Tor

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Tor
Изображение логотипа
The Tor Browser Showing The main Tor Project page.png
ՏեսակԴեմոն (ծրագիր), ծրագրային գրադարան, utility software?, software package?, ազատ ծրագրային ապահովում և network?
ՀեղինակThe Tor Project, Inc[en][1][2]
Նախագծումը՝Core Tor People[3]
Գրված է՝C[4][5], Python և Rust[6]
ԻնտեսֆեյսGTK+, Qt
ՕՀLinux[К 1], Windows NT[14], Unix-подобные ОС[К 2], iOS[26], Android[27], Maemo[28], FirefoxOS[29][30], OS/2[31]
Առկա էբազմալեզու
Լույս տեսավ՝սեպտեմբերի 20, 2002[32]
Զարգացման կարգավիճակգործում է և շարունակում է զարգանալ
Արտոնագիր3-clause BSD License?[33]
Անվանված էonion routing?
Սխալնելի հայտման էջgitlab.torproject.org/tpo/core/tor/issues
Կայքtorproject.org​(անգլ.) և 2gzyxa5ihm7nsggfxnu52rck2vv4rvmdlkiu3zzui5du4xyclen53wid.onion
Աղբյուր կոդgitweb.torproject.org/tor.git
Commons-logo.svg Tor project Վիքիպահեստում

Tor (The Onion Router անվանման հապավումը)[34], ազատ և բաց ծրագրային ապահովում, երկրորդ սերնդի այսպես կոչված սոխային երթուղայնացման համար[35]։ Սա պրոքսի սերվերների համակարգ է, որի միջոցով կարելի է հաստատել գաղտնալսումներից պաշտպանված, անանուն ցանցային կապ։ Դիտվում է որպես վիրտուալ թունելների անանուն ցանց, որն ապահովում է կոդավորված տեսքով տվյալների փոխանցում[36]։

Tor-ի միջոցով օգտատերերը համացանցում կարող են պահպանել իրենց գաղտնիությունը կայքեր այցելելիս, բլոգներ վարելիս, ակնթարթային հաղորդագրություններ և էլեկտրոնային նամակներ գրելիս, ինչպես նաև այլ հավելվածներով աշխատելիս, որոնք կիրառում են Փոխանցման կառավարման հաղորդակարգ։

2011 թվականին Tor նախագիծն արժանացել է մրցանակի, որպես հասարակական օգտագործման ազատ և բաց ծրագրային ապահովում[37], իսկ 2012 թվականին՝ EFF Pioneer Award-ին [38]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Tor համակարգն ստեղծվել է «բարձրորակ առանձնացնող համակարգերի ստեղծման կենտրոնում»[39] , Free Haven[en] ծրագրի շրջանակներում DARPA -յի հետ համագործակցությամբ՝ պետական պատվերով[40]:Ելակետային կոդը հրատարակվել է որպես ազատ հավաստագիր[41], որպեսզի ցանկացողները կարողանան [42] սխալների [43] ստուգում անցկացնել։

Ծրագրի ապահովությունը ապահովվում է Electronic Frontier Foundation, որը սկսեց մեծ աշխատանքներ ծավալել ծրագիրն ավելի ապահով դարձնելու համար[44]։ Tor-ին նշանակալից ֆինանսական օգնություն է ցուցաբերում պաշտպանության նախարարությունը և ԱՄՆ-ի պետական կառավարությունը, ինչպես նաև միջազգային գիտական ֆոնդը[45]։ 2016 թվականի կարգավիճակին համաձայն Tor-ը ունի կապ մոտ 7000 կայքերի հետ[46], որոնք տարածված են աշխարհի յուրաքանչյուր մայրցամաքում, բացի Անտարկտիդայից[47], իսկ կայքերի մասնակիցների թիվը, ներառյալ Բոտ (ծրագիր) ծրագրի օգտվողները, կազմում է երկու միլիոն[48]։ Tor Metrics-ի տվյալներով Ռուսաստանը մտավ այն երեք երկրների մեջ , որտեղ ակտիվ օգտվում են ծրագրից[49]։

Մեր օրերում կան Tor-ի տարբեր ձևեր յուրաքանչյուրի համար[50]։

Օգտագործում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծրագրի օգտագործման քարտեզը տարբեև երկրներում

Նշանավոր անձինք Tor-ը օգտագործում են պաշտպանվելու համար[51], ինչպես նաև որպիսզի կոդավորեն ինֆորմացիան ինտերնետ-ցենզուրայի միջոցով [52][53]։

