Մահմուդ Սամի ալ-Բարուդի
Մահմուդ Սամի ալ-Բարուդի محمود سامي البارودي | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 5, 1839[1] |
| Ծննդավայր | Դամանհուր, Եգիպտոս |
| Վախճանվել է | 1904[1][2][3] |
| Վախճանի վայր | Կահիրե, Եգիպտոս |
| Մասնագիտություն | բանաստեղծ, քաղաքական գործիչ և գրող |
| Ազգություն | արաբ |
| Քաղաքացիություն | .svg){kind=small} Եգիպտոս |
Մահմուդ Սամի ալ-Բարուդին (ամբողջական անուն՝ արաբ․՝ محمود سامي بن حسن حسين بن عبد الله البارودي المصري, Մահմուդ Սամի իբն Հասան Հուսեյն իբն Աբդալլահ ալ-Բարուդի ալ-Միսրի, հոկտեմբերի 5, 1839[1], Դամանհուր, Եգիպտոս - 1904[1][2][3], Կահիրե, Եգիպտոս), արաբ բանաստեղծ էր, համարվում է ժամանակակից արաբական բանաստեղծության հիմնադիրներից մեկը։
19-րդ դարի վերջին և 20-րդ դարի սկզբին արաբական պոեզիայի զարգացումը կապված է նեոդասականության հետ, կասիդայի վերածնունդով։ Արաբական գրականության մեջ նեոդասականությունն այն է, որ պետք է պահպանել հին արաբական պոեզիայի ձևը՝ կասիդան, հարմարացնել ժամանակի պահանջներին։ Այս ժանրի առավել հայտնի ներկայացուցիչներն են Մահմուդ Սամի ալ-Բարուդին, Հաֆիզ Իբրահիմը, Ահմադ Շաուկին։
Մահմուդ Սամի ալ-Բարուդի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նեոդասականության ամենաառաջին ներկայացուցիչը Մահմուդ Սամի ալ-Բարուդին է։ Նա առաջինն էր, ով լավագույն ձևով ընդօրինակելով ավանդական բանաստեղծությանը՝ կապեց իր ստեղծագործությունները երկրի ներկա քաղաքական և հասարակական կյանքի խնդիրների հետ։ Արաբ քննադատները նրան համարում են նոր արաբական բանաստեղծության հիմնադիր՝ համարելով, որ նա կարողցավ վերականգնել արաբական բանաստեղծությունը։
Այդ դարաշրջանի պատմությունը և իրադարձություններով լի իր կյանքն անջնջելի հետք են թողել Բարուդիի մտածողության և հոգեբանության վրա և իրենց արտահայտումը գտան նրա բանաստեղծություններում։ Բարուդին կազմում է դասական արաբական պոեզիայի հատընտիր՝ նրա մեջ ներառելով Աբբասյան շրջանի ավելի քան 30 հեղինակի։ Ալ-Բարուդիին ծնվել է չերքեզ արիստոկրատների և գեներալների ընտանիքում և կրթություն է ստացել Կահիրեում զինվորական ակադեմիայում։ Բարուդին ոչ միայն բանաստեղծ էր, նա նաև հասարական և պետական գործիչ էր։ Նա բարձր պաշտոններ է վարում բանակում և կառավարությունում և Արաբի փաշայի ապստամբության ժամանակ ակտիվ գործունեություն է ծավալել, ինչպես նաև մասնակցել է Ղրիմի և Կրետեի պատերազմներին։
Բարուդիի մասնակցությունը Արաբի փաշայի ապստամբությանը հանգեցրեց նրան, որ նա 17 տարի աքսորվեց Ցեյլոն կղզի։ Այս բոլոր իրադարձություններն իրենց արտացոլումն են ունեցել ալ-Բարուդիի պոեզիայի մեջ և այդ պատճառով նրա պոեզիայով մենք նաև ծանոթանում ենք նրա կյանքին։ Ալ Բարուդիի պոեզիան կարելի է բաժանել 3 շրջանի՝
- Արաբի փաշայի ապստամբությունից առաջ;
- ապստամբության ժամանակ;
- Ցեյլոնյան աքսորը։
Բարուդիի դիվանի բանաստեղծությունները հրատարակվել են իր այրու՝ Ամինա Ամինի կողմից։
Ստեղծագործությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բարուդիի դիվանի մեջ ընդգրկված են ավանդական մադհ (արաբերեն՝ مدح, ձոն), ֆախր (արաբերեն՝ فخر, ինքնագովերգում), համասսա (արաբերեն՝ حماسة, հերոսապատում), վասֆ (արաբերեն՝ وصف, նկարագրություն) և հիջա (արաբերեն՝ هجاء, պախարակում) ժանրերով գրված բանաստեղծություններ։ Դրանց հիմնական թեման ժողովրդի, հայրենիքի, նրանց պատմական անցյալի և ներկայի դժվար ճակատագրի թեման է։ Նրա բանաստեղծություններում կարելի է հանդիպել վիշտ, տառապանք, բայց միևնույն ժամանակ երջանկություն և լավատեսություն։ Նրա գործերում կարելի է հանդիպել նաև զինվորական երգեր։ Գեղեցիկ են նաև Բարուդիի նկարագրական բանաստղեծություները, որտեղ տեղ են գտել բնության նկարագրություններ։
Այստեղ Բարուդին նորամուծություն է կատարում.նա բնության նկարագրության հետ չի համատեղում այլ թեմաներ, այլ դրան հատկացնում է առանձին կասիդա։ Բարուդին հաջողվեց ստեղծել մի ամուր կամուրջ նորի և հնի, ավանդականի և ժամանակակցի միջև։ Բանաստեղծությունները դիվանում դասավորված են հանգերով։ Դիվանի նախաբանում հեղինակը շեշտը դնում է նրա վրա, թե ինչպես էր նա պատկերացնում իր պոեզիայի առջև դրված խնդիրները։ Ալ Բարուդիի դիվանը, որն ընդգրկում է 228 ստեղծագործություն և 3000 բեյթ, հիմնականում ներառում է վասֆեր, զուհդիյաթ, նասիբ։
Օգտագործված գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Долинина А.А. Очерки истории арабской литературы нового времени. Египет и Сирия. Публицистика 1870-1914. М., 1968.
- Крымский А.Е. История новой арабской литературы (XIX - начало XX века). М, 1971.
- Сафронов В.В. Новая арабская литература. М., 1996.
- Ходжаева Р.У. Очерки развития египетской поэзии. Ташкент, 1985.
- Badawi, M.M. A Critical Introduction to Modern Arabic Poetry, Cambridge, 1992
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Swartz A. Open Library — 2007.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
| ||||||||||||||||
