Jump to content

Բանդերականներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բանդերականներ
Տեսակքաղաքական ֆրակցիա
Երկիր Ուկրաինա
Անվանված էՍտեպան Բանդերա

Բանդերականններ[1], ուկրաինացի ազգայնականների կազմակերպության խմբակցության անդամների անունները, որը ղեկավարել է Ստեպան Բանդերան 1940-1959 թվականներին[2]։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ «Բանդերա» տերմինը կորցրել է իր անմիջական կապը կոնկրետ քաղաքական շարժման հետ և դարձել է խոսակցական՝ նկատի ունենալով ուկրաինացի ազգայնական ապստամբներին, մասնավորապես Ուկրաինացի ազգայնականների կազմակերպության ակտիվիստներին և Ուկրաինական ապստամբների բանակի պարտիզաններին, ինչպես նաև նրանց, որոնք սպանություններ են կատարել այլ պատճառներով[3]։ 1943-1945 թվականներին լեհերի և հրեաների շրջանում տերմինը ստացել է խիստ բացասական բնույթ, քանի որ այն օգտագործվում էր՝ նկատի ունենալով այն մարդկանց, որոնք կարող էին ցանկացած պահի գալ և սպանություն գործել, հիմնականում նշանակում է ավազակներ, չարագործներ կամ մարդասպաններ[4]։

Պատմական էքսկուրսիա և ընթացիկ կիրառում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1940-ականներից հետո «բանդերականներ» հասկացությունը հաճախ գործածվում էր ողջ ուկրաինական ազգայնականությանը վերաբերելու համար։ Այս անունը հատկապես հաճախ գործածվում էր խորհրդային քարոզչության կողմից՝ նշելով ողջ ուկրաինական ազգայնական ընդհատակը՝ Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ և դրանից հետո, ինչպես նաև արտասահմանում գտնվող ուկրաինացի ազգայնականներին և նրանց, ովքեր Ուկրաինայում էին խորհրդային ազգային քաղաքականությանը հակառակ: «Բանդերականներ» հասկացությունը ԽՍՀՄ-ում աստիճանաբար դարձել է հայտնի և կիրառվել բոլոր ուկրաինացի ազգայնականների նկատմամբ՝ անկախ Ուկրաինացի ազգայնականների կազմակերպությանը նրանց անդամակցությունից[5][6][7]։

Եվրամայդանի և ռուս-ուկրաինական պատերազմի սկզբից ի վեր «բանդերականներ» տերմինը կարևոր տեղ է գրավել ռուսական քաղաքական քարոզչության մեջ և օգտագործվում է բացասական ենթատեքստով։ Այսպես սկսեցին անվանել ցանկացած ուկրաինացի ազգայնականների՝ անկախ նրանց իրական վերաբերմունքից Ստեփան Բանդերայի, Անդրեյ Մելնիկի, Ռոման Շուխևիչի և Ուկրաինական հակասովետական ընդհատակի նկատմամբ։ Աստիճանաբար Ուկրաինայում ցանկացած կառավարության և անվտանգության կառույցների անդամները սկսեցին կոչվել «Բանդերա»՝ անկախ ազգայնականությանը նրանց վերաբերմունքից:

Ռուսաստանում Բանդերայի հակասական գործունեությունն օգտագործվում է որպես հակաուկրաինական քարոզչության գործիք[8][9]։ Խորհրդային, ապա ռուսական քարոզչությունը Բանդերային և նրա կողմնակիցներին ներկայացնում է որպես օդիոզ նացիստների կամակատարների: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո «Բանդերա» բառը սկսեց գործածվել ուկրաինական ազգայնականության բոլոր ձևերի առնչությամբ, այն դարձավ «հակասովետական ​​ուկրաինացիներ» նշանակելու միջոց՝ անկախ Բանդերայի հետ գաղափարական կապից[10]։ Հատկանշական է ռուսական քարոզչության տարածված առասպելը Բանդերայի ՍՍ-ի «Գալիցիա» ստորաբաժանման ստեղծման մասին, թեև այն ձևավորվել է տեղացի կամավորներից, և ՕՈՒՆ(բ)-ը հայտարարել է դիվիզիոնում մոբիլիզացիայի բոյկոտի մասին[11], անցկացրեց համապատասխան քարոզարշավ և պատրաստակամորեն ընդունեց Գալիսիայի դիվիզիայի դասալիքներին ՈՒՊԱ-ի շարքերը: Ճիշտ է, հետագայում ՕՄԿ-ի անդամները դիվիզիան ճանաչեցին որպես իրենց պոտենցիալ մարտիկների դպրոց և փորձեցին դիվիզիայի շարքեր մտցնել իրենց ապացուցված մարդկանց, ովքեր պետք է ներսում աժիոտաժ անցկացնեին և ճիշտ ժամանակին տիրեին այն: Սակայն գերմանացիները փորձեցին դա կանխել կամավորների մանրակրկիտ ընտրության միջոցով[12]։

