Տիֆի վակցինա
 | |
|---|---|
Տիֆի պատվաստանյութերը կանխում են որովայնային տիֆը[1]։ Մի քանի տեսակներ լայնորեն կիրառելի և հասանելի են՝ տիֆի կոնյուգացված պատվաստանյութը, Ty21a (դա կենդանի պատվաստանյութ է, որը տրվում է ներքին ընդունման եղանակով՝ օրալ, բերանացի) և Vi պատիճավորված պոլիսախարիդային պատվաստանյութը[1]։ Նրանք մոտ 30-իվ 70%-ով արդյունավետ է առաջին երկու տարիների ընթացքում, կախված կոնկրետ պատվաստանյութից[2]։ Vi-rEPA պատվաստանյութի արդյունավետությունը ցուցադրվել է երեխաների շրջանում[2]։
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ) առաջարկում է պատվաստում բոլոր այն շրջանների երեխաներին, որտեղ այդ հիվանդությունը տարածված է[3]։ Հակառակ դեպքում, նրանք խորհուրդ են տալիս պատվաստել բարձր ռիսկային խմբերի անձանց[3]։ Պատվաստումները քարոզելը նաև կարող է օգտագործվել հիվանդության բռնկումների վերահսկման նպատակով[3]։ Կախված պատվաստանյութից, լրացուցիչ չափաբաժինները խորհուրդ են տրվում յուրաքանչյուր 3-ից 7 տարի ժամկետով[3]: ԱՄՆ-ում պատվաստանյութը խորհուրդ է տրվում միայն կիրառել բարձր ռիսկ ունեցող այնպիսի անձանց մոտ, ինչպիսիք են ճանապարհորդները, ովքեր գնում են այն շրջանները, որտեղ այդ հիվանդությունը տարածված է[4]:
Ներկայիս պատվաստանյութերը շատ անվտանգ են[5]։ Աննշան կողմնակի ազդեցություններ կարող են առաջանալ ներարկման տեղում[5]։ Ինյեկցիոն (ներարկվող) պատվաստանյութը անվտանգ է ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի դեպքում և ներքին ընդունման պատվաստանյութը (օրալ, բերանացի) կարող է օգտագործվել այնքան ժամանակ, քանի դեռ ախտանիշները առկա չեն[5]։ Թեև չի հետազոտվել հղիության ընթացքում, սակայն ոչ կենդանի պատվաստանյութը համարվում է ավելի անվտանգ, իսկ կենդանի պատվաստանյութը խորհուրդ չի տրվում կիրառել[5]:
Առաջին անգամ տիֆի պատվաստանյութը մշակվել 1896 թ․ Ալմորթ Էդվարդ Ռայթի, Ռիչարդ Պֆեյֆերի և Վիլհելմ Կոլլի կողմից[6]։ Ներկայումս կողմնակի ազդեցությունների պատճառով նոր դեղաձևեր են առաջարկվում[7]։ Տիֆի պատվաստանյութը ներառված է Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության հիմնական դեղերի ցանկում, առավել արդյունավետ և անվտանգ դեղամիջոցներ են՝ անհրաժեշտ առողջապահության համակարգում[8]: Մեծածախ արժեքը զարգացող երկրներում կազմում է մոտ 4.44 ԱՄՆ դոլար 2014 թվականի դրությամբ[9]: ԱՄՆ-ում նրանք արժեն 25-50 ԱՄՆ դոլար[10]։
Բժշկական կիրառումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ty21a-ն, Vi պատիճավորված պոլիսախարիդային պատվաստանյութը և Vi-rEPA-ն արդյունավետ են որովայնային տիֆի ցածր կողմնակի ազդեցությունները նվազեցնելու գործում[2]։ Նոր պատվաստանյութերը, ինչպիսիք են Vi-ՏՏ-ը (PedaTyph), սպասում են դաշտային փորձարկումների, որպեսզի ցուցադրվի դրանց արդյունավետությունը բնական ազդեցության նկատմամբ[2]։
Օրալ պատվաստանյութը՝ Ty21a-ն, կանխում է որովայնային տիֆ առաջանալու դեպքերի շուրջ կեսը պատվաստումներից հետո առաջին երեք տարիների ընթացքում։ Ներարկվող Vi պոլիսախարիդային պատվաստանյութը կանխել է որովայնային տիֆի դեպքերի մոտ երկու երրորդը դեպքերի առաջին տարում և ունեցել է շուրջ 55% գումարային արդյունավետության երրորդ տարում։ Պատվաստանյութերի արդյունավետությունը ցուցադրվել է միայն 2 տարեկանից մեծ երեխաների շրջանում[2]: Vi-rEPA պատվաստանյութը, որը ներարկվող պատվաստանյութի նոր միացություն է, կարող է ավելի արդյունավետ կանխել հիվանդությունը շատ երեխաների շրջանում մինչև 5 տարեկանը[11]։ Վիետնամում փորձարկումների ընթացքում 2-ից 5 տարեկան երեխաների շրջանում պատվաստանյութի արդյունավետությունը կազմեց շուրջ 90%, իսկ ազդեցությունը պահպանվեց առնվազն 4 տարի[12]։
