«Հենաշարժիչ համակարգ»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ →Հենաշարժիչ համակարգի նշանակությունը: clean up, փոխարինվեց: → oգտվելով ԱՎԲ |
No edit summary |
||
Տող 14. | Տող 14. | ||
Տարբերում են ամուր ներդակազմ և թիթեղակազմ ոսկրահյուսվածք։Ամուր ներդակազմ ոսկրահյուսվածքը հանդիպում է գանգի կարաններում,ջլերը ոսկրերին ամրանալու տեղերում։Մարդու կմախքի բոլոր ոսկրերը կազմված են թիթեղակազմ ոսկրահյուսվածքից։Եթե թիթեղները իրար կիպ են հպվում,ոսկրանյութը հոծ է,իսկ եթե դասավորված են ոչ խիտ,առաջանում է սպունգանման ոսկրանյութ։ |
Տարբերում են ամուր ներդակազմ և թիթեղակազմ ոսկրահյուսվածք։Ամուր ներդակազմ ոսկրահյուսվածքը հանդիպում է գանգի կարաններում,ջլերը ոսկրերին ամրանալու տեղերում։Մարդու կմախքի բոլոր ոսկրերը կազմված են թիթեղակազմ ոսկրահյուսվածքից։Եթե թիթեղները իրար կիպ են հպվում,ոսկրանյութը հոծ է,իսկ եթե դասավորված են ոչ խիտ,առաջանում է սպունգանման ոսկրանյութ։ |
||
[[Պատկեր:Bone cross-section-ru.svg|400px|thumb|Ոսկրի կառուցվածքը]] |
|||
== Ոսկրերի կառուցվածքը և տեսակները == |
|||
Յուրաքանչյուր ոսկր մի քանի [[հյուսվածք]]ներից կազմված բարդ [[օրգան]] է:Արտաքինից ոսկրը պատված է շրջոսկրով:Այն բարակ,ամուր,[[արյուն]]ատար անոթներով և նյարդերով հարուստ շարակցահյուսվածքային թիթեղ է, ապահովում է ոսկրի սնուցումը և աճը:Շրջոսկրը բացակայում է հոդավորվող մակերեսներում: |
|||
Տարբերում են ոսկրերի հետևյալ տեսակները՝ խողովակավոր,սպունգանման,տափակ և խառը: |
|||
Խողովակավոր ոսկրերը սնամեջ են,որն ապահովում է նրանց ամրությունը և թեթևությունը:Յուրաքանչյուր ոսկր կազմված է մարմնից և երկու հաստացած ծայրերից՝ գլխիկներից:Մարմինը կազմված է խիտ ոսկրանյութից,որի ներսում գտնվում է դեղին ոսկրածուծով լցված ոսկրային խոռոչ:Գլխիկները կազմված են սպունգանման նյութից,որի խորշիկներում գտնվում է կարմիր ոսկրածուծ:Ոսկրահյուսվածքի թիթեղները սպունգանման նյութում դասավորված են այնպիսի ուղղություններով,որոնցով ոսկրերն առավել ձգվում կամ սեղմվում են:Նման կառուցվածքը ապահովում է ոսկրի թեթևությունն ու ամրությունը:Արտաքինից գլխիկները ծածկված են ապակենման աճառով: |
|||
Խողովակավոր ոսկրերը կազմում են վերջույթների [[կմախք]]ը և կատարում լծակների ֆունկցիա:Տարբերում են երկար (բազուկոսկր,ազդրոսկր) և կարճ (մատոսկր) խողովակավոր ոսկրեր: |
|||
Սպունգանման ոսկրերը կազմված են սպունգանման ոսկրանյութից և ծածկված են խիտ ոսկրանյութի բարակ շերտով (ող,դաստակի ոսկրեր): |
|||
Տափակ ոսկրերը երկու կողմից պատված են խիտ ոսկրանյութի թիթեղով,որոնց միջև գտնվում է սպունգանման նյութ:Դրանք մասնակցում են խոռոչների գոյացմանը և կատարում պաշտպանական ֆունկցիա (գանգի ոսկրեր,կոնքոսկր): |
|||
Խառը ոսկրերը կազմված են տարբեր կառուցվածք և ձև ունեցող մասերից (քունքոսկր): |
|||
== Ոսկրերի բաղադրությունը == |
|||
[[Կատեգորիա:Կազմախոսություն]] |
[[Կատեգորիա:Կազմախոսություն]] |
14:49, 22 Դեկտեմբերի 2013-ի տարբերակ
Հենաշարժիչ համակարգի նշանակությունը
Մարդու բոլոր ոսկրերն իրենց միացումներով կազմում են կմախքը,որը հենաշարժիչ համակարգի պասիվ մասն է, կմախքի տարբեր օղակները շարժման մեջ դնող մկանները՝ ակտիվ մասը։ Հենաշարժիչ համակարգն օրգանիզմում կատարում է հենարանային, պաշտպանական, տեղաշարժման ֆունկցիա։
