«Աֆղանական պատերազմ (1979-1989)»–ի խմբագրումների տարբերություն
չ r2.7.3) (Ռոբոտը ավելացնում է․: gl:Invasión soviética de Afganistán |
չ Bot: Migrating 62 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q83085 (translate me) |
||
| Տող 14. | Տող 14. | ||
[[Կատեգորիա:ԽՍՀՄ պատմություն]] |
[[Կատեգորիա:ԽՍՀՄ պատմություն]] |
||
[[Կատեգորիա:20-րդ դարի պատերազմներ]] |
[[Կատեգորիա:20-րդ դարի պատերազմներ]] |
||
[[an:Envasión sovietica d'Afganistán]] |
|||
[[ar:غزو سوفييتي لأفغانستان]] |
|||
[[ast:Guerra d'Afganistán (1978-1992)]] |
|||
[[az:SSRİ-Əfqanıstan müharibəsi]] |
|||
[[bg:Война в Афганистан (1979-1989)]] |
|||
[[bn:সোভিয়েত-আফগান যুদ্ধ]] |
|||
[[bs:Sovjetsko-afganistanski rat]] |
|||
[[ca:Guerra afganosoviètica]] |
|||
[[cs:Sovětská válka v Afghánistánu]] |
|||
[[da:Den afghansk-sovjetiske krig]] |
|||
[[de:Sowjetische Intervention in Afghanistan]] |
|||
[[el:Σοβιετικός πόλεμος στο Αφγανιστάν]] |
|||
[[en:Soviet war in Afghanistan]] |
|||
[[eo:Soveta-afgana milito]] |
|||
[[es:Guerra de Afganistán (1978-1992)]] |
|||
[[et:Nõukogude-Afganistani sõda]] |
|||
[[eu:Afganistango gerra (1979-1989)]] |
|||
[[fa:جنگ شوروی در افغانستان]] |
|||
[[fi:Afganistanin sota]] |
|||
[[fiu-vro:Nõvvokogo Liido-Afganistani sõda]] |
|||
[[fr:Guerre d'Afghanistan (1979-1989)]] |
|||
[[gl:Invasión soviética de Afganistán]] |
|||
[[he:מלחמת אפגניסטן (ברית המועצות)]] |
|||
[[hi:अफ़ग़ानिस्तान में सोवियत युद्ध]] |
|||
[[hr:Sovjetsko-afganistanski rat]] |
|||
[[hu:A Szovjetunió afganisztáni háborúja]] |
|||
[[id:Perang Soviet-Afganistan]] |
|||
[[is:Stríð Sovétmanna í Afganistan]] |
|||
[[it:Guerra in Afghanistan (1979-1989)]] |
|||
[[ja:アフガニスタン紛争 (1978年-1989年)]] |
|||
[[jv:Perang Sovyet-Afganistan]] |
|||
[[ka:საბჭოთა კავშირის ომი ავღანეთში]] |
|||
[[kk:Ауған соғысы (1979—1989)]] |
|||
[[ko:소비에트 연방의 아프가니스탄 침공]] |
|||
[[lt:Tarybinės armijos intervencija į Afganistaną]] |
|||
[[lv:Afganistānas karš (1979—1989)]] |
|||
[[mk:Советска војна во Авганистан]] |
|||
[[ml:അഫ്ഗാനിസ്താനിലെ സോവിയറ്റ് യുദ്ധം]] |
|||
[[ms:Perang Soviet di Afghanistan]] |
|||
[[mwl:Guerra de l Afeganistan]] |
|||
[[nds:Sowjetische Besetzung Afghanistans]] |
|||
[[nl:Afghaanse Oorlog (1979-1989)]] |
|||
[[nn:Den afghansk-sovjetiske krigen]] |
|||
[[no:Den afghansk-sovjetiske krig]] |
|||
[[pl:Radziecka interwencja w Afganistanie]] |
|||
[[ps:په افغانستان کې شوروی جګړه]] |
|||
[[pt:Invasão soviética do Afeganistão]] |
|||
[[ro:Războiul Afgano-Sovietic]] |
|||
[[ru:Афганская война (1979—1989)]] |
|||
[[sh:Afgansko-sovjetski rat]] |
|||
[[simple:Soviet war in Afghanistan]] |
|||
[[sk:Sovietska intervencia v Afganistane]] |
|||
[[sl:Sovjetsko-afganistanska vojna]] |
|||
[[sr:Совјетско-авганистански рат]] |
|||
