Վճարումների կենտրոնական էլեկտրոնային համակարգ
Վճարումների կենտրոնական էլեկտրոնային համակարգի (CESOP) ռեժիմը տեղեկատվության փոխանակման ավտոմատ ռեժիմ է, որը ներդրվել է Եվրամիությունում 2024 թվականի հունվարի 1-ից։ Կանոնները ներդրվել են Խորհրդի 2020/284 հրահանգով[1], որը փոփոխում է ԵՄ Ավելացված արժեքի հարկի հրահանգը։
Կանոնները ներդրվել են ԱԱՀ-ի խարդախության դեմ պայքարելու համար՝ պահանջելով վճարային ծառայություններ մատուցող բոլոր մատակարարներից (PSP), ինչպես սահմանված է ԵՄ Վճարային ծառայությունների հրահանգով (PSD2)՝ զեկուցել ԵՄ-ից ծագած միջսահմանային վճարումների մասին։ Բիզնես վճարումները անձնական փոխանցումներից առանձնացնելու համար PSP-ներից պահանջվում է հաշվետվություն ներկայացնել վճարումների մասին միայն այն դեպքում, երբ նրանք գիտեն, որ ստացողը մեկ եռամսյակում ստացել է ավելի քան 25 վճարում[1]։
Ակնկալվում է, որ հաշվետվությունը կհանգեցնի տարեկան 8 միլիարդ վճարային գործարքների տվյալների փոխանակմանը[2], որը ներառում է վարկային փոխանցումները, ուղիղ դեբետագրումը, կրեդիտային և դեբետային քարտերը, ինչպես նաև էլեկտրոնային փողերը և գործարքները թվային հարթակների կողմից, որոնք գործում են որպես PSP-ներ։ Համատեղ օգտագործվող տեղեկատվությունը ներառում է գործարքի մակարդակի մանրամասներ, ինչպես նաև ստացողի նույնականացման հետ կապված տեղեկատվություն։
Ռեժիմը նմանություններ ունի Ավստրալիայի բիզնես գործարքների հետ վճարային համակարգերի[3], հաշվետվությունների և Միացյալ Նահանգների Ձև 1099-K հաշվետվությունների պարտավորությունների հետ, չնայած, ի տարբերություն տեղեկատվության փոխանակման այլ ռեժիմների, չկա ՏՀԶԿ-ի ներկայիս նախաձեռնություն, որը թույլ կտա տեղեկատվության փոխանակումը այդ երկրների կամ այլ երկրների միջև նմանատիպ ռեժիմներով։
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կանոնները առաջին անգամ առաջարկվել են Եվրոպական հանձնաժողովի կողմից 2018 թվականին[4]՝ թվային տնտեսության և էլեկտրոնային առևտրի աճի հետևանքով առաջացած հարկերից խուսափելու ընկալվող աճի դեմ պայքարելու համար։ Իրենց առաջարկության մեջ Հանձնաժողովը գնահատել է, որ խարդախության հետևանքով տարեկան կորցրած ԱԱՀ-ի արժեքը կազմում է 5 միլիարդ եվրո և նշել, որ[5]
«Մատակարարները փոխել են իրենց բիզնես մոդելները, որպեսզի օգտվեն էլեկտրոնային առևտուրից և վաճառեն իրենց արտադրանքը սպառողներին ամբողջ աշխարհում՝ առանց ֆիզիկական մանրածախ ներկայության։ Այնուամենայնիվ, այս հնարավորությունն օգտագործում են նաև խարդախ ձեռնարկությունները՝ անարդար շուկայական առավելություններ ստանալու համար՝ չկատարելով իրենց ԱԱՀ-ի պարտավորությունները»[6]։
BBC-ի զեկույցը, որը վկայակոչել է ԵՄ հանձնաժողովը, ցույց է տվել, որ միայն Մեծ Բրիտանիան տարեկան 1 միլիարդ ֆունտ է կորցնում ԱԱՀ-ի անդրսահմանային խարդախությունների պատճառով[7]։
Հրահանգին ուղեկցող ազդեցության գնահատման մեջ Հանձնաժողովը հաշվարկել է, որ նրանք տարեկան հաշվետվություններ կստանան 8 միլիարդ վճարային գործարքների վերաբերյալ, և արդյունքում ստացված ֆայլը կկազմի մոտ 10 տերաբայթ տվյալների յուրաքանչյուր օրացուցային տարվա համար[2]։ 2022 թվականին հրապարակված Եվրոպական բանկային մարմնի զեկույցում նշվում է, որ ԵՄ-ում տարեկան շուրջ 46 միլիարդ անդրսահմանային գործարքներ են կատարվում[8]։
Հրահանգը հաստատվել է Եվրամիության խորհրդի կողմից 2020 թվականին և ուժի մեջ է մտել 2024 թվականի հունվարի 1-ից։ Հրահանգի վերջնական տարբերակում նշվում էր Հրահանգի ընդհանուր նպատակը.
