Զուգահեռական

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Զուգահեռականները երկրագնդի մակերևույթի վրա

Զուգահեռական, երևակայական շրջանագիծ է, որը համապատասխանում է Երկրի գնդաձև մակերևույթը հասարակածին զուգահեռ հարթությամբ հատելու դեպքում առաջացած գծի հետ։

Զուգահեռականի բոլոր կետերը գտնվում են հասարակածից հավասար հեռավորության վրա։ Հասարակածին մոտենալիս զուգահեռականները երկարում են, իսկ բևեռներին մոտենալիս՝ կարճանում։ Հասարակածն ամենաերկար զուգահեռականն է։

Զուգահեռականի բոլոր կետերն ունեն նույն լայնությունը, սակայն՝ տարբեր երկայնություններ։

Զուգահեռականի մեծությունն արտահայտվում է այն անկյան մեծությամբ, որը կազմում են զուգահեռականի և հասարակածի միևնույն միջօրեականի վրա գտնվող կետերը, երբ գագաթը Երկրի կենտրոնն է։

Հասարակած[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հասարակածն այն շրջանագիծն է, որը հավասար հեռավորության վրա է Հյուսիսային և Հարավային բևեռներից։ Այն երկրագունդը բաժանում է Հյուսիսային և Հարավային կիսագնդերի։

World map with equator.svg
Հասարակած

Բևեռային շրջաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հյուսիսային բևեռային շրջանը Հյուսիսային կիսագնդի այն ամենահարավային լայնությունների զուգահեռականն է, որոնցում արևը կարող է գտնվել հորիզոնից բարձր կամ ցածր 24 ժամերի ընթացքում։ Համապատասխանաբար, Հարավային բևեռային շրջանը նման ամենահյուսիսային կետերով կազմված զուգահեռականն է։

World map with arctic circle.svg
Հյուսիսային բևեռային շրջան
World map with antarctic circle.svg
Հարավային բևեռային շրջան

Արևադարձներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հյուսիսային (Խեցգետնի) և Հարավային (Այծեղջյուրի) արևադարձները նշում են ամենահարավային և ամենահյուսիսային այն լայնությունները, որոնցում արևը կարող է երևալ ուղիղ գլխավերևում։

World map with tropic of cancer.svg
Խեցգետնի արևադարձ
World map with tropic of capricorn.svg
Այծեղջյուրի արևադարձ

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 713 CC BY-SA icon 80x15.png