Jump to content

Զուգահեռական

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Զուգահեռականները երկրագնդի մակերևույթի վրա

Զուգահեռական, երևակայական շրջանագիծ է, որը համապատասխանում է Երկրի գնդաձև մակերևույթը հասարակածին զուգահեռ հարթությամբ հատելու դեպքում առաջացած գծի հետ։

Զուգահեռականի բոլոր կետերը գտնվում են հասարակածից հավասար հեռավորության վրա։ Հասարակածին մոտենալիս զուգահեռականները երկարում են, իսկ բևեռներին մոտենալիս՝ կարճանում։ Հասարակածն ամենաերկար զուգահեռականն է։

Զուգահեռականի բոլոր կետերն ունեն նույն լայնությունը, սակայն՝ տարբեր երկայնություններ։

Զուգահեռականի մեծությունն արտահայտվում է այն անկյան մեծությամբ, որը կազմում են զուգահեռականի և հասարակածի միևնույն միջօրեականի վրա գտնվող կետերը, երբ գագաթը Երկրի կենտրոնն է։

Հասարակածն այն շրջանագիծն է, որը հավասար հեռավորության վրա է Հյուսիսային և Հարավային բևեռներից։ Այն երկրագունդը բաժանում է Հյուսիսային և Հարավային կիսագնդերի։

Հասարակած

Բևեռային շրջաններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հյուսիսային բևեռային շրջանը Հյուսիսային կիսագնդի այն ամենահարավային լայնությունների զուգահեռականն է, որոնցում արևը կարող է գտնվել հորիզոնից բարձր կամ ցածր 24 ժամերի ընթացքում։ Համապատասխանաբար, Հարավային բևեռային շրջանը նման ամենահյուսիսային կետերով կազմված զուգահեռականն է։

Հյուսիսային բևեռային շրջան
Հարավային բևեռային շրջան

Հյուսիսային (Խեցգետնի) և Հարավային (Այծեղջյուրի) արևադարձները նշում են ամենահարավային և ամենահյուսիսային այն լայնությունները, որոնցում արևը կարող է երևալ ուղիղ գլխավերևում։

Խեցգետնի արևադարձ
Այծեղջյուրի արևադարձ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 713