Ունիտար ձեռնարկություն
| Ենթակատեգորիա | state-owned enterprise of Russia, իրավաբանական անձ, type of business entity | |
|---|---|---|
| Երկիր | Ռուսաստան | |
| Իրավասությունը տարածվում է | Ռուսաստան | |
Ունիտար ձեռնարկություն, պետական կորպորացիա Ռուսաստանում և հետխորհրդային որոշ այլ երկրներում, իրավաբանական անձի Կազմակերպչական և իրավական ձև։ Կազմակերպություն, որը չունի սեփականատիրոջ կողմից իրեն հատկացված գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունք: Գույքն անբաժանելի է և չի բաշխվում ավանդների (բաժնետոմսերի, բաժնեմասերի) միջև, այդ թվում՝ ձեռնարկության աշխատակիցների միջև:
Ռուսաստան
Ռուսաստանում ունիտար ձեռնարկությունների գործունեությունը կարգավորող հիմնական դաշնային օրենքներն են՝ 2002 թվականի նոյեմբերի 14-ի թիվ 161-FZ «Պետական և մունիցիպալ միասնական ձեռնարկությունների մասին» դաշնային օրենքը (հոդված 8) և 2003 թվականի հոկտեմբերի 6-ի Դաշնային օրենք թիվ 131 «Ռուսաստանի Դաշնությունում տեղական ինքնակառավարման կազմակերպման ընդհանուր սկզբունքների մասին» (17-րդ հոդվածի 3-րդ կետ)[1][2][3]։
Ունիտար ձեռնարկությունները կարող են լինել երեք տեսակի.
- Դաշնային պետական ձեռնարկություն (ФГП, նախքան թիվ 161-ФЗ դաշնային օրենքի հաստատումը՝ Դաշնային պետական միասնական ձեռնարկություն, ФГУП),
- Ռուսաստանի Դաշնության սուբյեկտի պետական ձեռնարկություն (ОГУП, КГУП, РГУП[4]),
- մունիցիպալ ձեռնարկությունը (МУП) տեղական ինքնակառավարման միասնական ձեռնարկություն է:
Ունիտար ձեռնարկությունը առևտրային կազմակերպություն է, որը չունի սեփականատիրոջ կողմից իրեն հատկացված գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունք: Նման ձեռնարկությունները կոչվում են ունիտար, քանի որ նրանց ունեցվածքը անբաժանելի է և չի կարող բաշխվել ավանդների, բաժնետոմսերի, տոկոսների միջև:
Այս տեսքով կարող են ստեղծվել միայն պետական և քաղաքային ձեռնարկություններ։ Գույքը (համապատասխանաբար՝ պետական կամ քաղաքային) պատկանում է ունիտար ձեռնարկությանը, որն ունի տնտեսական կառավարման կամ գործառնական կառավարման իրավունք։ Ունիտար ձեռնարկությունների (ինչպես նաև հիմնարկների) սեփականության իրական իրավունքը պատկանում է դրանց հիմնադիրներին[5]։
Ունիտար ձեռնարկությունը պատասխանատվություն է կրում իր պարտավորությունների համար իր ողջ գույքով, բայց պատասխանատվություն չի կրում իր գույքի սեփականատիրոջ պարտավորությունների համար:
Պետական միավորային ձեռնարկության կանոնադրական կապիտալի չափը պետք է լինի նվազագույն աշխատավարձի 5000-ից ոչ պակաս, իսկ քաղաքային ձեռնարկությանը՝ նվազագույնը 1000-ից ոչ պակաս:
Միավոր ձեռնարկության բաղկացուցիչ փաստաթղթերն են.
- Դաշնային պետական ձեռնարկություն ստեղծելու մասին որոշումը կայացնում է Ռուսաստանի Դաշնության Կառավարությունը կամ դաշնային գործադիր մարմինները՝ այդ մարմինների իրավասությունը սահմանող ակտերին համապատասխան.
