Կալիսոն
 Calisson | |
|---|---|
 Կալիսոնների տուփ | |
| Ծագում | |
| Տեսակ | քաղցրավենիք, հրուշակեղեն |
| Ենթատեսակ | Հրուշակեղեն |
| Առաջացման երկիր |  Ֆրանսիա |
| Բաղադրամասեր | |
| Հիմնական | մրգեր, նուշ, շաքար |
| Հնարավոր | մարցեպան |
 Calisson Վիքիպահեստում | |
Կալիսոն (ֆր.՝ Calisson), ավանդական պրովանսալական հրուշակեղեն, որը պատրաստվում է շաքարակալած սեխի, նարինջի (կամ այլ մրգերի) մածուկի և մանրացրած նուշի խառնուրդից, որը լցվում է բաղարջի բարակ շերտի վրա և պատվում շաքարաշերտով։
Բաղադրությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բաղկացած է նշից, մրգերից, շաքարաշետցից և բաղարջից։ Ըստ ճաշակի կարող է լինել նաև մարցիպանով։ Կալիսոնները սովորաբար նշաձև են, երկարությունը կազմում է մոտ 5 սմ։ Ավանդորեն ասոցացվում են Ֆրանսիական Էքս-ան-Պրովանս քաղաքի հետ և 15-րդ դարից համարվում է այդ քաղաքի ֆիրմային աղանդերը։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին անգամ կալիսոնները հիշատակվում են 12–րդ դարի լատիներեն տեքստում՝ նկարագրելու ալյուրից և նուշից պատրաստված թխվածք, որը մոտ է ժամանակակից մարցեպանին։ Կալիսոնների մեկ այլ հիշատակում հանդիպում է Մարտինո Կանալեի Վենետիկյան տարեգրություններում (1275)` նշանակելու կալիսոն ֆիրմային աղանդերը։
Բառի ծագումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
“Կալիսոն” անվան ծագման մասին կան մի քանի առասպելներ։ Նրանցից մեկի համաձայն՝ 14-րդ դարում Ռենե Բարի թագավորի հարսնացու Ժաննան շատ տխուր էր և մտախորհ, և թվում էր, թե ոչինչ նրան չի ուրախացնում։ Ճաշից հետո ծառաները ներս բերեցին տասներեք տոնական աղանդերներ, նրանց թվում կային և կալիսոնները, որոնք այդ ժամանակ այդպես չէին կոչվում։ Փորձելով այդ քաղցրավենիքը՝ հարսնացուն վերջապես ժպտաց և հարցրեց իր ամուսնուն, թե ինչպես է կոչվում այդ չնաշխարհիկ թխվածքը։ Թագավորը, ուրախացած, որ վերջապես արժանացավ իր հարսնացուի գեղեցիկ ժպիտին, կատակով պատասխանեց. “Այն կոչվում է “համբույր”, իմ թագուհի”: Պրովանսալերեն դա հնչում էր “Di câlin soun”: Այդ ժամանակվանից ի վեր այս աղանդերը կոչվում է կալիսոն։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Salvatore Battaglia, Grande dizionario della lingua italiana, Turin, 1962
- Philippe Blanchet, « Calice, calisson, calzone, chausson… e tutti quanti, point sur une étymologie difficile entre métaphore et symbolique », dans Zeitschrift für Romanische Philologie, 1998, pp. 447–461
- Patrick Langer, Calissons d'Aix. Nougats de Provence, éd. Équinoxe, Barbentane, 1999