Ստեփան Չորլյան

Ստեփան Չորլյան
Ծնվել է	13 մարտի, 1854
Ծննդավայր	Մունջուսուն, Կեսարիայի գավառ, Անկարայի նահանգ
Մահացել է	15 մայիսի, 1921
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Կ. Պոլ­սի Օս­մա­նյան դե­ղա­գոր­ծա­կան վար­ժա­րա­ն
Մասնագիտություն	դեղագործ

Ստեփան Չորլյան (13 մարտի, 1854, Մունջուսուն, Կեսարիայի գավառ, Անկարայի նահանգ- 15 մայիսի, 1921), հայ դեղագործ։

Կենսագրություն

Ծնվել է 1854 թվականի մար­տի 13-ին Ան­կա­րա­յի նա­հան­գի Կե­սա­րի­ա­յի գա­վա­ռի Մուն­ջու­սուն գյու­ղում։ Նախ­նական կրթու­թյունն ստա­ցել է ծխա­կան դպրոցում։ Մեկ­նել է Թուրքիայի եվ­րոպա­կան մա­սում ապ­րող ազ­գա­կա­նի մոտ և շարունակել ու­սումը։ 1873-76 թվականներին ու­սա­նել է Կ․ Պոլսի Օս­մա­նյան դե­ղա­գոր­ծա­կան վար­ժա­րա­նում։ 1876 թվականին վե­րա­դար­ձել է ծննդա­վայր և դե­ղա­տուն հիմ­նել։ Շու­տով դար­ձել է գյու­ղի հմուտ դե­ղա­գոր­ծն ու բժիշ­կը։ 1880 թվականին փո­խադր­վել է Կեսարիա և Ու­զուն Չար­շը­ում («Եր­կար շու­կա») դե­ղա­տուն բա­ցել։ Կարճ ժամանակից նվաճել է տեղի բնակչության համակրանքը։

1900 թվականին, տես­նե­լով Կե­սա­րի­այ­ի Ավե­տի­սա­կան­նե­րի բե­մը դա­տարկ, կի­րա­կի օրե­րը քա­րոզ­ներ է տվել և հա­վա­տա­ցյալ ժո­ղովր­դին գո­հաց­րել։ 1903 թվականին ան­բա­սիր գոր­ծու­նե­ու­թյան համար երախ­տա­պարտ հա­վա­տա­ցյալ­նե­րից ոս­կե­զօծ Աստվածաշունչ է նվեր ստա­ցել։ 1907-1908 թվականներին Թա­լա­սի ամե­րի­կյան հի­վան­դա­նո­ցի դե­ղա­տա­նը դե­ղա­գործ է աշ­խա­տել և օգ­նել բժիշկ Դադ­դին։

1910 թվականին մեկ­նել է Եգիպտոս և մեկ տարի մնացել Ալեքսանդրիա քա­ղա­քում՝ եղ­բոր մոտ։ 1911 թվականին, վե­րա­դառ­նա­լով Սեթեն Էոնյու, Իս­պեն­ջյան դե­ղա­տան տնօ­րեն է աշ­խա­տել։ Հաճա­խ գնացել է մոտակա գյու­ղե­րը՝ քա­րո­զե­լու, բժշկե­լու, աղ­քատ­նե­րին դեղ բաժա­նե­լու։ 1913 թվականին գնել է Բե­ո­րեկ­ջի Չար­շը­սը­ում («Գա­թա­յա­ գործ­նե­րի շու­կա») Գալ­թաք­ճյան­նե­րին պատ­կա­նած դե­ղի մթե­րա­նո­ցը։

1915 թվականի տե­ղա­հա­նու­թյան ժա­մա­նակ, կա­ռա­վա­րու­թյան հրամանով, Ս. Չորլյանի ըն­տա­նի­քն ու ազ­գա­կան­նե­րը չեն աք­սոր­վել։ Պա­տե­րազ­մի ըն­թաց­քում աշխատել է Կեսարիայ­ում։ 1917 թվականի հու­լի­սին Մունջուսուն-Կեսարիա ճա­նա­պար­հին գո­ղե­րը կո­ղոպ­տել և դա­նա­կա­հա­րել են նրան։ Մա­հից փրկվել է հրաշ­քով։ 1920 թվականի վեր­ջե­րին ձեր­բա­կալ­վել է որ­պես հե­ղա­փո­խա­կան և բան­տարկ­վել ի թիվս մի շարք ակ­նա­ռու ան­ձանց։ Մեկ ամսից ազատ է ար­ձակ­վել՝ առող­ջու­թյու­նը իս­պառ քայ­քայ­ված և հի­վանդ վի­ճա­կում։

Մա­հա­ցել է 1921 թվականի մայիսի 15-ին՝ 67 տա­րե­կա­նում։ Կի­նը և երեք աղ­ջիկ­նե­րը տեղափոխվել են Ալեքսանդրիա։

Աղբյուր

Հարություն Մինասյան, Օսմանյան կայսրությունում և Թուրքիայի Հանրապետությունում բռնաճնշումների և ցեղասպանության ենթարկված հայ բժիշկներ, Երևան, «Լուսաբաց», 2014 — 520 էջ։

Գրականություն

• Ալ­պօ­յա­ճե­ան Ար­շակ, Պատ­մու­թիւն հայ Կե­սա­րի­ոյ, Բ. հա­տոր, Գա­հի­րէ, 1937։