Ֆլայ (գետ)
| Ֆլայ | |
|---|---|
 Գետի տիեզերական նկար | |
| Բնութագիր | |
| Երկարություն | 1120 |
| Ավազանի մակերես | 76 000 կմ² |
| Ջրի ծախս | 6000 |
| Ջրահոսք | |
| Ակունքի տեղակայում | Սթար լեռներ |
| Բարձրություն | 3000 մ |
| Գետաբերանի տեղակայում | Պապուա ծովածոց |
| Կոորդինատներ | |
| Տեղակայում | |
| Հոսող հոսքեր | Ok Tedi River? և Strickland River? |
| Երկիր |  Պապուա Նոր Գվինեա |
| Երկրամաս | Պապուա |
| Անվանված է | HMS Fly? |
Ֆլայ (անգլ.՝ Fly River), գետ Նոր Գվինեա կղզում։ Գետի մեծ մասը հոսում է Պապուայի Արևմտյան շրջանով։ Համարվում է այս երկրի երկրորդ ամենաերկար գետ Սեպտիկ գետից հետո։ Մի փոքր հատված ծառայում է որպես Ինդոնեզիայի հետ պետական սահման։
Գետի ակունքը գտնվում է Սթար լեռներում՝ մոտավորապես 3000 մետր բարձրության վրա։ Հոսում է հարավային, ապա հարավարևելյան ուղղությամբ՝ թափվելով Պապուա ծովածոց։ Գետի վերին մասը գտնվում է բարձրլեռնային գոտում, միջին և ներքին մասերը հոսում են ընդարձակ նորգվինեական հարթավայրերով։ Գետը նավարկելի է մինչև Կիունգա քաղաքը, որը գտնվում է գետաբերանից մոտ 800 կմ հեռավորություն վրա[1]։
Գետաբերանում առաջանում է խոշոր՝ 56 կմ լայնությամբ էստուարիում։ Դելտայի ընդհանուր մակերեսը կազմում է 7100 կմ2՝ 8 մետր միջին խորությամբ[2]։ Քանի որ այդտեղ մեծ քանակությամբ հող և ողողատ է լվացվում, որը տանում է գետը, էստուարիաներում կան շատ կղզիներ, որոնցից ամենախոշորներն են Կիվային, Պուրուտուն, Վաբուդան, Աիբինիոն, Միբուն և Դոմորին։ Ֆլայի հիմնական վտակներն են Սթրիքլենդը և Օկ Թեդի գետերը։ Գետի ընդհանուր երկարությունը մոտավոր 1120 կմ է, իսկ ավազանի մակերեսը՝ 76000 կմ2[3]։ Կլիմայական պայմանները (ամենից առաջ տեղումների քանակը) շատ տարբեր են գետի հոսքի ընթացքում։
Գետի վերին մասում կլիման շատ խոնավ է, այստեղ թափվում են մինչև 10000 մմ տեղումներ, բայց անձրևային սեզոնները և չորացումներ չեն տարբերակվում։ Միջին և ներքևի մասերում տեղումների քանակը կախված է մուսսոններից և պասսատներից, այդ պատճառով դրանք մշտական չեն։ Ընդհանուր առմամբ այս շրջանում թափվում են 3500 մմ-ից ոչ պակաս տեղումներ[3]։
Գետի եվրոպացի հայտնագործողը եղել է բրիտանական «Ֆլայ» նավի նավապետ Ֆրենսիս Պրայս Բլեքվուդը, ով 1842 թվականին ուսումնասիրում էր Պապուա ծովածոցի արևմտյան ափերը[4]։ Հենց նավի անունով էլ գետը ստացել է իր ժամանակակից անվանումը[5]։ 1876 թվականին գետը ուսումնասիրում էր իտալացի ճանապարհորդ Լուիջի Մարիա դ'Ալբերտիսը, ով իր «Նևա» գնացքով մինչև 900 կմ խորացավ Նոր Գվինեա կղզու խորքերը[6]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Papua New Guinea. Dept. of Environment and Conservation, International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, IUCN Environmental Assessment Service. The Fly River catchment, Papua New Guinea: a regional enviromental assessment. — IUCN, 1995. — P. 1. — 86 p. — ISBN 2831702364
- ↑ Papua New Guinea. Dept. of Environment and Conservation, International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, IUCN Environmental Assessment Service. The Fly River catchment, Papua New Guinea: a regional enviromental assessment. — IUCN, 1995. — P. 10. — 86 p. — ISBN 2831702364
- ↑ 3,0 3,1 Papua New Guinea. Dept. of Environment and Conservation, International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, IUCN Environmental Assessment Service. The Fly River catchment, Papua New Guinea: a regional enviromental assessment. — IUCN, 1995. — P. 7. — 86 p. — ISBN 2831702364
- ↑ Mozley, Ann. «Blackwood, Francis Price (1809 - 1854)» (անգլերեն). Australian Dictionary of Biography. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունվարի 24-ին.
- ↑ «Fly River» (անգլերեն). Encyclopædia Britannica. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ ապրիլի 18-ին. Վերցված է 2010 թ․ ապրիլի 2-ին.
- ↑ Lightbody, Mark; Wheeler, Tony (1985). Papua New Guinea: a travel survival guide (3-е издание ed.). Lonely Planet. էջեր 172. ISBN 0-908086-59-8.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆլայ (գետ)» հոդվածին։ |
| ||||||||||
