Անագե Անտառահատ

Անագե Անտառահատ
Տեսակ	list of Wicked characters?, հորինված ռոբոտ, կինոհերոս, գրական հերոս, համակարգչային խաղի կերպար, անիմացիոն կերպար, հեռուստատեսային կերպար և կոմիքսների կերպար
Հեղինակ	Լայման Ֆրենք Բաում
Ներկայացված է	Օզի զարմանահրաշ կախարդը, The Emerald City of Oz?, The Tin Woodman of Oz? և The Wizard of the Emerald City?
Սեռ	արական
Հրարած տիեզերքից	Oz universe?
Մասնագիտություն	Վարսահարդար և Վարսավիրանոց
Դերը կատարել են	Ajita Wilson?, Jack Haley?, Մայքլ Ջեքսոն, Եվգենի Գերասիմով, Գարրի Բարդին և Սպարտակ Միշուլին
Tin Woodman Վիքիպահեստում

Անագե Անտառահատը (անգլ.՝ Tin Woodman), Ֆրենգ Բաումի հեքիաթային ստեղծագործությունների կերպարը Օզի կախարդական երկրի և դրանց հիման վրա Ալեքսանդր Վոլկովի ստեղծած ստեղծագործությունների մասին կախարդական երկրի և զմրուխտ քաղաքի մասին։ Գրականության մեջ անագե Անտառահատը առաջին հայտնվել է 1900 թվականին Բաումի «Օզի զարմանալի կախարդը» դասական ստեղծագործության մեջ։ Այնուհետև կերպարը հանդիպում է կախարդական երկրի մասին բազմաթիվ այլ գրքերում։

Թիթեղից պատրաստված մարդկային արձանիկները օգտագործվել են 19-րդ դարի վերջին ԱՄՆ-ում գովազդներում։ Գիրքը գրելիս Ֆրենք Բաումը հնարավորություն է ունեցել խմբագրել խանութի ցուցափեղկերի ձևավորման ամսագիրը։ Համարվում է, որ նման արձանիկը ոգեշնչել է Բաումանին կերպարի ստեղծումը։

Ալեքսանդր Վոլկովի գրքերում

Անտառահատը ժամանակին Մունչկինների ժողովրդի ամենասովորական բնակիչներից մեկն էր։ Երբ նա որոշեց ամուսնանալ, իր ընտրյալի մորաքույրը՝ ցանկանալով խափանել նրանց հարսանիքը, դիմեց չար կախարդ Գինգեմային։ Հմայված կացինը կտրեց Անտառահատի ոտքերը, հետո ձեռքերը, հետո գլուխը։ Այնուամենայնիվ, հեքիաթի օրենքների համաձայն, Անտառահատը չմահացավՙ նրա դարբին ընկերը փոխարինեց իր կորցրած մարմնի մասերը երկաթե մասերով։ Նախկին Անտառահատից մնացել էր միայն նրա հոգին։ Ամբողջովին երկաթ դառնալով՝ Անտառահատը որոշեց, որ չի կարող սիրել իր հարսնացուին, քանի որ դարբինը չկարողացավ կերտել նրա սիրտը։ Իրական կենդանի սիրտ ստանալու ցանկությունը դառնում է Փայտահատի նվիրական երազանքը։

Մի օր, անտառում անձրևի տակ ընկած, թիթեղյա փայտագործը շատ ժանգոտվեց և կորցրեց շարժվելու ունակությունը։ Մի ամբողջ տարի նա կանգնած էր առանց իր տեղը թողնելու, և վերջում անխուսափելիորեն փոշի կդառնար, եթե նրան չփրկեին պատահական ճամփորդները՝ աղջիկ Էլլին և ծղոտե խրտվիլակ Խրտվիլակը, որոնք գնում էին Զմրուխտ քաղաք։ Մեծ կախարդ Գուդվինը՝ կատարել է իրենց նվիրական ցանկությունները։ Անտառահատը ընկերներին պատմեց իր երազանքի մասին, և նրանք ընդունեցին նրան իրենց ընկերությունում։

Վտանգներով ու արկածներով լի երկար ճանապարհորդությունից հետո Էլլին, Թիթեղյա փայտագործը, Խրտվիլակը և Վախկոտ Առյուծը, ովքեր հետագայում հանդիպեցին նրանց, հասան իրենց ցանկությունների իրականացմանը։ Մեծ Գուդվինը Անտառահատին սիրտ տվեց, իսկ Միգունովները, որոնք բնակվում էին Վիոլետի երկրում, Փայտահատին նշանակեցին տիրակալի պաշտոն։ Հետագայում Անտառահատը մեկ անգամ չէ, որ իրեն դրսևորել է որպես բարի և զգայուն անձնավորություն, հավատարիմ ընկեր, խիզախ մարտիկ, անձնուրաց և փորձառու տիրակալ։

Թիթեղյա փայտագործի կերպարը, ինչպես նաև Խրտվիլակի, Առյուծի և այլոց կերպարները Ալեքսանդր Վոլկովը փոխառել է Օզի երկրի մասին Լ.Ֆ. Բաումի հեքիաթային ցիկլից։