«ԱԱՀ-ի խարդախությունը ընդհանուր խնդիր է բոլոր անդամ պետությունների համար, սակայն առանձին անդամ պետությունները չունեն անհրաժեշտ տեղեկատվություն՝ ապահովելու անդրսահմանային էլեկտրոնային առևտրի վերաբերյալ ԱԱՀ-ի կանոնների ճիշտ կիրառումը կամ անդրսահմանային էլեկտրոնային առևտրում ԱԱՀ-ի խարդախության դեմ պայքարելու համար»։
Որպես ԵՄ դիրեկտիվ՝ պահանջները պետք է փոխադրվեն ներպետական օրենսդրության մեջ՝ ուժի մեջ մտնելու համար։ Անդամ պետությունը պետք է մինչև 2023 թվականի դեկտեմբերի 31-ը փոխակերպի Հրահանգը և կարող է միաժամանակ ընտրել արդյունաբերության համար լրացուցիչ ուղեցույցներ (օրինակ, Իռլանդիայի եկամուտների հանձնակատարները[9], Նիդեռլանդների Belastingdienst-ը[10] և Գերմանիայի Դաշնային Կենտրոնական Հարկային վարչությունը բոլորն էլ ընտրել են դա անել)[11]։
Շրջանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԵՄ PSD2-ի ներքո բոլոր վճարային ծառայություններ մատուցողները CESOP-ի շրջանակում են, բացառությամբ այն PSP-ների, որոնք տրամադրում են միայն հաշվի տեղեկություններ կամ վճարումների մեկնարկի ծառայություններ։
PSP-ները պարտավոր են զեկուցել բոլոր այն հասցեատերերին, ովքեր եռամսյակում ստանում են ավելի քան 25 վճարումներ ԵՄ վճարողներից։
Օրինակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Իռլանդիայում խանութը վճարումներ է ստանում քարտերի միջոցով (ինչպես վաճառքի կետում, այնպես էլ առցանց վճարումներ) և օգտագործում է ծառայություն (առևտրական գնորդ) Լյուքսեմբուրգում՝ վճարումները մշակելու համար։ Լյուքսեմբուրգի բիզնեսից կպահանջվի եռամսյակը մեկ զեկուցել գործարքների մասին Իռլանդիայի եկամուտների հանձնակատարներին[12]։
- Ֆրանսիայում վաճառականի կայքում ապրանք գնելիս հաճախորդներին առաջարկվում է վճարել վաճառականի էլեկտրոնային դրամապանակին։ ԵՄ-ից եկած հաճախորդներն օգտագործում են այս տարբերակը ապրանքներ գնելու համար։ Էլեկտրոնային դրամապանակ մատակարարողից կպահանջվի տեղեկացնել Ֆրանսիայի հարկային մարմիններին ստացված վճարումների մասին[13]։
- ԵՄ քաղաքացիները սովորաբար փոքր ապրանքներ են գնում Չինաստանում վաճառողից, որոնք առաքվում են ԵՄ, օրինակ՝ առաքման միջոցով։ Չինացի վաճառականն ընդունում է քարտային վճարումներ և էլեկտրոնային դրամական փոխանցումներ ԵՄ-ում քարտային պրոցեսորի միջոցով և ապրանքներ է առաքում ԵՄ քաղաքացիներին։ ԵՄ-ում տեղակայված քարտերի մշակողից կպահանջվի վճարումների մասին հաշվետվություն ներկայացնել սեփական հարկային մարմնին։ ԵՄ-ի գնահատմամբ՝ 2020 թվականին նման գործարքների թիվը կազմել է 115 միլիոն[2]։
- ԵՄ-ում հիմնված առցանց շուկան հավաքում և մշակում է վճարումներ սեփականության սեփականատերերի անունից, որոնք վարձակալվում են օգտատերերին տնային պայմաններում իր սեփական PSD2 լիցենզիայի ներքո։ Շուկան պարտավոր է զեկուցել յուրաքանչյուր օգտատիրոջ մասին, ով եռամսյակում ստանում է 25-ից ավելի վճարումներ, և պետք է առանձին զեկուցի յուրաքանչյուր երկրի, որտեղ գործում են վաճառողները[14]։
