Ոզնախոտ
| Ոզնախոտ | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||
| Dactylis glomerata
| ||||||||||||
|
|
Ոզնախոտ (լատին․՝ Dactylis glomerata), ոգնուկ, դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է 10 տեսակ։
Հայաստանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ՀՀ-ում՝ 1 տեսակ՝
- Ոզնախոտ հավաքված (D. glomerata)։
Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերի մարգագետնատափաստանային, հետանտառային և ենթալպյան գոտիներում։ Աճում է փուխր, բերրի, ազոտով հարուստ հողերում։
Կենսաբանական նկարագիր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արմատային համակարգը հզոր է։ Ցողունի բարձրությունը՝ մինչև 1,5մ, տերևները նշտարաձև են, երկար։ Ծաղկաբույլը հուրան Է։ Հատիկները մանր են՝ պարփակված թեփուկների մեջ։ Խաչաձև փոշոտվող։ Ցանքի տարում դանդաղ է զարգանում։ Բարձր բերք է տալիս երկրորդ տարվանից սկսած։
Քիմիական կազմ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մատղաշ ոզնախոտը արժեքավոր կերաբույս է. պարունակում է վիտամիններ C, E, կարոտին (A-նախավիտամին)։
Մշակում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ստվերասեր բույս Է, աճում է փուխր, բերրի, ազոտով հարուստ հողերում։ Տարածված է ԽՍՀՄ անտառատափաստանային և տափաստանային գոտիներում և լեռնային մարզերում։ Ոզնախոտը արժեքավոր կերաբույս Է։ Խոտի բերքատվությունը 70-75 ց/հա Է, հատիկինը՝ 7-10 ց/հա։ 100 կգ կանաչ զանգվածը համապատասխանում է 22,7 կերային միավորի և 2,1 կգ մարսելի պրոտեինի, 100 կգ խոտը՝ համապատասխանաբար 55,0 և 4,5։ Ցանքի նորման՝ 18-20 կգ/հա։ Ցանքը կատարվում է 2-3 խ/սմ, խորությամբ։ Խոտը հավաքում են հուրաններ արձակելուց անմիջապես հետո, սերմը՝ հատիկների մոմային հասունացման փուլում։
Ոզնախոտի լավագույն սորտերից են Մոսկովսկայա 222-ը, Մոսկովսկայա 1139-ը, Լենինգրադսկայա 353-ը, Մորշանսկայա 123-ը։
Դասակարգում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տաքսոնոմիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| 15 ընտանիք (համաձայնAPG II Համակարգի) |
12 ցեղ (համաձայնAPG II Համակարգի) |
|||||||||||||||
| Կարգ Հացազգիներ |
ենթաընտանիք Դաշտավլուկազգիներ |
դաս Ոզնախոտ | ||||||||||||||
| Բաժին Ծաղկավոր բույսեր | ընտանիք Դաշտավլուկազգիներ |
ցեղ Դաշտավլուկազգիներ |
||||||||||||||
| 58 կարգ ծաղկավոր բույսեր (համաձայնAPG II Համակարգի) |
7 ենթաընտանիք (համաձայնAPG II Համակարգի) |
127 դաս | ||||||||||||||
Հոմանիշներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Aeluropus smithii (Link) Steud.
- Bromus cylindraceus (Brot.) Brot.
- Dactylis abbreviata Bernh. ex Link
- Dactylis altaica Besser
- Dactylis aschersoniana Graebn.
- Dactylis canariensis Nees ex Steud., nom. inval.
- Dactylis capitellata Link
- Dactylis cylindracea Brot.
- Dactylis decalcata Brand
- Dactylis fasciculata C.Sm. ex Link, nom. inval.
- Dactylis glaucescens Willd.
- Dactylis heterophylla Opiz ex Domin
- Dactylis hispanica Roth
- Dactylis hispanica Noë ex Steud., nom. inval.
- Dactylis hyrcana (Tzvelev) Mussajev
- Dactylis ibizensis Gand.
- Dactylis kirschbaumii Opiz ex Domin
- Dactylis kovarovicii Opiz
- Dactylis lobata (Drejer) Ostenf., nom. illeg.
- Dactylis marina Borrill
- Dactylis maritima (Hack.) Rivas Mart., nom. illeg.
- Dactylis metlesicsii P.Schönfelder & D.Ludw.
- Dactylis nemorosa Opiz ex Domin
- Dactylis noeana Steud.
