Սպորկ
Սպորկ (անգլ.՝ spork), համակցված սպասքի տեսակ է։ Այն գդալ-շերեփ է, որն ունի պատառաքաղի նման երկուսից չորս ատամներ[1]։ Սպորկը նման է, տերրապինի պատառաքաղի կամ պաղպաղակի պատառաքաղի[2], որն արտադրվում էր 19-րդ դարի վերջից[3]։ Սպորկի նման նմուշների արտոնագրերը թվագրվում են առնվազն 1874 թվականից։ Սովորաբար օգտագործվում են արագ սննդի ռեստորանների, դպրոցների, բանտերի, զինվորականների, զբոսաշրջիկների և ավիաընկերությունների կողմից[3]։
«Սպորկ» բառը գդալի և պատառաքաղի համադրություն է անգլերեն լեզվում։ Բառը 1909 թվականին Century Dictionary-ի հավելվածում տեղադրվել և նկարագրվել է որպես երկար, բարակ գդալ, որի վերջնամասն ունի պատառաքաղի ատամներ հիշեցնող ելուստներ[4]։ «Սպորկ» բառը հետագայում գրանցվել է որպես ապրանքային նշան ԱՄՆ-ում և Մեծ Բրիտանիայում։
Նկատի ունեցեք, որ մի կողմից պատառաքաղով և մյուս կողմից գդալով սպասքը կոչվում է սպորկ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
ԱՄՆ-ում տրվել են սպորկերի և պրոտոսպորկերի արտոնագրեր։ Համակցված գդալը, պատառաքաղը և դանակը, որոնք շատ նման են ժամանակակից սպորկին, հորինել է Սամուել Վ.Ֆրենսիսը, որի համար տրվել է արտոնագիր US patent 147,119 1874 թվականի փետրվարի 3-ին[5]։ Ժամանակակից սպորկին նախորդող այլ վաղ արտոնագրերը ներառում են US patent 904,553[6], «կտրող գդալի» համար, որը տրվել է 1908 թվականի նոյեմբերի 24-ին Հարրի Լ.Մաքքոյի կողմից, և ԱՄՆ 1,044,869 արտոնագիրը[7] սրածայր գդալի համար, որը տրվել է Ֆրենկ Էմմենեգերին 1912 թվականի նոյեմբերին։ Այս գյուտերից շատերը նախորդել են «սպորկ» տերմինի օգտագործմանը։ Հաշվի առնելով տեխնիկայի այս զգալի մակարդակը, գդալի և պատառաքաղի ասպեկտները համատեղելու հիմնական հայեցակարգը լավ է աշխատել։ Ավելի ժամանակակից արտոնագրերը սահմանափակվում են գդալի հատուկ նշանակությամբ և տեսքով։ Արդյունաբերական նմուշի այս արտոնագրերը չեն խանգարում որևէ մեկին մշակել և արտադրել գդալի մեկ այլ տարբերակ։ ԱՄՆ-ի ժամանակակից սպորկային արտադրանքի նախագծման արտոնագրերի օրինակներն են՝ թիվ d247,153 արտոնագիրը[8], որը տրվել է 1978 թվականի փետրվարին, և D388,664 արտոնագիրը[9], որը տրվել է 1998 թվականի հունվարին։
Ստուգաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Սպորկ» բառը ծագել է 20-րդ դարի սկզբին՝ nման սարքերը նկարագրելու համար։ 1951 թվականին Փենսիլվանիա նահանգի Ուեսթաուն քաղաքից Հայդ Վ. Բալարդը հայտ ներկայացրեց Միացյալ Նահանգների արտոնագրային գրասենյակ (USPO). այժմ ԱՄՆ արտոնագրերի և ապրանքային նշանների գրասենյակ, որպեսզի «սպորկ»-ը գրանցեն որպես ապրանքային նշան չժանգոտվող պողպատից համակցված գդալի և պատառաքաղի համար[10][11]։ Van Brode Milling Company-ն հետագայում գրանցեց «սպորկ»-ը համակցված պլաստիկ գդալի, պատառաքաղի և դանակի համար USPO-ում 1970 թվականի հոկտեմբերի 27-ին, սակայն գրանցման ժամկետը լրացավ 20 տարի անց[12]։
«Սպորկ» բառը, որն ուղեկցվում է ոճավորված նկարով, գրանցված է ԱՄՆ-ում՝ կապված Մեծ Բրիտանիայում բնակվող ֆիզիկական անձի անունով ձեռքի գործիքների հետ[13]։
Մեծ Բրիտանիայում Plastico Limited-ը 1975 թվականի սեպտեմբերի 18-ից գրանցել է «սպորկ»-ը որպես դանակ-պատառաքաղի ապրանքանիշ (գրանցման համարը 1052291, որն ավարտվել է)[13]։ Ապրանքային նշանը գրանցված է նաև Մեծ Բրիտանիայում՝ կապված այգեգործական գործիքների հետ, Միացյալ Թագավորությունից նույն ֆիզիկական անձի անունով, որին պատկանում է ԱՄՆ ապրանքային նշանի գրանցման համարը՝ 2514381: Բրիտանական մեկ այլ ընկերություն՝ Lifeventure-ը, վաճառում է տիտանե և պլաստիկ տարբերակներ ՝ օգտագործելով «ֆորկսպուն»անվանումը։
1999 թվականին ձախողված դատական գործընթացում, երբ Regalzone-ը փորձեց չեղյալ համարել Plastico Limited-ի Բրիտանական գրանցումը «Սպորկ»-ի համար, դատավոր Նոյբերգերը գրեց.