Կմախքը մարմնի հենարանն է, նրան տալիս է որոշակի ձև և դիրք տարածության մեջ։ Ոսկրերը միանալով առաջացնում են խոռոչներ և պաշտպանում նրանցում գտնվող օրգաններն արտաքին ազդեցություններից։Գանգատուփը գլխուղեղի զետեղարանն է,ողնաշարային խողովակը՝ ողնուղեղի ոսկրապատյանը,կրծքավանդակը պաշտպանում է սիրտը, թոքերը,խոշոր անոթները,կոնքը՝ սեռական,միզային և մարսողական համակարգերի որոշ օրգանները։Ոսկրերը պարունակում են հանքային փոխանակությանը մասնակցող աղեր (երկաթի,ֆոսֆորի, կալցիումի և ուրիշ)։ Ոսկրը նաև արյունաստեղծ օրգան է։
Ոսկրահյուսվածք
Կմախքի ոսկրերը կազմված են ոսկրահյուսվածքից,որը շարակցական հյուսվածքի տարատեսակ է։Այն կազմված է ոսկրաբջիջներից,օրգանական ու անօրգանական միացություններ պարունակող միջբջջային նյութից,որը կազմում է ոսկրահյուսվածքի 2/3-ը։Այն պինդ է և ամուր,օժտված է մեխանիկական բարձր հատկություններով և ամրությունը գերազանցում է երկաթին ու գրանիտին։Ոսկրահյուսվածքը պարունակում է արյունատար անոթներ և նյարդեր,նրա- նում մշտապես կատարվում է ոսկրի քայքայում և ստեղծում։
Տարբերում են ամուր ներդակազմ և թիթեղակազմ ոսկրահյուսվածք։Ամուր ներդակազմ ոսկրահյուսվածքը հանդիպում է գանգի կարաններում,ջլերը ոսկրերին ամրանալու տեղերում։Մարդու կմախքի բոլոր ոսկրերը կազմված են թիթեղակազմ ոսկրահյուսվածքից։Եթե թիթեղները իրար կիպ են հպվում,ոսկրանյութը հոծ է,իսկ եթե դասավորված են ոչ խիտ,առաջանում է սպունգանման ոսկրանյութ։
Ոսկրերի կառուցվածքը և տեսակները
Յուրաքանչյուր ոսկր մի քանի հյուսվածքներից կազմված բարդ օրգան է:Արտաքինից ոսկրը պատված է շրջոսկրով:Այն բարակ,ամուր,արյունատար անոթներով և նյարդերով հարուստ շարակցահյուսվածքային թիթեղ է, ապահովում է ոսկրի սնուցումը և աճը:Շրջոսկրը բացակայում է հոդավորվող մակերեսներում:
Տարբերում են ոսկրերի հետևյալ տեսակները՝ խողովակավոր,սպունգանման,տափակ և խառը:
Խողովակավոր ոսկրերը սնամեջ են,որն ապահովում է նրանց ամրությունը և թեթևությունը:Յուրաքանչյուր ոսկր կազմված է մարմնից և երկու հաստացած ծայրերից՝ գլխիկներից:Մարմինը կազմված է խիտ ոսկրանյութից,որի ներսում գտնվում է դեղին ոսկրածուծով լցված ոսկրային խոռոչ:Գլխիկները կազմված են սպունգանման նյութից,որի խորշիկներում գտնվում է կարմիր ոսկրածուծ:Ոսկրահյուսվածքի թիթեղները սպունգանման նյութում դասավորված են այնպիսի ուղղություններով,որոնցով ոսկրերն առավել ձգվում կամ սեղմվում են:Նման կառուցվածքը ապահովում է ոսկրի թեթևությունն ու ամրությունը:Արտաքինից գլխիկները ծածկված են ապակենման աճառով:
Խողովակավոր ոսկրերը կազմում են վերջույթների կմախքը և կատարում լծակների ֆունկցիա:Տարբերում են երկար (բազուկոսկր,ազդրոսկր) և կարճ (մատոսկր) խողովակավոր ոսկրեր:
Սպունգանման ոսկրերը կազմված են սպունգանման ոսկրանյութից և ծածկված են խիտ ոսկրանյութի բարակ շերտով (ող,դաստակի ոսկրեր):
Տափակ ոսկրերը երկու կողմից պատված են խիտ ոսկրանյութի թիթեղով,որոնց միջև գտնվում է սպունգանման նյութ:Դրանք մասնակցում են խոռոչների գոյացմանը և կատարում պաշտպանական ֆունկցիա (գանգի ոսկրեր,կոնքոսկր):
Խառը ոսկրերը կազմված են տարբեր կառուցվածք և ձև ունեցող մասերից (քունքոսկր):