Jump to content

Ոզնախոտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ոզնախոտ (լատին․՝ Dactylis glomerata), ոգնուկ, դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 10 տեսակ։

Բուսաբանական նկարագիրը «Bilder ur Nordens Flora» գրքից, 1917-1926

ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝

  • Ոզնախոտ հավաքված (D. glomerata

Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերի մարգագետնատափաստանային, հետանտառային և ենթալպյան գոտիներում։ Աճում է փուխր, բերրի, ազոտով հարուստ հողերում։

Կենսաբանական նկարագիր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արմատային համակարգը հզոր է։ Ցողունի բարձրությունը՝ մինչև 1,5մ, տերևները նշտարաձև են, երկար։ Ծաղկաբույլը հուրան Է։ Հատիկները մանր են՝ պարփակված թեփուկների մեջ։ Խաչաձև փոշոտվող։ Ցանքի տարում դանդաղ է զարգանում։ Բարձր բերք է տալիս երկրորդ տարվանից սկսած։

Քիմիական կազմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մատղաշ ոզնախոտը արժեքավոր կերաբույս է. պարունակում է վիտամիններ C, E, կարոտին (A-նախավիտամին)։

Ստվերասեր բույս Է, աճում է փուխր, բերրի, ազոտով հարուստ հողերում։ Տարածված է ԽՍՀՄ անտառատափաստանային և տափաստանային գոտիներում և լեռնային մարզերում։ Ոզնախոտը արժեքավոր կերաբույս Է։ Խոտի բերքատվությունը 70-75 ց/հա Է, հատիկինը՝ 7-10 ց/հա։ 100 կգ կանաչ զանգվածը համապատասխանում է 22,7 կերային միավորի և 2,1 կգ մարսելի պրոտեինի, 100 կգ խոտը՝ համապատասխանաբար 55,0 և 4,5։ Ցանքի նորման՝ 18-20 կգ/հա։ Ցանքը կատարվում է 2-3 խ/սմ, խորությամբ։ Խոտը հավաքում են հուրաններ արձակելուց անմիջապես հետո, սերմը՝ հատիկների մոմային հասունացման փուլում։

Ոզնախոտի լավագույն սորտերից են Մոսկովսկայա 222-ը, Մոսկովսկայա 1139-ը, Լենինգրադսկայա 353-ը, Մորշանսկայա 123-ը։

  15 ընտանիք
(համաձայնAPG II Համակարգի)
  12 ցեղ
(համաձայնAPG II Համակարգի)
 
         
  Կարգ
Հացազգիներ
    ենթաընտանիք
Դաշտավլուկազգիներ
    դաս Ոզնախոտ
               
  Բաժին Ծաղկավոր բույսեր     ընտանիք
Դաշտավլուկազգիներ
    ցեղ
Դաշտավլուկազգիներ
   
             
  58 կարգ ծաղկավոր բույսեր
(համաձայնAPG II Համակարգի)
  7 ենթաընտանիք
(համաձայնAPG II Համակարգի)
  127 դաս
     

Ենթատեսակներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Dactylis glomerata subsp. glomerata
  • Dactylis glomerata subsp. hackelii (Asch. & Graebn.) Cif. & Giacom. (1950)
  • Dactylis glomerata subsp. hispanica (Roth) Nyman (1882)
  • Dactylis glomerata subsp. hyrcana Tzvelev (1976)
  • Dactylis glomerata nothosubsp. intercedens (Domin) Acedo (1991)
  • Dactylis glomerata subsp. izcoi S.Ortiz & Rodr.Oubiña (1993)
  • Dactylis glomerata subsp. judaica Stebbins & D.Zohary (1959)
  • Dactylis glomerata subsp. juncinella (Bory ex Boiss.) Stebbins & D.Zohary (1959)
  • Dactylis glomerata subsp. lobata (Drejer) H.Lindb. (1906)
  • Dactylis glomerata subsp. lusitanica Stebbins & D.Zohary (1959)
  • Dactylis glomerata subsp. mairei Stebbins & D.Zohary (1959)
  • Dactylis glomerata subsp. merinoana (Horjales, Laso & Redondo) H.Scholz (2011)
  • Dactylis glomerata subsp. nestorii Rosselló & L.Sáez (1998)
  • Dactylis glomerata subsp. oceanica G.Guignard (1986)
  • Dactylis glomerata subsp. reichenbachii (Hausm. ex Dalla Torre & Sarnth.) Stebbins & D.Zohary (1959)
  • Dactylis glomerata subsp. rigida (Boiss. & Heldr.) Hayek (1932)
  • Dactylis glomerata subsp. santai Stebbins & D.Zohary (1959)
  • Dactylis glomerata subsp. slovenica (Domin) Domin (1928)
  • Dactylis glomerata subsp. stebbinsii (Horjales, Laso & Redondo) H.Scholz (2011)
  • Dactylis glomerata subsp. woronowii (Ovcz.) Stebbins & D.Zohary (1959)

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Губанов, И. А. и др. 132. Dactylis glomerata L. — Ежа сборная // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3 т. — М.։ Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл., 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 226. — ISBN 8-87317-091-6.
  • Овчинников П. Н. Dactylis glomerata L. — Ежа сборная // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Р. Ю. Рожевиц и Б. К. Шишкин. — М.—Л.։ Изд-во АН СССР, 1934. — Т. II. — С. 361—362. — 778 + XXXIII с. — 5175 экз.
  • Цвелёв Н. Н. Dactylis glomerata L. — Ежа обыкновенная, сборная // Злаки СССР / Отв. ред. Ан. А. Фёдоров. — Л.։ Наука, 1976. — С. 516—517. — 788 с. — 2900 экз.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոզնախոտ» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոզնախոտ» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 8, էջ 608