Երևանյան էտյուդներ (սիմֆոնիկ շարք)
«Երևանյան էտյուդներ», սիմֆոնիկ շարք, որ գրել է Ալեքսանդր Սպենդիարյանը 1925 թ․ և նվիրել Երևանի Պետական կոնսերվատորիայի նվագախմբին։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]«Երևանյան էտյուդներ» Ալեքսանդր Սպենդիարյանի ստեղծագործությունը երկու մասից կազմված սիմֆոնիկ շարք է (1-ին մաս՝ «Էնզելի», 2-րդ մաս՝ «Հիջաս»)։ Կոմպոզիտորն այն գրել է 1925 թ. և նվիրել Երևանի Պետկոնսերվատորիայի նվագախմբին։ Հենց այդ նվագախումբն էլ, նույն թվականի դեկտեմբերի 27-ին , առաջին անգամ կատարել է այդ երկը՝ հեղինակի ղեկավարությամբ։ Արխիվային որոշ փաստաթղթերից (սևագիր նոտաներ, գրառումներ) տեղեկանում ենք, որ «Էնզելի» մասի առաջին հատվածը՝ Սայաթ-Նովայի «Դուն էն գլխեն» երգի մեղեդու մշակումը ջութակի համար, Սպենդիարյանը գրառել և ուսումնասիրել է շատ ավելի վաղ (երբ նյութեր էր հավաքում «Ալմաստ» օպերան գրելու մտադրությամբ)։ Իսկ «Էնզելի» պարեղանակն ըստ որոշ տեղեկությունների, լսել ու գրառել է 1924 թ.՝ Երևանի Պետկոնսերվատորիայի հավաքույթներից մեկի ժամանակ[1] և երգչուհի Թամարա Շահնազարյանի հուշերը[2]։
Ստեղծագործության «Հիջաս» մասի մեղեդին կոմպոզիտորը լսել և գրառել է 1924–ին՝ «Երևանի աշուղների կանտորայում» (Երևանի աշուղների գրասենյակ), մի դուդուկահարի կատարումից[3]։ Ստեղծագործության պարտիտուրի առաջին հրատարակության մեջ նշված է.
|
«Էտյուդների համար թեմաներ ծառայել են հայկական և արաբական մեղեդիներ, որոնք կատարվում են երևանում, ժողովրդական երաժիշտների կողմից»։ | 
|
«Երևանյան էտյուդների» պարտիտուրն առաջին անգամ հրատարակվել է 1927–ին[4], իսկ կլավիրը (դաշնամուրային փոխադրումը) կատարել է խմբավար, երաժշտագետ Գևորգ Բուդաղյանը՝ կոմպոզիտորի խնդրանքով։ Առաջին անգամ այն հրատարակվել է 1928-ին, ապա տեղ գտել նաև Սպենդիարյանի երկերի լիակատար ժողովածուի 3-րդ հատորում[5]։ Սպենդիարյանի երկերի լիակատար ժողովածուի հատորների հրատարակիչ-խմբագիրը ևս Գ. Բուդաղյանն է։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Հուշեր» ժողովածու, կազմ. Մ. Օթարյան և Տ. Սարգսյան, Երևան, 2012, էջ 48, երաժշտական քննադատ Խորեն Թոռջյանի հուշերը
- ↑ ՀՀ ԳԱԱ Պատմա֊բանասիրական հանդես, 2017 թ․, N 2, էջ 201-205
- ↑ Սպենդիարովա Մարինա, «Սպենդիարով», Երևան, 1966, էջ 177, ջութակահար Դավիթ Գիլանյանի հուշը
- ↑ Ա․ Սպենդիարյան, Յերևանի ետյուդներ, որկեստրի համար, յերկ 30, Հայպետհրատ, Երևան, 1927
- ↑ Ալ. Սպենդիարյան, երկերի լիակատար ժողովածու, հ․ 3-րդ, Երևան, Հայպետհրատ, 1951, էջ 55