Պատկերազարդում
Պատկերազարդում, գործընթացի նախագծման, մեկնաբանման կամ տեսողական բացատրություն[1], որը նախատեսված է տպագիր լրատվամիջոցների, պաստառների, ամսագրերի, գրքերի, ուսուցողական նյութերի, անիմացիաների, տեսախաղերի և ֆիլմերի համար։
.jpg)
«Պատկերազարդում» բառը ունի միջնադարյան անգլերեն ծագում (անգլ.՝ illumination որը նշանակում է՝ լուսավորություն, հոգևոր կամ մտավոր լուսավորություն), որը հին ֆրանսերենի միջոցով եկել է լատին․՝ illustratio (n- ) ՝ պատկերազարդել[2] բայից։
Ժամանակակից պատկերազարդում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ժամանակակից պատկերազարդումն օգտագործում է ոճի և տեխնիկայի լայն շրջանակ, ներառյալ նկարչություն, գունավորում, տպագրություն, կոլաժ, մոնտաժ, թվային դիզայն, մուլտիմեդիա և 3D մոդելավորում[3]։ Մի շարք պատկերազարդողներ աշխատում են ազատ հիմունքներով։
Կախված նպատակից, պատկերազարդումը կարող է լինել արտահայտիչ, ոճային, իրատեսական կամ բարձր տեխնիկական։ Մասնագիտական ոլորտները ներառում են՝
- Ճարտարապետական պատկերազարդում
- Հնագիտական պատկերազարդում
- Բուսաբանական պատկերազարդում
- Հայեցակարգի արվեստ
- Նորաոճ պատկերազարդում
- Տեղեկատվական գրաֆիկա
- Տեխնիկական պատկերազարդում
- Բժշկական պատկերազարդում
- Պատմական պատկերազարդում
- Պատկերազարդ գրքեր
- Գիտական գրքեր
Տեխնիկական և գիտական պատկերազարդում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գիտատեխնիկական պատկերազարդումը հաղորդում է գիտական կամ տեխնիկական բնույթի տեղեկություն։ Այն իր մեջ կարղ է ներառել մասնատված պատկերներ, հատվածային պատկերներ, վերակառուցումներ, ուսումնական պատկերներ, դիագրամներ և այլն։ Նպատակն է՝ «ստեղծել պատկերներ, որոնք ավելի արդյունավետ կփոխանցեն տեղեկությունը և տեսողականորեն ավելի հեշտ կընկալվեն»[4]
"Illustration beats explanation" Ուեսթերն Էնգրավինգ և Colortype Co.
Գիտատեխնիկական պատկերազարդումն ընդհանուր առմամբ նախատեսված է ոչ տեխնիկական լսարանին[5] թեմաները բնութագրելու կամ բացատրելու համար, այդ պատճառով էլ պետք է ավելի հասկանալի և հետաքրքիր լինի դիտորդի համար։
Ժամանակակից պատկերազարդումը կատարվում է երկչափ և եռաչափ ձևաչափով ճշգրիտ պատկերացում կազմելու համար, որը կարելի է թարմացնել և օգտագործել այլ ոլորտներում։
Պատկերազարդումը որպես կերպարվեստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գեղարվեստական աշխարհում երբեմն պատկերազարդումն ավելի կարևոր դեր է խաղում, քան գրաֆիկական դիզայնը և կերպարվեստը։
Սակայն այսօր գրաֆիկական դիզայնի և վիդեոխաղերի արդյունաբերությունը և պատկերազարդման օգտագործումն ամսագրերում և այլ հայտարարություններում նպաստեց նկարազարդմանը հանդես գալ որպես արվեստի մաս և գրավել համաշխարհային շուկայի ուշադրությունը։
Գեղարվեստական նկարազարդման արվեստը հայտնի է աճուրդների ժամանակ իր բարձր գների համար։ Ամերիկացի նկարիչ Նորման Ռոքվելլի «Breaking Home Ties» նկարը 2006 թվականին Sotheby աճուրդում վաճառվել է 15.4 միլիոն ԱՄՆ դոլարով։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վաղ պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միջնադարյան կոդերի նկարազարդումները հայտնի էին որպես լուսաբանում, որոնք նկարվել և գունազարդվել են ձեռքերով։ 15-րդ դարում տպագրության գյուտի հետ գրքերն ավելի լայն տարածում գտան, հաճախ նկարագրված փայտի կտորներով։
1600-ական թվականներին Ճապոնիայում ի հայտ եկավ Ukiyo-e- ի ստեղծման ազդեցիկ պատկերազարդ ոճը, որը բնութագրվում էր արտահայտիչ գծի, վառ գույնի և նուրբ տոնով, որի արդյունքում առաջացավ թանաքի փեղկավոր փայտի բլոկային տպագրության տեխնիկան։
16-րդ և 17-րդ դարերի ընթացքում Եվրոպայում նկարազարդման հիմնական գործընթացը վերարտադրվում էր քանդակագործությամբ և փորագրությամբ։ 18-րդ դարում Անգլիայում նշանավոր նկարիչ Ուիլյամ Բլեյքը՝ (1757-1827) օգտագործեց ցայտաքանդակը։ Իսկ 19-րդ դարի սկզբին լիտոգրաֆիայի ներդրման շնորհիվ զգալիորեն բարելավեց վերարտադրման որակը։
19-րդ դար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