Ժամանակացույց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կախված դեզաձևերից՝ կարելի է տալ սկսած երկու տարեկանից՝ (ViPS), վեց տարեկանից՝ (Ty21a) կամ 6 ամսեկան հասակից՝ (TCV)[13]։
Տեսակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Vi պատիճավորված պատվաստանյութ՝ Typhim VI, Typherix (GSK)
- Ty21a օրալ պատվաստանյութ՝ Vivotif (PaxVax)[14]
- Համակցված հեպատիտ A և պատիճավորված պատվաստանյութ՝ ViVaxim և ViATIM, Hepatyrix (GSK)
- Ակտիվացված ամբողջական բջջային պատվաստանյութը դեռ հասանելի է զարգացող աշխարհի որոշ մասերում 2008թ-ի տվյալներով[15]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 World Health Organization (ապրիլի 4, 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Milligan R, Paul M, Richardson M, Neuberger A (May 2018)։ «Vaccines for preventing typhoid fever.»։ The Cochrane Database of Systematic Reviews: CD001261։ PMID 29851031։ doi:10.1002/14651858.CD001261.pub4
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 World Health Organization (ապրիլի 4, 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172
- ↑ «Typhoid VIS»։ CDC։ 2012-05-29։ Արխիվացված օրիգինալից դեկտեմբերի 8, 2015-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 15, 2015
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 World Health Organization (ապրիլի 4, 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172
- ↑ Flower Darren R. (2008)։ Bioinformatics for Vaccinology.։ Chichester: John Wiley & Sons։ էջեր 40–41։ ISBN 9780470699829։ Արխիվացված օրիգինալից 2015-12-22-ին
- ↑ World Health Organization (ապրիլի 4, 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172
- ↑ «WHO Model List of Essential Medicines (19th List)»։ World Health Organization։ April 2015։ Արխիվացված օրիգինալից դեկտեմբերի 13, 2016-ին։ Վերցված է դեկտեմբերի 8, 2016
- ↑ «Vaccine, Typhoid»։ International Drug Price Indicator Guide։ Վերցված է դեկտեմբերի 6, 2015
- ↑ Hamilton Richart (2015)։ Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition։ Jones & Bartlett Learning։ էջ 317։ ISBN 9781284057560
- ↑ Lin FY, Ho VA, Khiem HB, Trach DD, Bay PV, Thanh TC, Kossaczka Z, Bryla DA, Shiloach J, Robbins JB, Schneerson R, Szu SC (ապրիլի 26, 2001)։ «The efficacy of a Salmonella typhi Vi conjugate vaccine in two-to-five-year-old children.»։ The New England Journal of Medicine 344 (17): 1263–9։ PMID 11320385։ doi:10.1056/nejm200104263441701
- ↑ Szu SC (November 2013)։ «Development of Vi conjugate - a new generation of typhoid vaccine.»։ Expert review of vaccines 12 (11): 1273–86։ PMID 24156285։ doi:10.1586/14760584.2013.845529
- ↑ World Health Organization (ապրիլի 4, 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172
- ↑ Helfand Carley։ PaxVax joins the marketed vaccines club with Crucell typhoid buy։ FierceVaccines։ Արխիվացված օրիգինալից 2015-04-02-ին
- ↑ World Health Organization (ապրիլի 4, 2018)։ «Typhoid vaccines: WHO position paper – March 2018»։ Weekly epidemiological record 93 (13): 153–172
|
