Jump to content

Դոտ-քոմ ընկերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
19:16, 29 Ապրիլի 2024 տարբերակ, Papyan R (Քննարկում | ներդրում)
(տարբ) ←Նախորդ տարբերակ | Ընթացիկ տարբերակ (տարբ) | Հաջորդ տարբերակ→ (տարբ)

Դոտ–քոմ ընկերությունը (այլ կերպ՝ dot-com, dot.com, dot com, dotcom կամ .com), կազմակերպություն է, որն իր բիզնեսի մեծ մասն իրականացնում է համացանցում, սովորաբար Համաշխարհային սարդոստայնի միջոցով, որն օգտագործում է հանրաճանաչ վերին մակարդակի .com տիրույթը[1]։ 2021 թվականի դրությամբ .com-ը ամենաշատ օգտագործվող վերին մակարդակի դոմենն է՝ ունենալով ամբողջ գրանցումների գրեթե կեսը[2]։

Միատեսակ ռեսուրսների տեղորոշիչում .com–ը սովորաբար, սակայն ոչ միշտ, վերաբերում է առևտրային կամ շահույթ հետապնդող կազմակերպությանը, ի տարբերություն ոչ առևտրային կամ շահույթ չհետապնդող կազմակերպության, որոնք սովորաբար օգտագործում են .org դոմենը: Դոմենի անվանումը առաջացել է կոմերցիոն բառից, քանի որ դա է հիմնական նպատակային օգտագործումը[3]։ Քանի որ .com ընկերությունները վեբի վրա հիմնված են, հաճախ նրանց ապրանքները կամ ծառայությունները մատուցվում են վեբի վրա հիմնված մեխանիզմների միջոցով, նույնիսկ երբ ֆիզիկական արտադրանքները ներգրավված են: Մյուս կողմից, որոշ .com ընկերություններ չեն առաջարկում որևէ ֆիզիկական արտադրանք[4]։

Պատմություն

Dot-com-ի պղպջակի ժամանակ NASDAQ Composite ինդեքսը աճեց 1990-ականների վերջին: Այնուհետև այն կտրուկ ընկավ, երբ պղպջակը պայթեց:

Դոտ–քոմ տիրույթի ծագումը (1985–1991)

.com վերին մակարդակի տիրույթը առաջին յոթ դոմեններից էր, որոնք ստեղծվել են, երբ ինտերնետն առաջին անգամ ներդրվեց 1985 թվականին․ մյուսներն էին՝ .mil, .gov, .edu, .net, .int և .org[5]։ Միացյալ Նահանգների պաշտպանության նախարարությունն ի սկզբանե վերահսկում էր տիրույթը, սակայն հետագայում վերահսկումը փոխանցվեց Գիտության ազգային հիմնադրամին, քանի որ այն հիմնականում օգտագործվում էր ոչ պաշտպանական նպատակներով[6]։

Առցանց առևտրի սկիզբը և գնահատման բարձրացումը (1992–1999 թթ.)

1991 թվականին Համաշխարհային սարդոստայնի ստեղծմամբ շատ ընկերություններ սկսեցին ստեղծել կայքեր՝ իրենց արտադրանքը վաճառելու համար: 1994 թվականին առաջին անվտանգ առցանց վարկային քարտով գործարքը կատարվեց NetMarket հարթակի միջոցով[7]։ Մինչև 1995 թվականը համացնացից օգտվում էր ավելի քան 40 միլիոն մարդ[8]։ Այդ նույն տարում գործարկվեցին ընկերություններ, այդ թվում՝ Ամազոնը և ԻբԷյը՝ ճանապարհ հարթելով ապագա էլեկտրոնային առևտրով զբաղվող ընկերությունների համար[9]։ 1997 թվականին Ամազոն ընկերության նախնական հրապարակային առաջարկի ժամանակ նրանք գրանցում էին եկամուտների 900% աճ նախորդ տարվա համեմատ[10]։ Մինչև 1998 թվականը, ավելի քան 14 միլիարդ դոլարի գնահատմամբ, նրանք դեռ շահույթ չէին ստանում[11]։ Նույն երևույթը տեղի ունեցավ համացանցի բազմաթիվ այլ կապիտալիստների դեպքում, որոնք ցանկանում էին ներդրումներ կատարել, նույնիսկ այն դեպքում, երբ խնդրո առարկա ընկերությունները շահութաբեր չէին: 1999-ի վերջին Նասդաք ինդեքսը հասավ գին-շահույթ հարաբերակցության ավելի քան 200-ի, ինչը կրկնակի գերազանցում էր 1990-ականների սկզբի ճապոնական ակտիվների գների պղպջակին[12]։

Դոտ–քոմ պղպջակի պայթյունը (2000–2001)