Այլ հեղինակների կողմից պատկերի փոխառություն

Կերպարը օգտագործվում է նաև Լեոնիդ Վլադիմիրսկու «Պինոկիոն զմրուխտ քաղաքում» հեքիաթում, Սերգեյ Սուխինովի «Զմրուխտ քաղաքի աշխարհները» ֆանտաստիկ ցիկլում ինչպես նաև Ալեքսեյ Շպագինի «Կախարդական երկրի Կապույտ Փերին» հեքիաթի գլխավոր հերոսներից մեկն է։

Չնայած Վոլկովի «Զմրուխտ քաղաքի հրաշագործը» գրքում Անագե Անտառահատի դերը քիչ է տարբերվում Բաումի «Օզի զարմանալի հրաշագործը» հեքիաթից իր նախատիպի արկածներից, հետագա շարունակություններում այս երկու կերպարների զարգացումը տեղի է ունենում երկու հեղինակների կողմից՝ միմյանցից անկախ։

Բաումայի Անտառահատը, չնայած իր հիպերտրոֆիկ բարությանը, ավելի քիչ խոցելի է, քան Վոլկովի կերպարը։  Եթե Վոլկովսկու Անագե Անտառահատը ավելի շուտ ռոմանտիկ տխուր է, հակված է անցած ժամանակների վատ դեպքերից տխրի և հեռավոր ընկերներին կարոտի, ապա Բաում Անտառահատը ավելի կենսուրախ և լավատես է։ Նա բավականին գոհ է ճակատագրից և այս առումով հավատարիմ է որոշակի փիլիսոփայությանը, օրինակ՝ խոսակցություններից մեկում նա խրախուսում է զրուցակցին վայելել այսօր՝ ժամանակից շուտ չհոգալով գալիք դժբախտությունների մասին («ինչու փչացնել արևոտ օրը վաղվա փոթորիկների մտքերով)):

Արտաքին հղումներ

• Archie Green, Tin Men (Urbana: University of Illinois Press, 2002). on the history of images of tin men in European and American illustrations
• Clanton, Gene. Populism: The Humane Preference in America, 1890—1900 (1991)
• Culver, Stuart. «Growing Up in Oz.» American Literary History 4 (1992) 607-28. in JSTOR
• Culver, Stuart. «What Manikins Want: The Wonderful Wizard of Oz and The Art of Decorating Dry Goods Windows and Interiors», Representations, 21 (1988) 97-116.
• Dighe, Ranjit S. ed. The Historian’s Wizard of Oz: Reading L. Frank Baum’s Classic as a Political and Monetary Allegory (2002)
• Erisman, Fred. «L. Frank Baum and the Progressive Dilemma» in American Quarterly Vol. 20, No. 3 (Autumn, 1968), pp. 616—623 online at JSTOR
• Gardner, Todd. «Responses to Littlefield» (2004), online
• Geer, John G. and Thomas R. Rochon, "William Jennings Bryan on the Yellow Brick Road, " Journal of American Culture (Winter, 1993)
• Hearn, Michael Patrick (ed). The Annotated Wizard of Oz. (2000, 1973)
• Jensen, Richard. The Winning of the Midwest: Social and Political Conflict, 1888—1896 (1971), ch. 10.
• Karp, Andrew. Utopian Tension in L. Frank Baum’s Oz in Utopian Studies, 1998 Արխիվացված 2012-04-06 Wayback Machine
• Littlefield, Henry M. «The Wizard of Oz: Parable on Populism» American Quarterly Vol. 16, No. 1 (Spring, 1964), pp. 47-58 in JSTOR
• Nesbet, Anne. «In Borrowed Balloons: The Wizard of Oz and the History of Soviet Aviation» in The Slavic and East European Journal> Vol. 45, No. 1 (Spring, 2001), pp. 80-95 online at JSTOR
• Riley, Michael O. (1997) Oz and Beyond: The Fantasy World of L. Frank Baum. University of Kansas Press ISBN 0-7006-0832-X
• Ritter, Gretchen. Goldbugs and Greenbacks: The Anti-Monopoly Tradition and the Politics of Finance in America (1997)
• Ritter, Gretchen. «Silver slippers and a golden cap: L. Frank Baum’s The Wonderful Wizard of Oz and historical memory in American politics.» Journal of American Studies (August 1997) vol. 31, no. 2, 171—203.
• Rockoff, Hugh. "The 'Wizard of Oz' as a Monetary Allegory, " Journal of Political Economy 98 (1990): 739-60 online at JSTOR
• Swartz, Mark Evan. Oz Before the Rainbow: L. Frank Baum’s «The Wonderful Wizard of Oz» on Stage and Screen to 1939 (2000)
• Velde, Francois R. «Following the Yellow Brick Road: How the United States Adopted the Gold Standard» Economic Perspectives. Volume: 26. Issue: 2. 2002. Արխիվացված 2012-04-06 Wayback Machine also online here
• Ziaukas, Tim. «100 Years of Oz: Baum’s 'Wizard of Oz' as Gilded Age Public Relations» in Public Relations Quarterly, Fall 1998

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անագե Անտառահատ» հոդվածին։