- Ռուսաստանի Դաշնության հիմնադիր սուբյեկտի կամ քաղաքային ձեռնարկության պետական ձեռնարկություն ստեղծելու մասին որոշումը կայացնում է Ռուսաստանի Դաշնության հիմնադիր սուբյեկտի լիազորված պետական մարմինը կամ տեղական ինքնակառավարման մարմինը՝ այդ մարմինների իրավասությունը սահմանող ակտերին համապատասխան[6]
- կանոնադրություն
Ունիտար ձեռնարկության կառավարման կարգը սահմանող փաստաթուղթը նրա կանոնադրությունն է:
Ունիտար ձեռնարկությունն իրավունք չունի ստեղծել մեկ այլ միավոր ձեռնարկություն՝ որպես իրավաբանական անձ՝ նրան փոխանցելով իր գույքի մի մասը (դուստր ձեռնարկություն)[7]։ Այս սահմանափակումը ներդրվել է թիվ 161-ФЗ օրենքով, նախկինում Ռուսաստանի օրենսդրությունը թույլ էր տալիս ունիտար ձեռնարկություններին, որոնք հիմնված են տնտեսական կառավարման իրավունքի վրա, ստեղծել դուստր ձեռնարկություններ: Սույն օրենքի ընդունմամբ վեցամսյա ժամկետում, այսինքն՝ մինչև 2003 թվականի հունիսի 3-ը, միաձուլման ենթակա էին ունիտար ձեռնարկությունների գործող դուստր ձեռնարկությունները:
Ունիտար ձեռնարկությունները պարտավոր են գույքի սեփականատիրոջ սահմանած դեպքերում իրականացնել տարեկան պարտադիր աուդիտ: Միաժամանակ, 16-րդ կետի 1-ին մասի համաձայն (հոդված 20 թիվ 161-ФЗ օրենք), ունիտար ձեռնարկության գույքի սեփականատերը հաստատում է աուդիտորին և որոշում նրա ծառայությունների համար վճարման չափը:
Սովորաբար, ունիտար ձեռնարկությունները համարվում են ավելի քիչ թափանցիկ ձև՝ համեմատած բաժնետիրական ընկերությունների հետ, քանի որ վերջիններիս մեջ օրենքը սահմանում է կորպորատիվ կառավարման ընթացակարգեր:
Պետական ունիտար ձեռնարկությունների կողմից սեփական միջոցներով գնումները կարգավորվում են Ռուսաստանի Դաշնության 2011 թվականի հուլիսի 18-ի թիվ 223-ФЗ «Իրավաբանական անձանց որոշ տեսակների կողմից ապրանքների, աշխատանքների և ծառայությունների գնման մասին» Դաշնային օրենքով: Տրամադրված բյուջետային միջոցների ծախսման առումով՝ սկսած 2017 թվականի հունվարի 1-ից, 2013 թվականի մայիսի 4-ի թիվ 44-ФЗ «Պայմանագրային համակարգի մասին ապրանքների, աշխատանքների, ծառայությունների գնման ոլորտում պետական համապատասխանության մասին» Դաշնային օրենքով։ Մինչ այս գործում էր Ռուսաստանի Դաշնության 2005 թվականի հուլիսի 21-ի թիվ 94-ФЗ Դաշնային օրենքը[8]:
Միևնույն ժամանակ, կախված գույքի ապահովման եղանակից, առանձնանում են ունիտար ձեռնարկությունների երկու տեսակ (Ռուսաստանի Քաղաքացիական օրենսգրքի 113-րդ հոդվածի 2-րդ կետ).
- ունիտար ձեռնարկություններ, որոնք հիմնված են տնտեսական կառավարման իրավունքի վրա (Ռուսաստանի Քաղաքացիական օրենսգրքի 114-րդ հոդված).
