«Վանակատ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

14:17, 9 Հունիսի 2014-ի տարբերակ

Վանակատ (օբսիդիան, հրաբխային ապակի), միասեռ ապակենման հրաբխային թթվային ապար՝ սովորաբար մուգ երանգներով (սև, կարմրասև, դարչնագույն, ծխագույն, գորշ) և խեցային ջարդվածքով։ Կարծրությունը 5 է, խտությունը՝ 2500-2600 կգ/մ³։ Հեշտ հղկվող Է, բյուրեղային համակարգը՝ իզոտրոպային։

Հայաստանում

Հայաստանում վանակատի կուտակումներ կան Արտենիի, Հատիսի, Գութանասարի, Գեղասարի, Սպիտակասարի լանջերին և մերձգագաթնային մասերում։ Ամենախոշորը և ուսումնասիրվածը Արագածի (Արտենի) հանքավայրն է։ Մեկ այլ խոշոր՝ Ջրաբերի հանքավայրը գտնվում է Հատիսի լանջին։ Վանակատին բնորոշ Է ջերմափքությունը։ Օգտագործվում է հղկիչ, կտրիչ գործիքների արտադրության մեջ։ Վանակատի գեղազարդիչ տարատեսակներից պատրաստում են կենցաղային առարկաներ (սկահակներ, գրապիտույքներ, մոխրամաններ, զարդեր և այլն)։ Հատուկ վառարաններում որոշակի ճնշման և բարձր ջերմաստիճանի (900-1200°C) պայմաններում վանակատից ստանում են պեռլիտ։

Մ․թ․ա․ II-I հազարամյակներում վանակատը Հայաստանից (Վանա լճի շրջակայքից, որտեղից էլ՝ անվանումը) տարվում Էր Պարսից ծոցի և Միջերկրածովյան երկրներ։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 [[Պատկեր:Lipari-Obsidienne (5).jpg|մինի|Օբսիդիան]]
-'''Վանակատ''' (օբսիդիան, հրաբխային ապակի), միասեռ ապակենման հրաբխային թթվային [[ապար]]՝ սովորաբար մուգ երանգներով (սև, կարմրասև, դարչնագույն, ծխագույն, գորշ) և խեցային ջարդվածքով։ Կարծրությունը 5 է, խտությունը՝ 2500-2600 կգ/մ³։ Հեշտ հղկվող Է, բյուրեղային համակարգը՝ իզոտրոպային։
+'''Վանակատ'''  (օբսիդիան, հրաբխային ապակի),  միասեռ ապակենման հրաբխային թթվային [[ապար]]՝ սովորաբար մուգ երանգներով  (սև, կարմրասև, դարչնագույն, ծխագույն, գորշ) և խեցային ջարդվածքով։ Կարծրությունը 5 է, խտությունը՝ 2500-2600 կգ/մ³։ Հեշտ հղկվող Է, բյուրեղային համակարգը՝ իզոտրոպային։
 == Հայաստանում ==
-[[Հայաստան]]ում վանակատի կուտակումներ կան [[Արտենի (լեռնազանգված)|Արտենի]]ի, [[Հատիս (լեռ)|Հատիս]]ի, [[Գութանասար]]ի, [[Գեղասար]]ի, [[Սպիտակասար]]ի լանջերին և մերձգագաթնային մասերում։ Ամենախոշորը և ուսումնասիրվածը [[Արագած]]ի (Արտենի) հանքավայրն է։ Մեկ այլ խոշոր՝ [[Ջրաբերի հանքավայր]]ը գտնվում է Հատիսի լանջին։ Վանակատին բնորոշ Է ջերմափքությունը։ Օգտագործվում է հղկիչ, կտրիչ գործիքների արտադրության մեջ։ Վանակատի գեղազարդիչ տարատեսակներից պատրաստում են կենցաղային առարկաներ (սկահակներ, գրապիտույքներ, մոխրամաններ, զարդեր և այլն)։ Հատուկ վառարաններում որոշակի ճնշման և բարձր ջերմաստիճանի (900-1200°C) պայմաններում վանակատից ստանում են [[պեռլիտ]]։
+[[Հայաստան]]ում վանակատի կուտակումներ կան [[Արտենի (լեռնազանգված)|Արտենի]]ի, [[Հատիս (լեռ)|Հատիս]]ի, [[Գութանասար]]ի, [[Գեղասար]]ի, [[Սպիտակասար]]ի լանջերին և մերձգագաթնային մասերում։ Ամենախոշորը և ուսումնասիրվածը [[Արագած]]ի  (Արտենի) հանքավայրն է։ Մեկ այլ խոշոր՝ [[Ջրաբերի հանքավայր]]ը գտնվում է Հատիսի լանջին։ Վանակատին բնորոշ Է ջերմափքությունը։ Օգտագործվում է հղկիչ, կտրիչ գործիքների արտադրության մեջ։ Վանակատի գեղազարդիչ տարատեսակներից պատրաստում են կենցաղային առարկաներ  (սկահակներ, գրապիտույքներ, մոխրամաններ, զարդեր և այլն)։  Հատուկ վառարաններում որոշակի ճնշման և բարձր ջերմաստիճանի  (900-1200°C) պայմաններում վանակատից ստանում են [[պեռլիտ]]։
-Մ․թ․ա․ II-I հազարամյակներում վանակատը [[Հայաստան]]ից ([[Վանա լիճ|Վանա լճի]] շրջակայքից, որտեղից էլ՝ անվանումը) տարվում Էր [[Պարսից ծոց]]ի և Միջերկրածովյան երկրներ։
+Մ․թ․ա․ II-I հազարամյակներում վանակատը [[Հայաստան]]ից  ([[Վանա լիճ|Վանա լճի]] շրջակայքից, որտեղից էլ՝ անվանումը) տարվում Էր [[Պարսից ծոց]]ի և Միջերկրածովյան երկրներ։
 {{ՀԲ}}