Tor-ի փակ սպասարկումն իր օգտվողներին թույլատրում է ունենալ իրենց սեփական կայքերը[54], միաժամանակ չտարածելով իրենց իրական գտնվելու վայրի մասին որևէ տեղեկություն։

Սոցիալական աշխատողները Tor-ից օգտվում են կարևոր հարցեր քննարկելիս՝ վեբ ֆորումում կամ հաղորդագրությունների տեսքով[55]։

Լրագրողները Tor-ից օգտվում են ինֆորմացիա ստանալիս գաղտնիությունը ապահովվելու համար[56]։ Օրինակ՝ Էդվարդ Սինոուդենը Tor-ի միջոցով PRISM-ի մասին The Washington Post և The Guardian թերթերին տեղեկություն է հաղորդել[57], իսկ իտալական ինտերնետ ակտիվիստնեը ստեղծել էին մի կայք՝ MafiaLeaks[en], որտեղ մաֆիայի մասին տեղեկություն էին ստանում[58]։

Ոչ կառավարական կազմակերպությունները Tor-ը օգտագործում են, որպիսզի իրենց աշխատողների հետ կապվեն արտագնա աշխատանքների ժամանակ[59][60]։

Հասարակական կազմակերպությունները, օրինակ՝ Indymedia-ն[61], խորհուրդ են տալիս Tor-ը օգտագործել կազմակերպության անդամների տվյալների ապահովության համար։ EFF-ն ապահովում է Tor-ի ֆինանսական հարցերը, քանի որ դրա մեջ տեսնում է տվյալներ պահպանման բարձր որակ[62]։

Կորպորացիաները Tor-ը օգտագործում են որպես հաղորդակցման ապահով միջոց[63][64]։

Հատուկ ծառայությունները Tor-ը օգտագործում են հատուկ առաջադրանքների կատարման հարցերում[65]։

Tor-ը PRISM-ի դեմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մայք Փերիի կարծիքով՝ The Tor Project-ի մի հաղորդավար[3] Tor-ի գրագետ օգտագործման միջոցով այլ միջոցների հետ մեկտեղ այն կարող է ավելի բարձր մակարդակով պաշտպանել ծրագրերը, ինչպես PRISM-ը[66]։ Այս կարծիքին է նաև InformationWeek[en][67], Ars Technica-ի գրասենյակը[68], Freedom of the Press Foundation[en][69][70], ինչպես նաև Անդրեյ Սոլդատովը[71] և Բրյուս Շնեյրը[72]։

Հարմարությունը և Tor-ի աշխատման եղանակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անանուն օգտագործման ձև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Tor-ի աշխատման եղանակը

Tor-ի օգտագործողները իրենց հարմարության վրա ներբեռնում են «սոխային» պրոկսի սերվեր , որը միացվում է Tor-ին։ Դա ձևավորում է Tor ցանցը, որը օգտագործում է տարբեր մակարդակների կոդավորում[en]: Յուրաքանչյուր տվյալների հավաքածու ընկնում է ցանցի մեջ, անցնում է երեք տարբեր պրոքսի սերվեր [73]։ Դրանք ընտրվում են պատահականության սկզբունքով։ Ուղարկվելուց հետո տվյալների հավաքածուն կոդավորվում է երեք Բանալիով։ Սկզբում երրորդ կապի, հետո՝ երկրորդ և վերջում՝ առաջն կապի համար։ Երբ առաջին ցանցը ստանում է հավաքածուն ապակոդավորում է առաջին մակարդակը և հասկանում որտեղ պետք է ուղարկի։ Երկրորդ և երրորդ ցանցերը ստանում են անանուն կամ կոդավորված միջոցով՝ միաժամանակ։

Անանուն փակ ծառայություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2004 թվականից սկսած Tor-ը նաև կարող է գաղտնիություն պահել ցանցերի համար[74], որի միջոցով կարելի է գաղտնի պահել գտնվելու վայրը՝ աշխատելով գաղտնի ցանցերի համար նախատեսված կարգավորումներում[75]։ Գաղտնի ծառայություններից օգտվել կարող են միայն Tor ցանցի օգտագործողները [76]:

Nuvola apps kview.png Արտաքին պատկերներ
Tor-ի գաղտնի ցանցերի աշխատանքի սխեման
Searchtool.svg Փուլեր ը գաղտնի ցանցերի հետ հաղորդակցման համար
Searchtool.svg Տիպալոգիա ն գաղտնի ցանցերի.


Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ GuideStar USA, Inc։ «GuideStar Exchange Reports for The Tor Project Inc» (անգլերեն)։ GuideStar[en]։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-08-29-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  2. ↑ Nonprofit Explorer։ «Nonprofit Explorer — TOR PROJECT INC» (անգլերեն)։ projects.propublica.org։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-08-29-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  3. ↑ 3,0 3,1 The Tor Project, Inc։ «Core Tor People» (անգլերեն)։ Tor Project Home (Перевод страницы и архив перевода от 28 июля 2013)։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-06-18-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  4. ↑ https://www.torproject.org/getinvolved/volunteer.html.en
  5. ↑ The tor Open Source Project on Open Hub: Languages Page — 2006.
  6. ↑ https://lists.torproject.org/pipermail/tor-dev/2017-March/012088.html
  7. ↑ Linux Howtos and Tutorials։ «Установить Tor в Linux - Ubuntu/Debian/Mint» (ռուսերեն)։ ShellHacks։ Արխիվացված է օրիգինալից 11-08-2014-ին։ Վերցված է 24-10-2014 
  8. ↑ blackMORE Ops (2013-12-16)։ «Installing Tor in Kali Linux» (անգլերեն)։ blackmoreops.com։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-08-02-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  9. ↑ SysAdmin Stuff (2014-05-07)։ «Installing Tor on CentOS/RHEL/Fedora» (անգլերեն)։ Nginx Tutorials։ Արխիվացված է օրիգինալից 15-07-2014-ին։ Վերցված է 24-10-2014 
  10. ↑ Novell։ «Anonymizing overlay network for TCP (The onion router)» (անգլերեն)։ software.opensuse.org։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-10-24-ին։ Վերցված է 24-10-2014 
  11. ↑ Gentoo Wiki Archives (2008-09-10)։ «HOWTO Anonymity with Tor and Privoxy» (անգլերեն)։ gentoo-wiki.info։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-02-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  12. ↑ The Tor Project, Inc։ «TorIPCOP» (անգլերեն)։ torproject.org։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-03-22-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  13. ↑ ArchWiki (2014-09-20)։ «Tor — ArchWiki» (անգլերեն)։ archlinux.org։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-08-09-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  14. ↑ bypassing-ru։ «Tor – Луковый роутер» (ռուսերեն)։ FLOSS Manuals[en]։ Արխիվացված է օրիգինալից 15-07-2014-ին։ Վերցված է 24-10-2014 
  15. ↑ klaeschen_red (27-01-2010)։ «Mac OS X: Anonym durch das Internet» (գերմաներեն)։ MacLife[en]։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-10-24-ին։ Վերցված է 24-10-2014 
  16. ↑ kodzero։ «Установка TOR Сервера на FreeBSD» (ռուսերեն)։ lissyara.su։ Վերցված է 05-09-2014 
  17. ↑ Defec Tech։ «TORифицируем FreeBSD» (ռուսերեն)։ defec.ru։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-02-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  18. ↑ Peter Andersson։ «Anonymise a network segment using TOR and OpenBSD» (անգլերեն)։ it-slav.net։ Վերցված է 05-09-2014 
  19. ↑ spinore։ «Настройка Tor-роутера под BSD» (ռուսերեն)։ openPGP в России։ Վերցված է 05-09-2014 
  20. ↑ OpenCSW։ «tor - Solaris package» (անգլերեն)։ opencsw.org։ Վերցված է 05-09-2014 
  21. ↑ dev-eth0.de։ «TOR on OpenSolaris» (անգլերեն)։ archive.today։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-06-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  22. ↑ Mike Tigas։ «Onion Browser: Tor for iPhone and iPad» (անգլերեն)։ v3.mike.tig.as։ Արխիվացված է օրիգինալից 2012-04-27-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  23. ↑ «Covert Browser» (անգլերեն)։ covertbrowser.com։ Վերցված է 05-09-2014 
  24. ↑ bsd.at։ «iTorChat - Privacy at your Fingertips» (անգլերեն)։ itorchat.com։ Վերցված է 05-09-2014 
  25. ↑ «Red Browser: Help/Support» (անգլերեն)։ gplexdb.com։ Վերցված է 05-09-2014 
  26. ↑ Для iOS Tor доступен только в виде браузерных решений[22][23][24][25].
  27. ↑ Martin Zier (23-09-2013)։ «So geht’s mit Android: Uber das TOR-Netzwerk anonym ins Internet» (գերմաներեն)։ GIGA[de]։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-10-24-ին։ Վերցված է 24-10-2014 