Հենց որ տեղեկատվությունը ներկայացվի տեղական հարկային մարմիններին, այն կփոխանցվի ԵՄ CESOP տվյալների բազայի հետ, և տեղեկատվությունը հասանելի կլինի բոլոր հարկային կողմերին՝ պարզելու, թե արդյոք ճիշտ ԱԱՀ է վճարվել։
Հաշվետվության ձևաչափ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զեկույցները պետք է ներկայացվեն եռամսյակի ավարտից հետո 30 օրվա ընթացքում՝ սահմանված XML ձևաչափով[15], որը սահմանված է ԵՄ հանձնաժողովի կողմից թողարկված XML սխեմայով։
Պահանջվող տեղեկատվությունն ընդհանուր առմամբ համահունչ է վճարային համակարգերի միջոցով հասանելի տվյալներին, ինչպիսիք են ISO 20022-ը և քարտային գործարքների տվյալները, որոնք օգտագործվում են վճարային քարտերի ծառայությունների կողմից։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 «Council Directive (EU) 2020/284 of 18 February 2020 amending Directive 2006/112/EC as regards introducing certain requirements for payment service providers». europa.eu. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «COMMISSION STAFF WORKING DOCUMENT IMPACT ASSESSMENT Accompanying the document Proposal for a Council Directive amending Directive 2006/112/EC». EU Commission. Annex 6.
- ↑ Office, Australian Taxation. «Business transactions through payment systems». www.ato.gov.au.
- ↑ «Procedure File 2018/412». EU Commission.
- ↑ «Executive Summary to the Impact Assessment». EU Commission.
- ↑ «Proposal for a Council Directive amending Directive 2006/112/EC as regards introducing certain requirements for payment service providers». EU Commission.
- ↑ «BBC Panorama: The fraud costing the UK £1bn a year». BBC. 2017 թ․ նոյեմբերի 27.
- ↑ «Discussion Paper on the EBA's preliminary observations on selected payment fraud data under PSD2, as reported by the industry» (PDF). European Banking Authority.
- ↑ «CESOP – EU cross-border payments reporting». Irish Revenue Commissioners.
- ↑ «Data Delivery by Payment Service Providers (PSP) Manual» (PDF). Belastingdienst.
- ↑ «Central Electronic System of Payment Information (CESOP)». BZSt.
- ↑ «CESOP Frequently Asked Questions» (PDF). EU Commission. Section 2.3.2.
- ↑ «CESOP Frequently Asked Questions» (PDF). EU Commission. Section 2.4.
- ↑ «CESOP Guidance» (PDF). EU Commission. Section 2.3.2.
- ↑ «XML Schema Guide». EU Commission.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- տեղեկատվություն CESOP-ի մասին, Եվրոպական հանձնաժողովը