278)։