Jump to content

Աթենական թվային համակարգ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Աթենական թվային համակարգ, մինչև մ.թ.ա. III դարը Հին Հունաստանում կիրառված ոչ դիրքային հաշվարկման համակարգ։ Այն թվերի փոխարեն կիրառում է հունական տառերը, ի դեպ՝ որպես թվանշան էին ծառայում այն բառերի առաջին տառերը, որոնք նշանակում էին համապատասխան թիվը։ Մ.թ.ա. III դարից հետո աթենական թվային համակարգը դուրս մղվեց հունական թվային համակարգի կողմից։

նշան նշանակություն անվանում
Ι 1 ἴος «իոս»
Π 5 πέντε «պենտե»
Δ 10 δέκα «դեկա»
Η 100 ἑκατόν «խեկատոն»
Χ 1 000 χίλιοι «խիլիոյ»
Μ 10 000 μύριοι «մյուրիոյ»

Նաև կիրառվում էին լրացուցիչ թվանշաններ՝ 50, 500, 5 000 և 50 000 թվերի նշանակման համար, որոնք իրենցից ներկայացնում էին 5 թվանշանի զուգակցումը 10, 100, 1 000, 10 000 թվանշանների հետ։

Π
Δ
50
Π
Η
500
Π
Χ
5 000
Π
Μ
50 000

Թվերը գրելիս նախ գրում էին մեծ թվերը, հետո՝ փոքր։ Օրինակ՝

ΗΔΔΠΙΙΙ 128
MM
Π
Χ
ΔΔΔΔ
25 040

Աթենական թվային համակարգում թվերը գրելու սկզբունքն զգալի նմանություն ունի հռոմեական թվերին։ Դա կարող է կապված լինել արևելյան միջերկրածովյան մշակույթի՝ էտրուսկների վրա ունեցած ազդեցությամբ, որոնցից հռոմեացիները փոխ էին առել հաշվարկման համակարգը։

Հատուկ թվային սիմվոլներ էին գործում մեկ դրախման նշանակելու[1], մեկ տաղանդը և ստատորը[2], մինաները[3], մեկ երկրորդը[4] և մեկ քառորդը ներկայացնելու համար[5]։

  • Титло — հունական, աթենական և հին հունական թվերի թարգմանության ծրագիր

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Unicode character U+10142: 𐅂
  2. Unicode characters U+10148 to U+1014E
  3. Unicode character U+10157: 𐅗
  4. Unicode character U+10141: 𐅁
  5. Unicode character U+10140: 𐅀

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • J. J. O'Connor, E. F. Robertson (2001-01). «Greek number systems». MacTutor History of Mathematics archive. School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland.
  • Титло — հունական և հին հունական թվերի թարգմանության ծրագիր