Օդրա (համակարգիչ)
Օդրա (համակարգիչ), Լեհաստանի Վրոցլավ քաղաքում համակարգիչների արտադրության հոսքագիծ։
Արտադրությունը մեկնարկել է 1959-1960 թվականներին։ 1001, 1002, 1003, 1013, 1103, 1204 մոդելները լեհական նախնական կառուցվածքն էին։ 1304 և 1305 մոդելները ծրագրային պայմանավորվածության համաձայն ICL-ի (International Computers Limited) 1905 և 1906-ի ֆունկցիոնալ գործընկերներն էին[1]։ Վերջին մոդելը 1325-ն էր՝ հիմնված ICL-ից երկու մոդելների վրա։
Անունը գալիս է Օդրա գետից, որը հոսում է Վրոցլավ քաղաքի միջով։
Համակարգիչները կառուցվել են Elwro արտադրական գործարանում, որը փակվել է 1989 թվականին։
ODRA-1002-ը ընդունակ է մեկ վայրկյանում ընդամենը 100-400 գործողություններ կատարել[2]։
1962 թվականին Elwro-ի աշխատակից Վիտալդ Պոդգորսկուն հաջողվեց համակարգչային խաղ ստեղծել ODRA-1003 նախատիպի վրա, դա Նիմ խաղի տարբերակի հարմարեցումն էր, ինչպես պատկերված էր Անցյալ տարի Մարիենբադում ֆիլմում։ Համակարգիչը կարող էր խաղալ կատարյալ խաղ և երաշխավորել հաղթանակը։ Խաղը երբեք չի տարածվել Elwro ընկերությունից դուրս, սակայն նրա տարբերակները հայտնվել են այլ վայրերում։ Դա թերևս պատմության մեջ առաջին լեհական համակարգչային խաղն էր[3]։
ODRA-1204- ի կողմից օգտագործվող գործարկման համակարգը կոչվում էր SODA: Այն նախատեսված էր փոքր համակարգչի վրա աշխատելու առանց մագնիսական պահեստավորման և կարող է իրականացնել միաժամանակ բեռնում և ծրագրերի իրականացում[4]։
ODRA 1204 համակարգիչը Լենինգրադի թիմի կողմից օգտագործվել է 1976 թվականին ALGOL 68 կոմպիլյատորի կատարելագործման համար։ ODRA 1204 -ը սինթետիկ վերլուծության է ենթարկվել, կոդի առաջացումը գործարկվում է IBM System/360 համակարգում[5]։
XXI դարում պահպանված համակարգիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
XXI դարի սկզբին գրեթե բոլոր համակարգիչները անջատվել էին կամ մասնատվել կամ տեղափոխվել թանգարաններ։ Սակայն որոշները շարունակել են իրենց աշխատանքը։ Ներկայումս գոյություն ունի Odra (KONSOLA 5.0) տերմինալի էմուլյատոր, որը վերստեղծում է համակարգչի աշխատանքը[6]։
- 2003 թվականի հուլիսի 18-ին, 29 տարվա անխափան գործողությունից հետո, անջատվել է Odra համակարգիչը, որն օգտագործվել էր Վրոցլավի Hutmen ընկերության կողմից բաշխման համար։
- 2010 և 2012 թվականներին Mera Elzab Zabrze ձեռնարկությունում շահագործումից հանվեցին Odra 1305 համակարգիչները։ Նմանատիպ ցուցանմուշներից մեկը գտնվում է Կատովիցեի Համակարգիչների և ինֆորմատիկայի պատմության թանգարանում[7][8][9]։
- Մինչև 2006 թվականի ամառը Odra 1305 համակարգիչն օգտագործվել է Ostroda -ի երկաթուղային կայարանում PKP ընկերության կողմից՝ մինչև անջատվելը[10]։
- Մինչև 2010 թվականի ապրիլի 30-ը Վրոցլավ Բրոխուվ երկաթուղային կայարանում օգտագործվել է ևս մեկ Odra 1305 համակարգիչ[10]։ Տեղական ժամանակով ժամը 22:00-ին համակարգիչը վերջնականապես անջատվել է և փոխարինվել ժամանակակից համակարգչով[11]։
- Odra 1305- -ի ևս մեկ օրինակ օգտագործվել է Լուբլին Թաթարներ երկաթուղային կայարանում, այն անջատել է 2010 թվականի մայիսի 1-ին[11]։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Bronisław Obirek "Maszyny analityczne organizacja zmechanizowanego obrachunku" Wydawnictwo Naukowo Techniczne, Warszawa 1970թ ։
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «ODRA 1305». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ ապրիլի 30-ին. Վերցված է 2010 թ․ մարտի 10-ին.
- ↑ Jadwiga Dutkiewicz (2003). «MIECZYSŁAW Warmus». Translated by Dr. Adam Rustowski (1st ed.). Wollongong: 1–149. ISBN 0-646-46844-8.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն) - ↑ Kluska, Bartłomiej; Rozwadowski, Mariusz (2011). Bajty polskie (լեհերեն). Łódź: Samizdat Orka. էջ 6. ISBN 978-83-927229-1-5.
- ↑ Władysław M. Turski (1968). «SODA—A Dual Activity Operating System». The Computer Journal. 11 (2): 148–156. doi:10.1093/comjnl/11.2.148.
- ↑ retrieved Wed Jun 22 07:18:41 EST 2011
- ↑ «Pomóżcie uruchomić komputer ODRA 1305» (լեհերեն). elektroda.pl. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 14-ին.
- ↑ Muzeum Historii Komputerów i Informatyki w Katowicach
- ↑ Galeria zdjęć - Oficjalna strona Muzeum Historii Komputerów i Informatyki
- ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 25-ին.
- ↑ 10,0 10,1 Jacek Bomersbach (2008 թ․ ապրիլի 25). «Zabytkowa Odra pracuje na stacji kolejowej». Alert24.pl (լեհերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ մայիսի 30-ին. Վերցված է 2008 թ․ ապրիլի 26-ին.
- ↑ 11,0 11,1 Adam Urbanek (2010 թ․ մայիսի 3). «Wyłączono ostatni komputer Odra w Polsce!». Computerworld. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 30-ին.