  28. ↑ Serge Hooge (14-02-2012)։ «Protect your network privacy on the № 900 with Tor» (անգլերեն)։ Drippler։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-24-ին։ Վերցված է 24-10-2014 
  29. ↑ Bluish Coder։ «Using Tor with Firefox OS» (անգլերեն)։ bluishcoder.co.nz։ Վերցված է 05-09-2014 
  30. ↑ Денис Мирков։ «В 25-долларовый смартфон OrFoxOS встроены Firefox OS и Tor» (ռուսերեն)։ Журнал «Хакер»։ Վերցված է 05-09-2014 
  31. ↑ Paul's Ports։ «Unix ports for OS_2 and eComStation - Tor» (անգլերեն)։ os2ports.smedley.id.au։ Վերցված է 05-09-2014 
  32. ↑ Dingledine R. pre-alpha: run an onion proxy now! — 2002.
  33. ↑ Tor's source code
  34. ↑ The Tor Project, Inc։ «Why is it called Tor?» (անգլերեն)։ Tor Project Home (Перевод страницы и архив перевода от 8 августа 2014)։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-08-02-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  35. ↑ Переведено Алексеем Абакумкиным и Романом Инфлянскасом Tor: Луковый маршрутизатор второго поколения. — Москва: МГТУ им. Н.Э. Баумана. — 25 с. Архивировано из первоисточника 12 декабря 2014
  36. ↑ The Tor Project, Inc։ «Как работает Tor» (ռուսերեն)։ Tor Project Home։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-08-02-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  37. ↑ «Проект Tor удостоен премии общественной значимости FSF-2010» (ռուսերեն)։ SecurityLab.ru։ 2011-03-25։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-07-20-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  38. ↑ EFF (2012-08-29)։ «Создатели анонимной сети Tor удостоены награды Pioneer Award 2012» (ռուսերեն)։ openPGP в России։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-09-01-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  39. ↑ Paul Syverson։ «Onion Routing: Our Sponsors» (անգլերեն)։ onion-router.net։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-09-05-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  40. ↑ Roger Dingledine, Nick Mathewson, Paul Syverson Deploying Low-Latency Anonymity: Design Challenges and Social Factors. — USA: The Tor Project, Inc, US Naval Research Laboratory[en], 2007. — 9 с. Архивировано из первоисточника 6 июня 2014
  41. ↑ Paul Syverson։ «Onion Routing: History» (անգլերեն)։ onion-router.net։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-09-05-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  42. ↑ The Tor Project, Inc։ «Tor: Volunteer» (անգլերեն)։ Tor Project Home։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-06-30-ին։ Վերցված է 30-10-2014 
  43. ↑ The Tor Project, Inc։ «Is there a backdoor in Tor?» (անգլերեն)։ Tor Project Home։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-08-04-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  44. ↑ EFF։ «The EFF Tor Challenge» (անգլերեն)։ eff.org։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-01-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  45. ↑ Brian Fung (2013-09-06)։ «The feds pay for 60 percent of Tor’s development» (անգլերեն)։ The Washington Post։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-09-09-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  46. ↑ The Tor Project, Inc։ «Tor Metrics — Relays and bridges in the network» (անգլերեն)։ torproject.org։ Արխիվացված օրիգինալից 2016-02-14-ին։ Վերցված է 14-02-2016 
  47. ↑ Денис Мирков (2013-02-28)։ «Точки выхода Tor на карте мира» (ռուսերեն)։ Журнал «Хакер»։ Արխիվացված օրիգինալից 2013-06-30-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  48. ↑ The Tor Project, Inc։ «Tor Metrics — Direct users by country» (անգլերեն)։ torproject.org։ Արխիվացված օրիգինալից 2016-02-14-ին։ Վերցված է 14-02-2016 
  49. ↑ Мария Коломыченко, Роман Рожков (2014-07-25)։ «Tor здесь неуместен» (ռուսերեն)։ Коммерсантъ։ Արխիվացված օրիգինալից 2014-07-29-ին։ Վերցված է 23-09-2014 
  50. ↑ The Tor Project, Inc։ «Documentation Overview: Running Tor» (անգլերեն)։ Tor Project Home (Перевод страницы и архив перевода от 21 октября 2014)։ Արխիվացված է օրիգինալից 18-10-2014-ին։ Վերցված է 24-10-2014 
  51. ↑ alizar։ «За неприкосновенность личной жизни мы платим слишком высокую цену» (ռուսերեն)։ Частный Корреспондент։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-07-28-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  52. ↑ Сауд Джафарзаде։ «Иранцы избегают цензуры с помощью технологии американских ВМС» (ռուսերեն)։ inopressa.ru։ Վերցված է 05-09-2014 
