Շոշափելիքի օրգաններ
Շոշափելիքի օրգաններ, մաշկում, հենաշարժական ապարատում (մկաններ, ջլեր, հոդեր) և որոշ օրգանների լորձաթաղանթներում (լեզու, շրթունքներ) տեղադրված հատուկ ընդունիչներ, որոնց միջոցով օրգանիզմն ընկալում է շրջապատող միջավայրի մեխանիկական, ջերմային, ցավային գործոնների կոմպլեքս ազդեցությունը։
Շոշափելիքի оրգանների առավել տարածված ձևը կենտրոնաձիգ զգայուն նյարդային ազատ վերջույթներն են, որոնք կազմում են մաշկային զգայաբջիջների մոտ 80%-ը։ Սրանք սովորաբար խիստ ճյուղավորված են, և մեկ նյարդային թելիկը կարող է նյարդավորել բավական մեծ մակերես (եղջերաթաղանթում մինչև 0,5սմ2)։ Առանձնապես շատ են մաշկի մազարմատների շուրջը, որը պայմանավորում է այդ տեղամասերի բարձր զգայնությունը։ Նյարդային վերջույթները առավելապես շատ են կենդանիների դնչին գտնվող մազերի շուրջը, մագլցող կենդանիների որովայնի վրա։
Ընկալիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շոշափելիքի օրգաններին են պատկանում նաև շոշափողական մարմինները, որոնցում զգայուն նյարդային վերջույթները շրջափակված են հատուկ բջջային պատիճներում։ Դրանցից են Պաչինիի, Մեյսների, Գոլջի-Մացցոնիի, Ռուֆինիի մարմնիկները, Կրաուզեի շշիկները, Մերկելի սկավառակները և այլն։
Շոշափում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Շոշափման պրոցեսին մասնակցում են նաև մկանների, ջլերի, հոդերի և փակեղների մասնագիտացված ընդունիչները։ Շոշափելիքի оրգանների բազմազանությունը, դրդման առանձնահատկությունները պայմանավորում են շոշափման զգայնության բազմակողմանիությունը։ Մարդու օրգանիզմում շոշափելիքի оրգաններով առանձնապես հարուստ են շրթունքները, ձեռքերի մատները, ափերը, ոտքերի ներբանները։
|
Սա անատոմիայի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 542)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շոշափելիքի օրգաններ» հոդվածին։ |
| ||||||