«Համաձայն եմ, որ «սպորկ» բառը ներառում է մեկ բառ կազմելու խելացի գաղափար՝ վերցնելով սպուն բառի սկիզբը և ֆորկ բառի վերջը։ «Սպորկ»-ի իմաստը կարելի է անվանել ակնհայտ այն բացատրելուց հետո, այլապես անհասկանալի է, թե դա ինչ է։ Իսկապես, ես մտածում եմ, եթե 1975 թվականին ինչ-որ մեկին հարցնեիր, թե ինչ է սպորկը, նա չէր իմանա։ Բայց ես կարծում եմ, եթե այդ ժամանակ ինչ-որ մեկը բացատրեր, թե ինչ է դա և ինչպես է առաջացել բառը, նրան կարող էին ասել, որ դա ակնհայտ է կամ խելացի գաղափար է»։
Նյութեր և դրանց կիրառում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սպորկերի արտադրության մեջ օգտագործվել են այնպիսի նյութեր, ինչպիսիք են՝ չժանգոտվող պողպատը, արծաթը, ալյումինը, տիտանը, պղինձը և պոլիկարբոնատային պլաստիկը։ Պլաստիկ սպորկերը տարածված են Միացյալ Նահանգների բանտերում, քանի որ դրանք անհնար է սրել և որպես զենք կիրառել այլ բանտարկյալների վրա հարձակվելու համար։ Նախապես փաթեթավորված ուտեստները կարող են ուղեկցվել միանգամյա օգտագործման պլաստիկ սպորկերով։ Սպորկերը հաճախ օգտագործվում են նաև զբոսաշրջիկների, սկաուտ տղաների և բացօթյա հանգստի սիրահարների կողմից, քանի որ դրանք թեթև և կոմպակտ այլընտրանք են պատառաքաղ և գդալ կրելու համար։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Shepard, Helen-Marie (2002 թ․ մայիսի 27). «The splendid spork a marvel to behold». The Register Guard. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2009 թ․ փետրվարի 1-ին.
- ↑ Petroski, Henry (1992). The Evolution of Useful Things. Knopf. էջ 135. ISBN 0-679-41226-3.
- ↑ 3,0 3,1 «Terrapin Forks (1890 - 1900)». Prices 4 Antiques.
- ↑ «The Century dictionary and cyclopedia; a work of universal reference in all departments of knowledge with a new atlas of the world». archive.org. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 19-ին.
- ↑ Կաղապար:US-patent
- ↑ Կաղապար:US-patent
- ↑ Կաղապար:US-patent
- ↑ Կաղապար:US-patent
- ↑ US trademark application, serial no. 609,277, filed January 26, 1951. Official Gazette of the United States Patent Office, vol. 665, no. 3, p. 673, December 16, 1952. Accessed April 2, 2014.
- ↑ Jones, Stacy V. (1952 թ․ դեկտեմբերի 20). «Small Fry Attempting to Get Peek At Yule Gifts May Be Caught in Act: Device Resembling Mouse Trap Registers Every Time Door Is Opened -- Another Patent Covers Rubber Beanie -- List of Inventions Patented In Week». New York Times. էջեր 23, 27. «Hyde W. Ballard of Westtown, Pa., has applied for trademark registration of "SPORK" for a combination spoon and fork made of stainless steel.»
- ↑ US trademark registration no. 901,492, filed October 24, 1969, registered October 27, 1970. Accessed April 2, 2014.
- ↑ US trademark registration no. 2,514,381, filed March 23, 2000, registered December 4, 2001. Accessed April 2, 2014.
- ↑ 13,0 13,1 «Search for a trade mark - Intellectual Property Office». trademarks.ipo.gov.uk.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- The Straight Dope on sporks Արխիվացված 2008-08-29 Wayback Machine
- The spork’s weird history, Bee Wilson, Salon
- D. Green & Co. (Stoke Newington) Ltd. and Plastico Ltd. v Regalzone Ltd. [2002] ETMR 241 (CA)
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Սպորկ կատեգորիայում։ |