- Dactylis ortmanniana Opiz, nom. inval.
- Dactylis pendula (Dumort.) B.D.Jacks.
- Dactylis peylii Opiz ex Domin
- Dactylis polygama Horv.
- Dactylis pubescens Opiz ex Domin
- Dactylis rigida Boiss. & Heldr.
- Dactylis scaberrima Opiz
- Dactylis scabra W.Mann ex Opiz, nom. inval.
- Dactylis slovenica Domin
- Dactylis smithii Link
- Dactylis stenophylla Opiz ex Domin
- Dactylis villosa Ten., nom. illeg.
- Dactylis woronowii Ovcz.
- Festuca glomerata (L.) All.
- Festuca phalarioides Lam.
- Koeleria dactylis Chaub.
- Limnetis glomerata (L.) Eaton
- Phalaris glomerata (L.) Gueldenst.
- Poa smithii (Link) Kunth
- Sesleria cirtensis Trab.
- Trachypoa vulgaris Bubani, nom. illeg.
Ենթատեսակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Dactylis glomerata subsp. glomerata
- Dactylis glomerata subsp. hackelii (Asch. & Graebn.) Cif. & Giacom. (1950)
- Dactylis glomerata subsp. hispanica (Roth) Nyman (1882)
- Dactylis glomerata subsp. hyrcana Tzvelev (1976)
- Dactylis glomerata nothosubsp. intercedens (Domin) Acedo (1991)
- Dactylis glomerata subsp. izcoi S.Ortiz & Rodr.Oubiña (1993)
- Dactylis glomerata subsp. judaica Stebbins & D.Zohary (1959)
- Dactylis glomerata subsp. juncinella (Bory ex Boiss.) Stebbins & D.Zohary (1959)
- Dactylis glomerata subsp. lobata (Drejer) H.Lindb. (1906)
- Dactylis glomerata subsp. lusitanica Stebbins & D.Zohary (1959)
- Dactylis glomerata subsp. mairei Stebbins & D.Zohary (1959)
- Dactylis glomerata subsp. merinoana (Horjales, Laso & Redondo) H.Scholz (2011)
- Dactylis glomerata subsp. nestorii Rosselló & L.Sáez (1998)
- Dactylis glomerata subsp. oceanica G.Guignard (1986)
- Dactylis glomerata subsp. reichenbachii (Hausm. ex Dalla Torre & Sarnth.) Stebbins & D.Zohary (1959)
- Dactylis glomerata subsp. rigida (Boiss. & Heldr.) Hayek (1932)
- Dactylis glomerata subsp. santai Stebbins & D.Zohary (1959)
- Dactylis glomerata subsp. slovenica (Domin) Domin (1928)
- Dactylis glomerata subsp. stebbinsii (Horjales, Laso & Redondo) H.Scholz (2011)
- Dactylis glomerata subsp. woronowii (Ovcz.) Stebbins & D.Zohary (1959)
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Губанов, И. А. и др. 132. Dactylis glomerata L. — Ежа сборная // Иллюстрированный определитель растений Средней России. В 3 т. — М.։ Т-во науч. изд. КМК, Ин-т технолог. иссл., 2002. — Т. 1. Папоротники, хвощи, плауны, голосеменные, покрытосеменные (однодольные). — С. 226. — ISBN 8-87317-091-6.
- Овчинников П. Н. Dactylis glomerata L. — Ежа сборная // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Р. Ю. Рожевиц и Б. К. Шишкин. — М.—Л.։ Изд-во АН СССР, 1934. — Т. II. — С. 361—362. — 778 + XXXIII с. — 5175 экз.
- Цвелёв Н. Н. Dactylis glomerata L. — Ежа обыкновенная, сборная // Злаки СССР / Отв. ред. Ан. А. Фёдоров. — Л.։ Наука, 1976. — С. 516—517. — 788 с. — 2900 экз.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Dactylis glomerata. In։ Info Flora (Das nationale Daten- und Informationszentrum der Schweizer Flora).
- Verbreitung auf der Nordhalbkugel aus։ Eric Hultén, Magnus Fries։ Atlas of North European vascular plants. 1986, ISBN 3-87429-263-0 bei Den virtuella floran. (schwed.).
- Literatur zu Dactylis glomerata in den Kew Bibliographic Databases(չաշխատող հղում) (englisch)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոզնախոտ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ոզնախոտ» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||
|
| Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 608)։
|