Տիֆի վակցինա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Blue pill container spilled icon.svg
Տիֆի վակցինա

Տիֆի պատվաստանյութերը կանխում են որովայնային տիֆը[1]։ Մի քանի տեսակներ լայնորեն կիրառելի և հասանելի են՝ տիֆի կոնյուգացված պատվաստանյութը, Ty21a (դա կենդանի պատվաստանյութ է, որը տրվում է ներքին ընդունման եղանակով՝ օրալ, բերանացի) և Vi պատիճավորված պոլիսախարիդային պատվաստանյութը[1]։ Նրանք մոտ 30-իվ 70%-ով արդյունավետ է առաջին երկու տարիների ընթացքում, կախված կոնկրետ պատվաստանյութից[2]։ Vi-rEPA պատվաստանյութի արդյունավետությունը  ցուցադրվել է երեխաների շրջանում[2]։

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ) առաջարկում է պատվաստում բոլոր այն շրջանների երեխաներին, որտեղ այդ հիվանդությունը տարածված է[3]։ Հակառակ դեպքում, նրանք խորհուրդ են տալիս պատվաստել բարձր ռիսկային խմբերի անձանց[3]։ Պատվաստումները քարոզելը նաև կարող է օգտագործվել հիվանդության բռնկումների վերահսկման նպատակով[3]։ Կախված պատվաստանյութից, լրացուցիչ չափաբաժինները խորհուրդ են տրվում յուրաքանչյուր 3-ից 7 տարի ժամկետով[3]: ԱՄՆ-ում պատվաստանյութը խորհուրդ է տրվում միայն կիրառել բարձր ռիսկ ունեցող այնպիսի անձանց մոտ, ինչպիսիք են ճանապարհորդները, ովքեր գնում են այն շրջանները, որտեղ այդ հիվանդությունը տարածված է[4]:

Ներկայիս պատվաստանյութերը շատ անվտանգ են[5]։ Աննշան կողմնակի ազդեցություններ կարող են առաջանալ ներարկման տեղում[5]։ Ինյեկցիոն (ներարկվող) պատվաստանյութը անվտանգ է ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի դեպքում և ներքին ընդունման պատվաստանյութը (օրալ, բերանացի) կարող է օգտագործվել այնքան ժամանակ, քանի դեռ ախտանիշները առկա չեն[5]։ Թեև չի հետազոտվել հղիության ընթացքում, սակայն ոչ կենդանի պատվաստանյութը համարվում է ավելի անվտանգ, իսկ կենդանի պատվաստանյութը խորհուրդ չի տրվում կիրառել[5]:

Առաջին անգամ տիֆի պատվաստանյութը մշակվել 1896 թ․ Ալմորթ Էդվարդ Ռայթի, Ռիչարդ Պֆեյֆերի և Վիլհելմ Կոլլի կողմից[6]։ Ներկայումս կողմնակի ազդեցությունների պատճառով նոր դեղաձևեր են առաջարկվում[7]։ Տիֆի պատվաստանյութը ներառված է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հիմնական դեղերի ցանկում, առավել արդյունավետ և անվտանգ դեղամիջոցներ են՝ անհրաժեշտ առողջապահության համակարգում[8]: Մեծածախ արժեքը զարգացող երկրներում կազմում է մոտ 4.44 ԱՄՆ դոլար 2014 թվականի դրությամբ[9]: ԱՄՆ-ում նրանք արժեն 25-50 ԱՄՆ դոլար[10]։ 

Բժշկական կիրառումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 Ty21a-ն, Vi պատիճավորված պոլիսախարիդային պատվաստանյութը և Vi-rEPA-ն արդյունավետ են որովայնային տիֆի ցածր կողմնակի ազդեցությունները նվազեցնելու գործում[2]։ Նոր պատվաստանյութերը, ինչպիսիք են Vi-ՏՏ-ը (PedaTyph), սպասում են դաշտային փորձարկումների, որպեսզի ցուցադրվի դրանց արդյունավետությունը բնական ազդեցության նկատմամբ[2]։ 