  53. ↑ Ingmar Zahorsky։ «Tor, Anonymity, and the Arab Spring: An Interview with Jacob Appelbaum» (անգլերեն)։ monitor.upeace.org։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-08-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  54. ↑ Chris Hoffman։ «How To Create A Hidden Service Tor Site To Set Up An Anonymous Website Or Server» (անգլերեն)։ MakeUseOf[en]։ Վերցված է 31-10-2014 
  55. ↑ George LeVines։ «As domestic abuse goes digital, shelters turn to counter-surveillance with Tor» (անգլերեն)։ betaboston.com։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-09-14-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  56. ↑ Margaret Looney։ «Четыре инструмента для обеспечения безопасности журналистов и их информации» (ռուսերեն)։ IJNet։ Վերցված է 05-09-2014 (չաշխատող հղում)
  57. ↑ Joachim Gaertner։ «Snowden und das Tor-Netzwerk» (գերմաներեն)։ Das Erste։ Արխիվացված է օրիգինալից 04.07.2013-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  58. ↑ «В Италии запустили сайт Mafialeaks для сбора информации о мафии» (ռուսերեն)։ Forbes։ Վերցված է 05-09-2014 
  59. ↑ Roger Dingledine։ «Breaching the Great Chinese Firewall» (անգլերեն)։ Human Rights Watch։ Վերցված է 15-10-2014 
  60. ↑ Isaac Mao։ «open letters shame corporates for their complicity in china» (անգլերեն)։ internet.artizans։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-20-ին։ Վերցված է 15-10-2014 
  61. ↑ kusschen։ «Anonym surfen mit TOR» (գերմաներեն)։ Indymedia։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-06-19-ին։ Վերցված է 15-10-2014 
  62. ↑ EFF։ «FAQ written by the Electronic Frontier Foundation» (անգլերեն)։ Tor Project Home։ Վերցված է 05-09-2014 
  63. ↑ Сорбат И.В.։ «Метод противодействия конкурентной разведке (на основе Tor-технологии)» (ռուսերեն)։ infeco.net։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-21-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  64. ↑ Пит Пейн։ «Технология Tor на страже анонимности» (ռուսերեն)։ ccc.ru։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-09-03-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  65. ↑ EFF JTRIG tools and techniques — SHADOWCAT. — UK: GC-Wiki[en], 2012. — 8 с. Архивировано из первоисточника 28 сентября 2014
  66. ↑ Mike Perry։ «PRISM против Tor»։ openPGP в России։ Վերցված է 31-10-2014 
  67. ↑ Mathew J. Schwartz։ «7 Tips To Avoid NSA Digital Dragnet» (անգլերեն)։ InformationWeek։ Վերցված է 05-09-2014 
  68. ↑ Dan Goodin։ «Use of Tor and e-mail crypto could increase chances that NSA keeps your data» (անգլերեն)։ Ars Technica։ Վերցված է 05-09-2014 
  69. ↑ Micah Lee։ «Encryption Works: How to Protect Your Privacy in the Age of NSA Surveillance» (անգլերեն)։ Freedom of the Press Foundation։ Վերցված է 05-09-2014 
  70. ↑ Алексей Терентьев։ «Криптография для чайников»։ Частный Корреспондент։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-10-16-ին։ Վերցված է 05-09-2014 
  71. ↑ Елена Черненко, Артём Галустян։ «Попасть в сети»։ Коммерсантъ։ Վերցված է 05-09-2014 
  72. ↑ Bruce Schneier։ «NSA surveillance: A guide to staying secure» (անգլերեն)։ The Guardian։ Վերցված է 05-09-2014 
  73. ↑ Владислав Миллер։ «Какой длины цепочки у Tor? И почему? Достаточно ли этой длины для анонимности?» (ռուսերեն)։ openPGP в России։ Վերցված է 05-09-2014 
  74. ↑ Andriy Panchenko, Otto Spaniol, Andre Egners, Thomas Engel Lightweight Hidden Services. — Germany, Luxembourg: RWTH Aachen University, Interdisciplinary Centre for Security, Reliability and Trust (University of Luxembourg). — 8 с. Архивировано из первоисточника 6 сентября 2014
  75. ↑ The Tor Project, Inc։ «Tor: Hidden Service Protocol» (անգլերեն)։ Tor Project Home (Перевод страницы и архив перевода от 3 сентября 2013)։ Վերցված է 07-09-2014 
  76. ↑ Chris Hoffman։ «How To Find Active Onion Sites & Why You Might Want To» (անգլերեն)։ MakeUseOf[en]։ Վերցված է 07-09-2014 


Քաղվածելու սխալ՝ <ref> tags exist for a group named "К", but no corresponding <references group="К"/> tag was found

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Tor&oldid=8581725» էջից