Սև երկուշաբթի (1987)
Սև երկուշաբթի, 1987 թվականի հոկտեմբերի 19-ը, երկուշաբթի, օր, երբ իր պատմության ընթացքում Դոու-Ջոնսի արդյունաբերական ցուցանիշը ամենամեծ անկումը ապրեց՝ ցուցանիշը նվազելով 22.6%-ով։ Այս իրադարձությունը տեղի է ունեցել ոչ միայն ԱՄՆ-ում, այլև արագորեն տարածվել է ամբողջ աշխարհում։ Այսպիսով, հոկտեմբերի վերջին Ավստրալիայի ֆոնդային բորսաները կորցրել են 41,8%, Կանադան `22,5%, Հոնկոնգը` 45,8%, Մեծ Բրիտանիան `26,4%։
Ընդ որում, աղետին չեն նախորդել որևէ կարևոր նորություններ կամ իրադարձությունները, փլուզման տեսանելի պատճառներ չեն եղել։ Այս իրադարձությունը կասկածի տակ է առել ժամանակակից տնտեսագիտության հիմքում ընկած շատ կարևոր ենթադրություններ՝ մարդկային ռացիոնալ վարքի տեսությունը, շուկայական հավասարակշռության տեսությունը և արդյունավետ շուկայի վարկածը։ Փլուզումից հետո որոշ ժամանակ անց համաշխարհային ֆոնդային շուկաներում առևտուրը սահմանափակվել է, քանի որ այդ ժամանակի համակարգչային տեխնոլոգիաները չկարողացան հաղթահարել պատվերների հսկայական քանակությունը։ Առևտրի այս սահմանափակումը թույլ տվեց Դաշնային պահուստների համակարգին և այլ երկրների կենտրոնական բանկերին միջոցներ ձեռնարկել` կանխելու գլոբալ ֆինանսական ճգնաժամի տարածումը։
Փլուզման պատճառներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1986 թվականին ԱՄՆ-ի տնտեսության արագ վերականգնմանը սկսեց փոխարինել ավելի դանդաղ ընդարձակմամբ, ինչը հանգեցրեց տնտեսության «փափուկ վայրէջք»-ի և գնաճի նվազեցման։ 1987 թվականի սկզբին շուկայի մասնակիցները զգացին, որ տնտեսական անկումը խափանվել է, և ԱՄՆ-ի տնտեսությունը խառնաշփոթի եզրին է։ Ֆոնդային շուկաները սկսեցին աճել արագ տեմպերով՝ օգոստոսին հասնելով գագաթնակետին։
Փլուզման պոտենցիալ պատճառները համարվում են ծրագրային առրտուրը, անորոշությունը, շուկայական վերագնահատումը և շուկայական հոգեբանությունը։ Այս պատճառները օգտագործվում են, երբ բացատրվում է, թե ինչու փլուզումը տեղի ունեցավ հոկտեմբերի 19-ին, ինչու շուկան այնքան արագ և այնքան անկում ապրեց, և ինչու է ճգնաժամը ազդել ԱՄՆ-ից բացի այլ տարածքների վրա։
Ամենատարածված բացատրությունը ծրագրային առևտուրն է։ Ծրագրային ապահովման ոլորտում համակարգիչները օգտագործվում են ավտոմատ կերպով արբիտրաժի և հեջավորման գործարքների համար։ Ծրագրային առևտրի ոլորտում համակարգիչները օգտագործվում են ավտոմատ կերպով արբիտրաժի և հեջավորման գործարքների համար։ Փլուզումից հետո շուկայական շատ մասնակիցներ սկեցին հայհոյել առևտրային ռազմավարությունները։
Մեկ այլ հայտնի տեսության համաձայն, աղետի պատճառը Մեծ յոթնյակի երկրների դրամավարկային քաղաքականության անհամապատասխանությունն է։ ԱՄՆ-ն, որը ցանկանում էր բարձրացնել դոլարի և գնաճի սահմանը, դրամավարկային քաղաքականության մեջ չափազանց արագ փոփոխություններ կատարեց, առանց եվրոպական երկրների հետ համաձայնեցնելու։
Հետևանքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արժեթղթերի և բորսաների հանձնաժողովը ձևակերպել է նոր կանոններ անհատ ներդրողների պաշտպանության համար, մասնավորապես, ՆԱՍԴԱՔ-ի շուկայի կայացնողները պարտավոր էին ձեռք բերել որոշակի բաժնետոմսեր իրենցից, եթե իրենք ցանկանում էին վաճառել այդ բաժնետոմսերը[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Тернер, Тони, 2013, էջ 26
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Тони Тернер Краткосрочный трейдинг. Руководство для начинающих = A Beginner's Guide to Short-Term Trading. — М.: Альпина Паблишер, 2013. — 366 с. — ISBN 978-5-9614-1711-1