Օձաբույս

Օձաբույս
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Վերնաբաժին	Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta)
Տիպ/Բաժին	Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Ծնեբեկածաղկավորներ (Asparagales)
Ընտանիք	Ծնեբեկազգիներ (Asparagaceae)
Ենթաընտանիք	Nolinoideae
Ցեղ	Օձաբույս (Aspidistra) Ker Gawl., 1822

Օձաբույս (լատին․՝ Aspidistra), պատկանում է շուշանազգիների (Liliaceae) ընտանիքին։ Հայրենիքը Ճապոնիան և Չինաստանն է։

Կենսաբանական նկարագիր

Կարծեք թե չոր օդը, փոշին, կիսաստվերը, անկանոն ջրելը, կամ ուժեղ տաքությունն ու ցուրտը այս բույսի վրա բոլորովին չեն ազդում։ Մշակության մեջ հատկապես հաճախ հանդիպում է A.elatior Blume տեսակը, որի տերևներից և տերևակոթուններից կազմված թուփը հասնում է 50-60 սմ բարձրության։ Երկար կոթուներով, կաշենման, էլիպսաձև տերևները աճում են ուղղակի կոճղարմատների վրա և պահպանվում են մի քանի տարի։ Ծաղիկները թագանման են, տգեղ, բաց կանաչավուն կամ գորշ դարչնագույն, մանուշակագույն սպիով, աճում են կոճղարմատի վրա անմիջապես հողի երեսին։ Օձաբույսն ունի նաև իր խայտաբղետ ձևը (A.fol.variegatis), որի տերևներն աչքի են ընկնում սպիտակ կամ ոսկեգույն գծերով։ Այդ գեղեցիկ, խայտաբղետ գույնը պահպանում է միայն լուսավոր տեղերում աճելիս։

Մշակում

Բազմացվում է թփի բաժանումով, գարնան վերջին։ Բաժանելիս պետք է աշխատել, որ տերևները կտրված կոճղարմատի հետ ունենան իրենց սեփական արմատները։ Ամռան ընթացքում խորհուրդ է տրվում բույսերը պահել ստվերում, առատորեն ջրելով և երբեմն սնուցելով գոմաղբահեղուկով։ Ձմռանը բույսը իրեն լավ է զգում 12-15° ջերմության, առատ լուսավորության պայմաններում։ Ջուրը տրվում է ըստ պահանջի։ Տարիքավոր բույսերի վերատնկումը կատարվում է երկու տարին մեկ, իսկ երիտասարդ բույսերինը՝ յուրաքանչյուր տարի, 3 մաս այգու հողից, 1 մաս տերևահողից կամ տորֆահողից, 1 մաս փտած գոմաղբից և 0,5 մաս ավազից պատրաստված հողախառնուրդում։