19-րդ դարի սկզբին Եվրոպայում հայտնի գործիչներից էին՝ Ջոն Լիչը, Ջորջ Քրակշանքը, Դիկենսը, Հաբլոթ Հայթ Բրաուն, իսկ Ֆրանսիայում՝ Օնօրե Դումիերը։ Բոլորն էլ նպաստեցին ինչպես երգիծական, այնպես էլ «լուրջ» հրատարակություններին։ Այդ նույն ժամանակ ծաղրանկարների մեծ պահանջարկ կար, որն իր մեջ արտացոլում էր սոցիալական կարգավիճակը, տեսակները և դասերը։
Բրիտանական երգիծական ամսագիր Punch-ը[6] հիմնադրվել է Cruikshank's Comic Almanac-ի հաջողության վրա և աշխատել են լավատես պատկերազարդողներ, որոնց մեջ ներառված էին Սըր Ջոն Թեննիելը, Դելզիել եղբայրները և Ջորջ դը Մուրիերը։ Չնայած նրան, որ նրանք կերպարվեստի ներկայացուցիչներ էին, նրանք հայտնի դարձան որպես պատկերազարդողներ[7]։
Պատմականորեն Punch ամսագիրն ավելի ազդեցիկ էր 1840-ականներին և 1850-ականներին։ Ամսագիրը առաջինն էր, որն օգտագործեց «մուլտֆիլմ» տերմինը պատկերելով երգիծական պատկերազարդումներ և դրա լայնածավալ օգտագործումը ի հայտ բերեց Ջոն Լիչին, որը հայտնի էր որպես աշխարհի առաջին «մուլտիպլիկատոր»։ Նմանատիպ ամսագրերի հետ մեկտեղ, ինչպիսիք են Փարիզի Le Voleur, Punch-ը լավ օրինակ է հանդիսացել ինչպես իր պատկերազարդումների լավ վաճառքով, այնպես էլ լավ տեքստով։ 21-րդ դարում շարունակվող հրապարակումներով, Punch-ը ժամանակագրում է աստիճանական տեղաշարժը ժողովրդական լուսաբանման մեջ `ծաղրանկարներից մինչև բարդ թեմատիկ դիտարկումներ։
Ոսկե տարիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1800-ականների սկզբին թերթերը, զանգվածային շուկայական ամսագրերը և պատկերազարդ գրքերը դարձան Եվրոպայում և Նոր աշխարհում գերիշխող սպառողական լրատվամիջոցները։ 19-րդ դարի սկզբում տպագրության տեխնոլոգիաների բարելավումներն արտացոլվում էին գիտնականների և մատուցման տեխնոլոգիաների փորձարկումներում։ Տպագրման այդ զարգացումներն իրականացրել են գրականության բոլոր ոլորտները, ինչպիսիք են՝ ընթերցանության, լուսանկարչության եւ ճանապարհորդության ուղեցույցներից, ինչպես նաև մանկական գրքերից[8]։ Բացի այդ, տպագրության առաջընթացը պայմանավորված է գրքերի և այլ նյութերի մեջ գունավոր լուսանկարներն ավելի մատչելի արատադրելու հնարավորությունից։ 1900 թվականին թղթի գրեթե 100 տոկոսը մեքենայական էր, իսկ ձեռքով աշխատող մարդը կարող էր օրվա ընթացքում օրական 60-100 թուղթ արտադրել, մեխանիզմն արտադրում էր մոտավորապես 1000 թուղթ ամեն օր։ Բացի այդ, 50 տարիների ընթացքում՝ 1846-1916 թվականներին գրքի արտադրությունն աճեց 400% -ով, իսկ գրքերի գինը կրճատվեց կրկնակի անգամ։
Ամերիկայում դա հանգեցրեց 1880-ական թվականներից մինչև 20-րդ դարի սկզբի «պատկերազարդման ոսկե տարիք»։ Պատկերազարդողների փոքր խումբը հաջողակ դարձավ ձգտելով պատկերել այդ ժամանակի Ամերիկայի դիմանկարը։ Այդ ժամանակաշրժանի լավագույն պատկերազարդողներից էին Ն.Ս. Վեյթը և Բրանդուինի դպրոցից՝ Հովարդ Փայքլը, Ջ. Ս. Լեյենդեքեր, Մաքսիֆելդ Փարիշը և Ջեյմս Մոնտագոմեր Ֆլագը։
Artistsամանակակից նկարիչների, նկարազարդողների շատ մեծ տոկոսը ինքնուսույց է[9]։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ cf. the freely available international Database of Scientific Illustrators 1450-1950 with 20 search fields and nearly 7000 entries of illustrators in science, medicine & technology active prior to 1950
- ↑ «Oxford Dictionary». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 21-ին.
- ↑ Ivan Viola and Meister E. Gröller (2005). "Smart Visibility in Visualization". In: Computational Aesthetics in Graphics, Visualization and Imaging. L. Neumann et al. (Ed.)
- ↑ Industriegrafik.com Արխիվացված 2009-08-14 Wayback Machine website, Last modified: June 15, 2002. Accessed february 15, 2009.
- ↑ «American Turk's cap Lily». Victoria and Albert Museum. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
- ↑ The R. Atkinson Fox Society: What Was the Golden Age of Illustration?
- ↑ «How Punch Magazine Changed Everything». Illustration Chronicles. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 12-ին.
- ↑ Lyons, Martyn (2011). Books: A Living History. London: Thames & Hudson. էջեր 193–196. ISBN 9780500291153.
- ↑ «Идет проверка...». money-budget.ru. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.