Օրալ պատվաստանյութը՝ Ty21a-ն, կանխում է որովայնային տիֆ առաջանալու դեպքերի շուրջ կեսը պատվաստումներից հետո առաջին երեք տարիների ընթացքում։ Ներարկվող Vi պոլիսախարիդային պատվաստանյութը կանխել է որովայնային տիֆի դեպքերի մոտ երկու երրորդը դեպքերի առաջին տարում և ունեցել է  շուրջ 55% գումարային արդյունավետության երրորդ տարում։ Պատվաստանյութերի արդյունավետությունը ցուցադրվել է միայն 2 տարեկանից մեծ երեխաների շրջանում[2]: Vi-rEPA պատվաստանյութը, որը ներարկվող պատվաստանյութի նոր միացություն է, կարող է ավելի արդյունավետ կանխել հիվանդությունը շատ երեխաների շրջանում մինչև 5 տարեկանը[11]։ Վիետնամում փորձարկումների ընթացքում 2-ից 5 տարեկան երեխաների շրջանում պատվաստանյութի արդյունավետությունը կազմեց շուրջ 90%, իսկ ազդեցությունը պահպանվեց առնվազն 4 տարի[12]։

Ժամանակացույց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կախված դեզաձևերից՝ կարելի է տալ սկսած երկու տարեկանից՝ (ViPS), վեց տարեկանից՝ (Ty21a) կամ 6 ամսեկան հասակից՝ (TCV)[13]։

Տեսակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Vi պատիճավորված պատվաստանյութ՝ Typhim VI, Typherix (GSK)
  • Ty21a օրալ պատվաստանյութ՝ Vivotif (PaxVax)[14]
  • Համակցված հեպատիտ A և պատիճավորված պատվաստանյութ՝ ViVaxim և ViATIM, Hepatyrix (GSK)
  • Ակտիվացված ամբողջական բջջային պատվաստանյութը դեռ հասանելի է զարգացող աշխարհի որոշ մասերում 2008թ-ի տվյալներով[15]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 World Health Organization (4 April 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Milligan R, Paul M, Richardson M, Neuberger A (May 2018)։ «Vaccines for preventing typhoid fever.»։ The Cochrane Database of Systematic Reviews: CD001261։ PMID 29851031։ doi:10.1002/14651858.CD001261.pub4 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 World Health Organization (4 April 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172 
  4. ↑ «Typhoid VIS»։ CDC։ 2012-05-29։ Արխիվացված օրիգինալից 8 December 2015-ին։ Վերցված է 15 December 2015 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 World Health Organization (4 April 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172 
  6. ↑ Flower Darren R. (2008)։ Bioinformatics for Vaccinology.։ Chichester: John Wiley & Sons։ էջեր 40–41։ ISBN 9780470699829։ Արխիվացված օրիգինալից 2015-12-22-ին 
  7. ↑ World Health Organization (4 April 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172 
  8. ↑ «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)»։ World Health Organization։ April 2015։ Արխիվացված օրիգինալից 13 December 2016-ին։ Վերցված է 8 December 2016 
  9. ↑ «Vaccine, Typhoid»։ International Drug Price Indicator Guide։ Վերցված է 6 December 2015 
  10. ↑ Hamilton Richart (2015)։ Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition։ Jones & Bartlett Learning։ էջ 317։ ISBN 9781284057560 
  11. ↑ Lin FY, Ho VA, Khiem HB, Trach DD, Bay PV, Thanh TC, Kossaczka Z, Bryla DA, Shiloach J, Robbins JB, Schneerson R, Szu SC (26 April 2001)։ «The efficacy of a Salmonella typhi Vi conjugate vaccine in two-to-five-year-old children.»։ The New England Journal of Medicine 344 (17): 1263–9։ PMID 11320385։ doi:10.1056/nejm200104263441701 
  12. ↑ Szu SC (November 2013)։ «Development of Vi conjugate - a new generation of typhoid vaccine.»։ Expert review of vaccines 12 (11): 1273–86։ PMID 24156285։ doi:10.1586/14760584.2013.845529 
  13. ↑ World Health Organization (4 April 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172 
  14. ↑ Helfand Carley։ PaxVax joins the marketed vaccines club with Crucell typhoid buy։ FierceVaccines։ Արխիվացված օրիգինալից 2015-04-02-ին 
  15. ↑ World Health Organization (4 April 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Տիֆի_վակցինա&oldid=6359463» էջից