Տարածվածություն

Լայնորեն տարածված են թե՛ բնակարաններում և թե՛ ջերմոցներում։

Տեսակներ

1. Aspidistra acetabuliformis Y.Wan & C.C.Huang
2. Aspidistra alata Tillich
3. Aspidistra alternativa D.Fang & L.Y.Yu
4. Aspidistra arnautovii Tillich
5. Aspidistra atroviolacea Tillich
6. Aspidistra austrosinensis Y.Wan & C.C.Huang
7. Aspidistra bamaensis C.R.Lin, Y.Y.Liang & Yan Liu
8. Aspidistra bicolor Tillich
9. Aspidistra bogneri Tillich
10. Aspidistra brachystyla Aver. & Tillich
11. Aspidistra caespitosa C.Pei
12. Aspidistra campanulata Tillich
13. Aspidistra carinata Y.Wan & X.H.Lu
14. Aspidistra carnosa Tillich
15. Aspidistra cavicola D.Fang & K.C.Yen
16. Aspidistra cerina G.Z.Li & S.C.Tang
17. Aspidistra claviformis Y.Wan
18. Aspidistra connata Tillich
19. Aspidistra cruciformis Y.Wan & X.H.Lu
20. Aspidistra cryptantha Tillich
21. Aspidistra cyathiflora Y.Wan & C.C.Huang
22. Aspidistra daibuensis Hayata
23. Aspidistra daxinensis M.F.Hou & Yan Liu
24. Aspidistra dodecandra (Gagnep.) Tillich
25. Aspidistra dolichanthera X.X.Chen
26. Aspidistra ebianensis K.Y.Lang & Z.Y.Zhu
27. Aspidistra elatior Blume — Аспидистра высокая
28. Aspidistra fasciaria G.Z.Li
29. Aspidistra fenghuangensis K.Y.Lang
30. Aspidistra fimbriata F.T.Wang & K.Y.Lang
31. Aspidistra flaviflora K.Y.Lang & Z.Y.Zhu
32. Aspidistra foliosa Tillich
33. Aspidistra fungilliformis Y.Wan
34. Aspidistra geastrum Tillich
35. Aspidistra glandulosa (Gagnep.) Tillich
36. Aspidistra grandiflora Tillich
37. Aspidistra guangxiensis S.C.Tang & Yan Liu
38. Aspidistra hainanensis W.Y.Chun & F.C.How
39. Aspidistra hekouensis H.Li, C.L.Long & Bogner
40. Aspidistra huanjiangensis G.Z.Li & Y.G.Wei
41. Aspidistra insularis Tillich
42. Aspidistra larutensis W.J.de Wilde & A.Vogel
43. Aspidistra lateralis Tillich
44. Aspidistra leshanensis K.Y.Lang & Z.Y.Zhu
45. Aspidistra leyeensis Y.Wan & C.C.Huang
46. Aspidistra linearifolia Y.Wan & C.C.Huang
47. Aspidistra lobata Tillich
48. Aspidistra locii Arnautov & Bogner
49. Aspidistra longanensis Y.Wan
50. Aspidistra longifolia Hook.f.
51. Aspidistra longiloba G.Z.Li
52. Aspidistra longipedunculata D.Fang
53. Aspidistra longipetala S.Z.Huang
54. Aspidistra luodianensis D.D.Tao
55. Aspidistra lurida Ker Gawl.
56. Aspidistra lutea Tillich
57. Aspidistra marasmioides Tillich
58. Aspidistra marginella D.Fang & L.Zeng
59. Aspidistra minutiflora Stapf
60. Aspidistra molendinacea G.Z.Li & S.C.Tang
61. Aspidistra muricata F.C.How
62. Aspidistra mushaensis Hayata
63. Aspidistra nanchuanensis Tillich
64. Aspidistra nikolaii Aver. & Tillich
65. Aspidistra oblanceifolia F.T.Wang & K.Y.Lang
66. Aspidistra obliquipeltata D.Fang & L.Y.Yu
67. Aspidistra oblongifolia F.T.Wang & K.Y.Lang
68. Aspidistra omeiensis Z.Y.Zhu & J.L.Zhang
69. Aspidistra opaca Tillich
70. Aspidistra papillata G.Z.Li
71. Aspidistra patentiloba Y.Wan & X.H.Lu
72. Aspidistra petiolata Tillich
73. Aspidistra pileata D.Fang & L.Y.Yu
74. Aspidistra punctata Lindl.
75. Aspidistra quadripartita G.Z.Li & S.C.Tang
76. Aspidistra recondita Tillich
77. Aspidistra renatae Bräuchler
78. Aspidistra retusa K.Y.Lang & S.Z.Huang
79. Aspidistra saxicola Y.Wan
80. Aspidistra sichuanensis K.Y.Lang & Z.Y.Zhu
81. Aspidistra spinula S.Z.He
82. Aspidistra stricta Tillich
83. Aspidistra subrotata Y.Wan & C.C.Huang
84. Aspidistra superba Tillich
85. Aspidistra sutepensis K.Larsen
86. Aspidistra tonkinensis (Gagnep.) F.T.Wang & K.Y.Lang
87. Aspidistra triloba F.T.Wang & K.Y.Lang
88. Aspidistra tubiflora Tillich
89. Aspidistra typica Baill.
90. Aspidistra umbrosa Tillich
91. Aspidistra urceolata F.T.Wang & K.Y.Lang
92. Aspidistra xilinensis Y.Wan & X.H.Lu
93. Aspidistra yingjiangensis L.J.Peng
94. Aspidistra zongbayi K.Y.Lang & Z.Y.Zhu

Գրականություն

• Ծաղկաբուծություն և դեկորատիվ այգեգործություն, Հ. Ե. Նարինջյան