Քլիրինգային արժույթ
Քլիրինգային արժույթ, արժույթ, միջազգային հաշվիչ դրամական միավոր, որն օգտագործվում է արտարժույթի քլիրինգի համաձայնագրի մասնակից երկրների միջև միջազգային հաշվարկների համար[1][2]։ Արտարժույթի քլիրինգի պայմանագրի պայմաններից մեկը այն արժույթի ընտրությունն է, որում հաշվի կառնվեն քլիրինգի համաձայնագրին մասնակցող երկրների մասնակիցների տարբեր արտաքին տնտեսական գործառնությունների փոխադարձ պարտավորություններն ու պահանջները։ Որպես քլիրինգի արժույթ կարող է ընտրվել համաձայնագրին մասնակցող երկրներից մեկի արժույթը, երրորդ երկրի արժույթը կամ միջազգային հաշվարկային միավորը[3]։
Քլիրինգային արժույթով հաշվարկների կարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քլիրինգային համաձայնագրի շրջանակներում համաձայնագրի մասնակից երկրների ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց միջև բոլոր հաշվարկներն իրականացվում են քլիրինգային արժույթով` փոխադարձ պարտավորությունների և պահանջների անկանխիկ հաշվանցման միջոցով։ Քլիրինգային հաշիվներից վճարումները կատարվում են յուրաքանչյուր երկրում իր արժույթով` քլիրինգային արժույթը ազգային արժույթի վերահաշվարկով համապատասխան երկրի փոխարժեքով, եթե այլ բան նախատեսված չէ արժութային քլիրինգի համաձայնագրում[3]։
Քլիրինգային արժույթով հաշվարկների կարգը հետևյալն է. մի երկրի ներմուծողները և մյուս պարտապանները, որոնք դրամական պարտավորություններ ունեն այլ երկրի իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց նկատմամբ, համապատասխան գումարները մուտքագրում են ազգային արժույթով` քլիրինգային արժույթի փոխարժեքով, տվյալ երկրի բանկում բացված կոնտրագենտ երկրի բանկի քլիրինգային հաշվին։ Մյուս կողմի կոնտրագենտներին (օրինակ` արտահանողներին) վճարումները կատարվում են քլիրինգային արժույթով` համապատասխան բանկում քլիրինգային հաշվի միջոցների մնացորդից։ Քլիրինգային արժույթով միջոցների մնացորդի բացակայության դեպքում, կախված քլիրինգային պայմանագրի պայմաններից, վարկատուները (օրինակ` արտահանողները) կամ պետք է սպասեն, մինչև հաշվում հայտնվեն քլիրինգային արժույթով միջոցներ, կամ այդ արժույթով տեխնիկական վարկ տրամադրվի[3]։
Քլիրինգային արժույթների օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Քլիրինգային համաձայնագրի մասնակից երկրներ | Վավերականություն | Քլիրինգ արժույթ |
|---|---|---|
| ԽՍՀՄ-ի և սոցիալիստական երկրների միջև երկկողմ համաձայնագրեր[4] | 1950-1963 թվականներ | Խորհրդային ռուբլի |
| ԽՍՀՄ - Ֆինլանդիա[4][5] | 1945-1990 | Ռուբլի |
| Երկկողմ համաձայնագրեր. Բուլղարիա-Հնդկաստան, Լեհաստան-Հնդկաստան, ԽՍՀՄ-Հնդկաստան[4] | 1970-ական թվականներ | Հնդկական ռուփի |
| ԽՍՀՄ-Պակիստան[4] | 1970-ական թվականներ | Պակիստանյան ռուփի |
| Բուլղարիա-Շրի Լանկա[4] | 1970-ական թվականներ | Բրիտանական ֆունտ ստերլինգ |
| ԽՍՀՄ-Չինաստան[6] | 1970-ական թվականներ | Շվեյցարական ֆրանկ |
| ԽՍՀՄ-Հարավսլավիա[6] | 1970-ական թվականներ | ԱՄՆ դոլար |
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Քլիրինգ
- Արտարժույթի քլիրինգ
- Քլիրինգային արժույթ
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Клиринговая валюта // Энциклопедический словарь экономики и права.
- ↑ «Валюта клиринговая» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2011 թ․ մայիսի 10-ին.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Валютные ограничения и платёжные соглашения // Международные расчёты и финансирование внешней торговли / Под ред. А. Н. Попова и В.П. Шалашова. — Учебник (Всесоюзная академия внешней торговли Министерства внешней торговли СССР. — М: Международные отношения, 1980. — С. 116-125. — 400 с.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Платёжные соглашения СССР и других социалистических стран с развивающимися и развитыми капиталистическими государствами // Международные расчёты и финансирование внешней торговли / Под ред. А. Н. Попова и В.П. Шалашова. — Учебник (Всесоюзная академия внешней торговли Министерства внешней торговли СССР. — М: Международные отношения, 1980. — С. 235-244. — 400 с.
- ↑ Soviet-Finnish Trade and Payment System: History and Lessons Արխիվացված 2014-07-27 Wayback Machine
- ↑ 6,0 6,1 Двусторонние клиринговые соглашения СССР с социалистическими странами - нечленами СЭВ // Международные расчёты и финансирование внешней торговли / Под ред. А. Н. Попова и В.П. Шалашова. — Учебник (Всесоюзная академия внешней торговли Министерства внешней торговли СССР. — М: Международные отношения, 1980. — С. 259-261. — 400 с.</