Ընդհանուր ցուցանիշ, որն օգտագործվում է դոտ–քոմ ընկերությունների թվի կտրուկ աճը ցույց տալու համար, Սուպերբոուլում գնված գովազդների քանակն է: 1999 թվականին միայն երկու ինտերնետային ընկերություն է գովազդ գնել, սակայն հաջորդ տարի այդ թիվը հասել է 17-ի[13]։ Այնուամենայնիվ, այս թիվը կտրուկ նվազել է 2001 թվականին, երբ միայն 3 դոտ–քոմ ընկերություններ են գնել գովազդային տեղ[14]։

Թեև տերմինը կարող է վերաբերել ներկայիս ընկերություններին, այն նաև օգտագործվում է այս բիզնես մոդելով ընկերություններում, որոնք ի հայտ են եկել 1990-ականների վերջին Համաշխարհային սարդոստայնի արագ աճով[15]։ Նման շատ ստարտափներ ստեղծվել են վենչուրային կապիտալի ֆինանսավորման ավելցուկից օգտվելու համար և գործարկվել են նեղ բիզնես ծրագրերով, երբեմն պարզապես գաղափարով և գրավիչ անունով: Նշված նպատակը հաճախ եղել է «մեծ արագություն ձեռք բերելը», այսինքն՝ գրավել ցանկացած շուկայի մեծամասնությունը: Մյուսները գոյություն ունեցող ընկերություններ էին, որոնք իրենց վերափոխեցին որպես ինտերնետային ընկերություններ, որոնցից շատերը օրինական կերպով փոխել էին իրենց անունները՝ ներառելով .com դոմենը:

2000ճականների արժեթղթերի շուկայի անկումը, որը վերջ դրեց dot-com պղպջակին, հանգեցրեց շատ ձախողված և ձախողվող dot-com ընկերությունների, որոնք կոչվում էին dot-bombs[16], dot-cons[17] կամ dot-gones[18]։ Փրկված ընկերություններից շատերն իրենց անուններից հանել են .com վերջածանցը[19]։

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ «dot com company». TheFreeDictionary.com. Վերցված է 2018-07-01-ին.
  2. ↑ «Domain Name Industry Brief (DNIB) - Verisign». www.verisign.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2022-03-05-ին.
  3. ↑ «.com TLD Information». www.interserver.net. Վերցված է 2022-03-05-ին.
  4. ↑ Investopedia (2018). «Dotcom». Investopedia. Վերցված է 10 October 2018-ին.
  5. ↑ «ICANN | Archives | Top-Level Domains (gTLDs)». archive.icann.org. Վերցված է 2022-03-05-ին.
  6. ↑ «The History of the Domain Name Industry». www.internetx.com (անգլերեն). Վերցված է 2023-11-22-ին.
  7. ↑ Magazine, Smithsonian; Fessenden, Marissa. «What Was the First Thing Sold on the Internet?». Smithsonian Magazine (անգլերեն). Վերցված է 2022-03-05-ին.
  8. ↑ Roser, Max; Ritchie, Hannah; Ortiz-Ospina, Esteban (2015-07-14). «Internet». Our World in Data.
  9. ↑ «Development & History of E-commerce: Past, Present & Future». Spiralytics Inc (ամերիկյան անգլերեն). 2018-09-06. Վերցված է 2022-03-05-ին.
  10. ↑ Olliges, Ralph (2020). «A Brief History of the Internet». Journal of Philosophy of Education. 70: xiii–xxix.
  11. ↑ «Amazon soars on $400 target - Dec. 16, 1998». money.cnn.com. Վերցված է 2022-03-05-ին.
  12. ↑ Teeter, Preston; Sandberg, Jörgen (February 2017). «Cracking the enigma of asset bubbles with narratives». SAGE Publishing. 15: 91–99.
  13. ↑ Shroeder, Charlie. "The Dot-Com Super Bowl", Weekend America, 2 February 2008. Accessed February 26 2014. Archived from the original on 3 February 2016.
  14. ↑ Elliott, Stuart (2001-01-08). «THE MEDIA BUSINESS: ADVERTISING; In Super Commercial Bowl XXXV, the not-coms are beating the dot-coms». The New York Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0362-4331. Վերցված է 2022-03-05-ին.
  15. ↑ Inc.com (2018). «Dot-Coms». Inc.com. Վերցված է 10 October 2018-ին.
  16. ↑ «What detonated dot-bombs?». USA Today. December 28, 2000. Արխիվացված է օրիգինալից June 26, 2001-ին. Վերցված է May 1, 2010-ին.
  17. ↑ Skillings, Jonathan. «Explaining the "dot-cons"». ZDNet. Արխիվացված է օրիգինալից 2011-08-07-ին. Վերցված է 2011-06-12-ին.
  18. ↑ Fisher, David (2001-12-13). «From dotcoms to dotgones...». Evening Standard. Վերցված է 2013-07-19-ին.
  19. ↑ Glasner, Joanne (2001-08-31). «Dot's In A Name No More». Wired news. Արխիվացված է օրիգինալից 2006-07-16-ին. Վերցված է 2005-12-27-ին.


Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դոտ-քոմ_ընկերություն&oldid=9923508» էջից