[[sv:Afghansk-sovjetiska kriget]] |
|||
[[ta:ஆப்கான் சோவியத் போர்]] |
|||
[[tl:Digmaang Sobyet sa Apganistan]] |
|||
[[tr:Sovyet-Afgan Savaşı]] |
|||
[[uk:Війна в Афганістані 1979—1989]] |
|||
[[vi:Chiến tranh Afghanistan (1978–1992)]] |
|||
[[war:Gyera Sobyet ha Afganistan]] |
|||
[[zh:阿富汗战争 (1979年)]] |
|||
12:14, 3 Ապրիլի 2013-ի տարբերակ
Ապրիլյան հեղաշրջում
1978թ. ապրիլին Աֆղանստանում տեղի ունեցավ հեղաշրջում, որը հետագայում անվանվեց Ապրիլյան: Իշխանության եկան կոմունիստները: Կառավարության գլուխ բարձրացավ գրող Նուր Մուհամեդ Թարաքին: Սակայն մի քանի ամիս անց իշխող կուսակցության ներսում ծագեց սուր պայքար: 1979թ. օգոստոսին կուսակցության երկու առաջնորդների` Թարաքիի և Ամինի միջև հակամարտություն սկսվեց, որի արդյունքում Թարաքիին հանեցին իր պաշտոնից և կուսակցության անդամակցությունից, որից հետո նրան ձերբակալեցին: Շուտով նա մահացավ: Այս իրադարձությունները Մոսկվայում դժգոհություն առաջացրին: Կուսակցության շարքերի մասսայական զտումներն ու գնդակահարությունները հիշեցնում էին Չինաստանի մշակութային հեղափոխությունը, ուստի Մոսկվայում մտավախություններ կային, որ Ամինը կարող է խզել իր հարաբերությունները ԽՍՀՄ-ի հետ և մերձենալ Չինաստանի հետ:
Աֆղանական պատերազմ
Ամինը բազմիցս դիմել էր Մոսկվային խորհրդային զորքերը մտցնել Աֆղանստան, որպեսզի ամրապնդվի հեղափոխական կառավարությունը: 1979թ. վերջին խորհրդային իշխանությունը որոշեց ընդառաջ գնալ այդ խնդրանքին և միաժամանակ վերացնել Ամինին: Խորհրդային զորքերը մտան Աֆղանստան, իսկ Ամինը նախագահական պալատի գրոհման ժամանակ սպանվեց նռնակի պայթյունից: Խորհրդային թերթերում նրան սկսեցին ներկայացնել որպես դավաճանի: Արևմուտքում խորհրդային զորքերի մուտքը Աֆղանստան բողոքի մեծ ալիք առաջացրեց: 1980 թ. հունվարի 14-ին ՄԱԿ-ի Գլխավոր Ասամբլեան պահանջեց այդ զորքերը դուրս բերել Աֆղանստանից: Այդ որոշման համար քվեարկեցին 104 պետություն: Միևնույն ժամանակ Աֆղանստանում ուժեղացավ խորհրդային զորքերին ցուցադրվող զինված դիմադրությունը` նրանց դեմ կռվում էին հակահեղափոխականները: Սկզբում ԽՍՀՄ-ում հայտարարեցին, որ Աֆղանստանում խաղաղ է: Սակայն պատերազմը ձգձգվում էր, և ի վերջո Խորհրդային Միությունում ստիպված եղան ընդունել այդ փաստը, հայտարարելով, որ երկրում անկարգություններ են անում ավազակները: Նրանց անվանում էին «դուշմաններ», այսինքն` թշնամիներ: Վերջիններիս ԱՄՆ-ը օժանդակում էր և՛ ֆինանսապես, և՛ մատակարարում էր զենք և զինամթերք: ԱՄՆ-ն օգտագործում էր Վիետնամում ձեռք բերած փորձը, միայն թե այս դեպքում նրանք փոխվել էին դերերով: Երկրի զգալի մասը ապստամբների տիրապետության տակ էր: Նրանց միավորում էր ջիհադի` մահմեդականների սրբազան պատերազմի, գաղափարը: Իրենք իրենց կոչում էին մոջահեդներ` այսինքն հավատի մարտիկներ: Ապստամբական խմբավորումները մնացած հարցերում խիստ տարբերվում էին միմյանցից: Պատերազմը տևեց 9 տարի:
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Աֆղանական պատերազմ (1979-1989) կատեգորիայում։ |