Omnia mea mecum porto

«Ես ինձ հետ տանում եմ այն ամենը, ինչ ունեմ» (լատին․՝ Omnia mea mecum porto), Կիկերոնի բավականին տարածված արտահայտություն: Արտահայտության իմաստն այն է, որ մարդու իրական հարստությունը հոգևոր հարստությունն է, գիտելիքներն ու հմտությունները:

Կիկերոնի այս արտահայտությունը վերագրում է յոթ իմաստուններից մեկին՝ Բիանտուսին (մ.թ.ա. 590-530 թթ.) մի ասացվածք, երբ նրա հայրենի Պրիենե քաղաքը գրավեցին պարսիկները: Հակառակորդը բնակիչներին թույլ է տվել հեռանալ քաղաքից։ Հույներին նույնպես թույլատրվում էր որևէ բան վերցնել իրենց հետ, բայց պայմանով, որ նրանք չօգտագործեն սայլեր, ձիեր, գոմեշներ և այլ զորք: Իսկ բնակիչները փախան իրենց կյանքի համար՝ իրենց հետ տանելով իրենց ունեցվածքը, իսկ փախածների ամբոխի հետևում, հազիվ իրենց ծանր ունեցվածքը տանելով, իմաստուն Բիանտը հանգիստ քայլեց թեթև։ Պարսիկներից մեկը նրան հարցրեց. «Ո՞ւր են քո իրերը, ծերուկ, այսքան երկար կյանք ե՞ս ապրել և իրականում հարստություն չե՞ս ձեռք բերել», ինչին ծերունին, փայտը ցույց տալով նրա ճակատին, պատասխանեց. «Ես ինձ հետ տանում եմ այն ամենը, ինչ ունեմ»։

Բիանտի աֆորիզմը ծայրաստիճան լակոնիկ է արտահայտում միտքը. մարդու իսկական սեփականությունը կարող է լինել միայն այն, ինչ մարդն ունի իր ներսում։ Այս գաղափարը դառնում է ցինիկների և ստոյիկների փիլիսոփայության կենտրոնականներից մեկը։ Ցինիկների շրջանում նյութական աշխարհի անտեսումը դառնում է ինքնանպատակ և երբեմն ստանում չափազանցված ձևեր.

«Մի անգամ տեսնելով մի տղայի, որը մի բուռից ջուր է խմում, նա պայուսակից դուրս նետեց բաժակը՝ ասելով. «Տղան իր կյանքի պարզությամբ գերազանցել է ինձ»: Նա նաև դեն նետեց թասը, երբ տեսավ մի տղայի, որը կոտրելով իր ամանը, կերած հացից ոսպապուր էր ուտում» (Դիոգենես Լաերցիոս. Հայտնի փիլիսոփաների կյանքի, ուսմունքների և ասացվածքների մասին. Գիրք 6, 2): Պլատոնը Դիոգենես Սինոպացին անվանել է «Սոկրատես>ը խելագարվել է»:

Ստոիկները կերտեցին իմաստունի իդեալը՝ անտարբեր ամեն ինչի նկատմամբ արտաքին և հպարտ իր ներքին ազատությամբ։ «Մարդկային ամեն ինչին հպանցիկ և կարճատև նայեք. այն, ինչ երեկ սաղմում էր, վաղը մումիա կամ փոշի կլինի: Այսպիսով, ժամանակի մնացած պահն անցկացրեք բնության հետ ներդաշնակության մեջ, և այնուհետև բաժանվեք կյանքից այնպես հեշտությամբ, ինչպես հասած ձիթենին է ընկնում. ինքն իր հետ, Գիրք 4, 48):

Omnia mea mecum porto արտահայտության ծագման այլընտրանքային տարբերակի համաձայն, Մակեդոնիայի կառավարիչ Դեմետրիոս I Պոլիորցետեսը, գրավելով Մեգարան, հրամայեց հսկել փիլիսոփա Ստիլպոյի տունը և վերադարձնել նրան թալանված ապրանքները. բայց երբ նա Ստիլպոյին հարցրեց կորուստների մասին, նա պատասխանեց, որ կորուստներ չկան. ոչ ոք չի խլել նրա կրթությունը, և նրա գիտելիքն ու բանականությունը մնացել են նրա հետ:

Գրականություն

• Диоген Лаэртский. О жизни, учениях и изречениях знаменитых философов. / Пер. и прим. М. Л. Гаспарова. Общ. ред. и вступ. ст. А. Ф. Лосева. (Серия «Философское наследие»). — М., Мысль, 1979. — 624 с.