Ըստ ուկրաինական ծագումով բրիտանացի քաղաքագետ Տարաս Կուզիոյի գրքերից մեկի՝ 2013-2014 թվականների վերջին, Եվրամայդանի հետ կապված, ռուս քաղաքական գործիչները և պետական ​​վերահսկողության տակ գտնվող լրատվամիջոցները դրդել են այլատյացություն և ուկրաինաֆոբիա՝ ներկայացնելով բոլորին, ովքեր խոսում են ուկրաիներեն և աջակցում են ուկրաիներենին։ Ուկրաինայի ամբողջականությունը որպես «ֆաշիստներ», «նացիստներ» և «բանդերականներ»[13]։ Ուկրաինայի ղեկավարության մեջ «Բանդերայի կողմնակիցների» առկայության մասին շահարկումները ծառայեցին որպես հարևան երկրի քաղաքական գործերին Կրեմլի միջամտության արդարացում։ 2014 թվականի Ղրիմի հանրաքվեից երկու օր անց Պուտինը ասաց, որ Ուկրաինայի ղեկավարությունը բաղկացած է «Բանդերայի ժամանակակից հանցակիցներից»: «Ինչպես դարեր շարունակ, ապա Ղրիմը կդառնա այնտեղ բնակվող բոլոր էթնիկ խմբերի ներկայացուցիչների տունը, բայց երբեք չի պատկանի բանդերականներին»[10]։

2022 թվականի մայիսի 9-ին Մոսկվայում ունեցած ելույթում Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հիմնավորել է ներխուժումն Ուկրաինա՝ հայտարարելով «նեոնացիստների, բանդերականների» հետ անխուսափելի առճակատման մասին։ Ինչպես նշում է Deutche Welle հրատարակությունը, ուկրաինական լրատվամիջոցներն ապացույցներ են հրապարակում այն ​​մասին, թե ինչպես են ռուսները հալածում ուկրաինացի ռազմագերիներին և խաղաղ բնակիչներին Բանդերայի նկատմամբ համակրանքի կասկածանքով[14]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ иногда ошибочно — бендеровцы, см. «Вопрос № 258335». new.gramota.ru. // Интернет-портал «Грамота.ру». Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-06-ին. Վերցված է 2015-10-22-ին. {{cite web}}: Italic or bold markup not allowed in: |publisher= (օգնություն); Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  2. ↑ Малий словник історії України / Відповідальний редактор Валерій Смолій. — К.: Либідь, 1997.
  3. ↑ Among Poles and Jews between 1943 and 1945, the term had a practical meaning, referring to people who might arrive at any time and commit murder. The term was colloquial and was used to identify Ukrainian nationalist insurgents, in particular OUN-B activists and UPA partisans. Its users undoubtedly employed it on occasion to refer to bandits who did not belong to the OUN-B or the UPA and committed murder for other reasons. Rossolinski, Grzegorz (2014). Stepan Bandera: The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist: Fascism, Genocide, and Cult. Columbia University Press. էջ 282. ISBN 978-3838266848. Արխիվացված է օրիգինալից 2024-02-25-ին. Վերցված է 2024-07-10-ին.
  4. ↑ Because Jews and Poles used the term "Banderites" to describe people who murdered them and conducted other atrocities against them on a daily basis, the term acquired a strongly pejorative meaning in these communities. It basically meant bandits, villains, or murderers. Rossolinski, Grzegorz (2014). Stepan Bandera: The Life and Afterlife of a Ukrainian Nationalist: Fascism, Genocide, and Cult. Columbia University Press. էջ 282. ISBN 978-3838266848. Արխիվացված է օրիգինալից 2024-02-25-ին. Վերցված է 2024-07-10-ին.
  5. ↑ Частий, 2007, էջ 305
  6. ↑ Сергійчук, 2004, էջ 32
  7. ↑ Посівнич, 2008, էջ 9
  8. ↑ «The Truth About Ukrainian Nationalism and Claims It's Tainted by Nazism». Haaretz. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-09-ին. Վերցված է 2022-06-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. ↑ «Russia has been inciting against Ukrainians in Crimea for years -study». The Jerusalem Post | JPost.com (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-18-ին. Վերցված է 2022-06-18-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  10. ↑ 10,0 10,1 «The Success of Russia's Propaganda: Ukraine's 'Banderovtsy'». Cambridge Globalist (անգլերեն). 2015-01-29. Արխիվացված է օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-06-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  11. ↑ A. Bolianowśkyj, Dywizija «Hałyczyna». Istorija, Lwiw 2000.
  12. ↑ Motyka Grzegorz. Ukraińska partyzantka, 1942—1960. — Warszawa, 2006. — s. 180—181
  13. ↑ Taras Kuzio Ukraine: Democratization, Corruption, and the New Russian Imperialism: Democratization, Corruption, and the New Russian Imperialism. — ABC-CLIO, 2015-06-23. — С. 188. — 641 с. — ISBN 978-1-4408-3503-2
  14. ↑ Deutsche Welle (www.dw.com). «Stepan Bandera: Ukrainian hero or Nazi collaborator? | DW | 22.05.2022». DW.COM (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022-06-15-ին. Վերցված է 2022-06-15-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն) Ukrainian media are full of eyewitness accounts of how the Russians chased down Bandera supporters among Ukrainian prisoners of war and civilians alike. Whoever is deemed to be a supporter faces torture or death.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Посівнич, Микола.  Степан Бандера — життя, присвячене свободі. — Торонто — Львів: Літопис УПА, 2008. — Т. 3. — 112 с. — (Події і Люди). — ISBN 978-966-2105-10-0(ուկր.)
  • Сергійчук В. І.  Український здвиг: Закерзоння. 1939−1947. — Київ: Українська Видавнича Спілка, 2004. — 840 с. — ISBN 966-7060-69-1(ուկր.)
  • Частий Р. В.  Степан Бандера: мифы, легенды, действительность. — Харьков: Фолио, 2007. — 382 с. — (Время и судьбы). — ISBN 966-03-3656-X

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բանդերականներ&oldid=10114695» էջից