- ունիտար ձեռնարկություններ, որոնք հիմնված են գործառնական կառավարման իրավունքի վրա (պետական ձեռնարկություններ, Ռուսաստանի Քաղաքացիական օրենսգրքի 115-րդ հոդված - այլևս ուժի մեջ չէ):
Ռուսաստանի Դաշնության Նախագահի հրամանագրով հաստատվել է դաշնային պետական ունիտար ձեռնարկությունների ցանկը, որոնք զբաղվում են ռազմավարական նշանակություն ունեցող ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) արտադրությամբ՝ պետության պաշտպանունակության և անվտանգության ապահովման, Ռուսաստանի Դաշնության քաղաքացիների շահերի, բարոյականության, առողջության, իրավունքների պաշտպանության համար[9]։
Դաշնային պետական ունիտար ձեռնարկությունները, ի տարբերություն ոչ պետական իրավաբանական անձանց, ոչ միայն խոշոր հարկատուներ են, այլև տարեկան եկամուտների 25% -ը դաշնային բյուջե են տալիս՝ համաձայն «Պետական և քաղաքային ունիտար ձեռնարկությունների մասին» Դաշնային օրենքի 17-րդ հոդվածի: Օրինակ, «Կապ-անվտանգություն» դաշնային պետական ունիտար ձեռնարկության համար 2016 թվականին հաստատվել է 8,530,000 ռուբլի (2015 թվականի ձեռնարկության զուտ շահույթի 25%) փոխանցումը[10]:
Հիմնվելով 2002 թվականի նոյեմբերի 14-ի N 161 «Պետական և մունիցիպալ միավոր ձեռնարկությունների մասին» դաշնային օրենքի 6-րդ հոդվածի վրա, ունիտար ձեռնարկությունները կարող են լինել առևտրային կազմակերպությունների մասնակիցներ (անդամներ), ինչպես նաև ոչ առևտրային կազմակերպություններ[11]:
Համախմբման նպատակով օգտագործվում է որոշ ունիտար ձեռնարկությունների միաձուլումը մյուսների հետ, օրինակ՝ «Охрана» Росгвардии դաշնային պետական ունիտար ձեռնարկությանը միացվել են՝
- «Ведомственная охрана объектов промышленности Российской Федерации» (2017),
- ФГУП «СВЯЗЬ-безопасность» դաշնային պետական ունիտար ձեռնարկություն (2018),
- «Ведомственная охрана» Ռուսաստանի էներգետիկայի նախարարություն,
- «Ведомственная охрана Минсельхоза России» դաշնային պետական ունիտար ձեռնարկություն (2019)[12][13][14]։
ԱՊՀ
Անկախ Պետությունների Համագործակցության (ԱՊՀ) երկրների մեծ մասում կան նաև մասնավոր ունիտար ձեռնարկություններ (ռուս.՝ частные унитарные предприятия, ЧУП ), որոնք իրենց վերապահված գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունք չունեն: Գույքն անբաժանելի է և չի կարող բաշխվել ավանդների, բաժնետոմսերի, բաժնետոմսերի, բաժնետոմսերի միջև և գտնվում է նրա անդամների՝ մեկ ֆիզիկական կամ մեկ իրավաբանական անձի ընդհանուր համատեղ սեփականության մեջ: Դրանք ներառում են գյուղացիական (գյուղատնտեսական) ձեռնարկությունները, անհատական, ընտանեկան և դուստր ձեռնարկությունները։ Ռուսաստանի Դաշնությունում նրանք չեն ճանաչվում որպես անկախ կազմակերպություններ, բացառությամբ դուստր ձեռնարկությունների, և այդպիսի կազմակերպությունների ղեկավարները անհատ ձեռնարկատերեր են, ինչը գույքային և կազմակերպչական դժվարություններ է ստեղծում անհատ ձեռնարկատիրոջ համար: Այսպիսով, օրինակ, ձեռնարկության՝ որպես գույքային համալիրի մասնավոր սեփականության իրավունք չկա, քանի որ ձեռնարկությունը ներառում է լրացուցիչ տնտեսական հարաբերություններ, որոնք գոյություն չունեն անհատ ձեռնարկատիրության մեջ, չկան ձեռնարկությունում անդամների պաշտոնի հստակ կարգավորումներ, նրանց միջև շահույթների և պարտականությունների բաշխումը և շատ այլ ասպեկտներ:
Խոշորագույն դաշնային պետական ունիտար ձեռնարկություններից մի քանիսը ներառում են Ռուսական փոստը, օդային երթևեկության կառավարման կորպորացիան և Համառուսաստանյան պետական հեռուստառադիոընկերությունը, իսկ խոշոր ոչ դաշնային ունիտար ձեռնարկությունները ներառում են Մոսկվայի մետրոպոլիտենը, «Մոսգորտրանսը» և Սանկտ Պետերբուրգի մետրոն[15]:
Արտաքին հղումներ
- Federal Law of the Russian Federation of November 14, 2002 No. 161-FZ About state and municipal unitary enterprises cis-legislation.com
|
Ծանոթագրություններ
- ↑ «Статья 8. Учреждение унитарного предприятия ФЗ-161». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-02-23-ին. Վերցված է 2018-02-23-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Статья 17. Полномочия органов местного самоуправления по решению вопросов местного значения ФЗ-131». Արխիվացված է օրիգինալից 2020-04-16-ին. Վերցված է 2017-08-06-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ закон о государственных и муниципальных предприятиях
- ↑ ОГУП — областное государственное унитарное предприятие; КГУП — краевое государственное унитарное предприятие; РГУП — республиканское государственное унитарное предприятие
- ↑ п.3 ст.48 ГК России
- ↑ http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_39768/f30ed7af83b3fa090173e8cc13246b47837c98f2/Федеральный закон от 14.11.2002 N 161-ФЗ (ред. от 29.12.2017) «О государственных и муниципальных унитарных предприятиях» Глава II. УЧРЕЖДЕНИЕ УНИТАРНОГО ПРЕДПРИЯТИЯ Статья 8. Учреждение унитарного предприятия п. 2
- ↑ п.1 ст.2 Федерального закона от 14.11.2002 № 161-ФЗ «О государственных и муниципальных унитарных предприятиях»
- ↑ Федеральный закон № 94-ФЗ от 21 июля 2005 года «О размещении заказов на поставки товаров, выполнение работ, оказание услуг для государственных или муниципальных нужд»
- ↑ «Указ Президента РФ от 4.08.2004 № 1009 «Об утверждении перечня стратегических предприятий и стратегических акционерных обществ»». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-10-ին. Վերցված է 2019-09-12-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Протокол заседания Комиссии по анализу эффективности деятельности ФГУП, подведомственных Минкомсвязи от 26.04.2016 (ФГУП «СВЯЗЬ-безопасность»)». Արխիվացված է օրիգինալից 2017-02-15-ին. Վերցված է 2017-02-15-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Статья 6. Участие унитарных предприятий в коммерческих и некоммерческих организациях». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-08-ին. Վերցված է 2018-07-08-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Информация Минпромторга России: ведомственная охрана объектов промышленности России присоединяется к службе Росгвардии». Արխիվացված է օրիգինալից 2021-02-12-ին. Վերցված է 2019-10-28-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ «Указ Президента РФ от 25.10.2018 № 605 «О реорганизации федерального государственного унитарного предприятия „Охрана" Федеральной службы войск национальной гвардии Российской Федерации»» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018-10-31-ին. Վերցված է 2019-10-28-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն); no-break space character in|title=at position 35 (օգնություն) - ↑ «Ведомственные охраны Минсельхоза и Минэнерго вошли в состав Росгвардии/Материал «ГардИнфо»». Արխիվացված է օրիգինալից 2019-10-22-ին. Վերցված է 2019-10-28-ին.
{{cite web}}: Unknown parameter|deadlink=ignored (|url-status=suggested) (օգնություն) - ↑ Выписки ЕГРЮЛ и ЕГРИП, проверка контрагентов, ИНН и КПП организаций, реквизиты ИП и ООО. СБИС (ռուսերեն). Վերցված է 28 October 2018-ին.