Ագրարային բանկի շենք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ագրարային բանկի շենք
Տեսակբանկի շենք
Երկիր Սերբիա
ՏեղագրությունՍտարի Գրադ և Բելգրադ
ՎայրՍտարի Գրադ
Հիմնադրված է1932
ՃարտարապետPetar and Branko Krstić?
Ժառանգության կարգավիճակՍերբիայի պաշտպանված մշակութային հուշարձան
Քարտեզ
Քարտեզ

Ագրարային բանկի շենք (սերբ.՝ Зграда Аграрне банке), գտնվում է Նիկոլա Պաշիչի հրապարակի և Վլայկովիչևի փողոցի հատման կետում՝ Բելգրադ քաղաքի Ստարի Գրադ շրջանում, համարվում է մշակութային հուշարձան[1]։ Շենքը կառուցվել է ճարտարապետներ Պետր և Բրանկ Կրստիչների նախագծով։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ագրարային բանկի խորհուրդը 1930 թվականի վերջին մրցույթ հայտարարեց նոր ներկայացուցչական բանկի շինարարության համար[2], շենքը կառուցվեց 1932-1934 թվականներին։ Համարվում էր Բելգրադի վերջին բանկային շինություններից մեկը երկու համաշխարհային պատերազմների միջև ընկած ժամանակաշրջանում, ինչպես նաև համարվում էր պետության քաղաքական և տնտեսական հզորության խորհրդանիշը։ Կրիստիչ եղբայրները մրցույթում ստացան երրորդ մրցանակ, սակայն որոշվեց շինարարությունը հանձնարարել նրանց՝ շենքի ճակատային մասի նախնական տարբերակում որոշակի փոփոխություններ կատարելով[3]։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շենքը նախագծվել է որպես ներկայացուցչական գործարար շինություն՝ կլորացված անկյունային ճակատով և մոնումենտալ մուտքով։ Իր ճարտարապետական առանձնահատկությունների շնորհիվ շենքը դասվում է այն կառույցների շարքին, որտեղ հեղինակները հասել են փոխզիջման՝ ճարտարապետական ակադեմիական և մոդեռնիստական հայացքների միջև, այն կարելի է դասել սերբական մոդեռնի գլուխգործոցների շարքին[2]։ Երեք մասի բաժանված ճակատային մասը առաջին հարկի հատվածում զարդարված է հոնիական օրդերի սյուներով և տանիքի բնորոշ քիվով, որը շենքին տալիս է ակադեմիզմին բնորոշ ոճ այն դեպքում, երբ հեղինակների կողմից ընտրվել է ժամանակակից ճարտարապետության մոդեռնիստական հայեցակարգը։ Շինությունը համարվում է Պետր և Բրանկա Կրստիչների առավել հաջողված ստեղծագործությունը, որոնք այս նախագծով զգալի ներդրում ունեցան Բելգրադ քաղաքի կենտրոնական գոտու ձևավորման գործում[4]։ Շենքի շինակմախքը պատրաստված է երկաթբետոնից, ճակատային մասը երեսապատված է բելովոդյան ավազաքարով։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո շինությունը ենթարկվել է մի շարք փոփոխությունների. Կրստիչ եղբայրների նախագծով կառուցվել է վերնաշենքային մասը։ Շենքում այսօր տեղակայված է Սերբիայի պատմական թանգարանը։

Քանդակագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քանդակագործական ստեղծագործությունների և Ագրարային բանկի աստիճանային սրահի բարձրաքանդակների հեղինակը համարվում է քանդակագործ Լոյզե Դոլինարը, իսկ գլխավոր մուտքի և սյուների միջև գտնվող պատուհանների զարդաքանդակները պատրաստել է Միլենկո Ջորջևիչը[3]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Завод за заштиту споменика културе града Београда
  2. 2,0 2,1 М. Просен, Палата Привилеговане аграрне банке у Београду, Наслеђе 15, Београд, 2014
  3. 3,0 3,1 М. Ђурђевић, Петар и Бранко Крстић, Београд, 1996.
  4. Споменици културе у Београду

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]