«Զանգվածի ատոմական միավոր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

19:53, 14 Հուլիսի 2015-ի տարբերակ

Զանգվածի ատոմական միավոր, ատոմների, մոլեկուլների և տարրական մասնիկների զանգվածի չափման միավոր։ Կրճատ նշանակվում է զ. ա. մ, միջազգային նշանակումը՝ u կամ դա (da, դալտոն)։ Մեկ զանգվածի ատոմական միավորը մոտավորապես հավասար է մեկ նուկլոնի (պրոտոնի կամ նեյտրոնի) զանգվածին և սահմանվում է որպես հիմնական էներգետիկ մակարդակում գտնվող ածխածին-12 իզոտոպի զանգվածի մեկ տասներկուերորդ մասը^[1]։ Այն համարժեք է 1,660538921(73)×10⁻²⁷ կգ^[2]։

Պատմություն

Մինչն 1961 թվականը քիմիայում օգտագործվում Էր զանգվածի քիմիական ատոմական միավորը՝ հավասար թթվածնի ատոմի զանգվածի 1/16-ին։ Ֆիզիկայում օգտագործվում Էր զանգվածի ֆիզիկական ատոմական միավորը՝ հավասար թթվածնի ամենաթեթև կայուն իզոտոպի զանգվածի 1/16-ին։ Ատոմների և մոլեկուլների զանգվածի չափման համար 1961 թվականին սահմանվել է զանգվածի միասնական ատոմական միավոր, որը որոշվում է որպես ածխածնի С¹² իզոտոպի զանգվածի 1/12-ը ն հավասար է 1,660538921(73)·10^-24 գրամ։

Կապը այլ միավորների հետ

Զանգվածի ատոմական նոր միավորը 1,0003179 անգամ մեծ է ֆիզիկական ատոմական նախկին միավորից և շատ մոտ է քիմիական նախկին միավորին։ Զ․ ա․ մ․ Էներգետիկ միավորներով հավասար է 932,1 Մէվ։ Տարրական մասնիկների ֆիզիկայում միավոր է ընդունված էլեկտրոնի զանգվածը, որը հավասար է 9,1091·1^-28 գրամ կամ 5,48610^-4 միասնական զ․ ա․ մ․։

Ծանոթագրություններ

↑ Կաղապար:SIbrochure8th
↑ [http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?tukg Unified Atomic mass unit. Fundamental Physical Constants from NIST

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանի «Զանգվածի ատոմական միավորներ» հոդվածից (հ․ 3, էջ 658 )։

[SI-1] Կաղապար:SIbrochure8th

[CODATA-2] [http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?tukg Unified Atomic mass unit. Fundamental Physical Constants from NIST

[1]

[2]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
-'''Զանգվածի ատոմական միավոր''', ատոմների, մոլեկուլների և տարրական մասնիկների [[զանգված]]ի [[չափման միավոր]]։ Կրճատ նշանակվում է զ. ա. մ։
+'''Զանգվածի ատոմական միավոր''', ատոմների, մոլեկուլների և տարրական մասնիկների [[զանգված]]ի [[չափման միավոր]]։ Կրճատ նշանակվում է ''զ. ա. մ'', միջազգային նշանակումը՝ ''u'' կամ դա (da, դալտոն)։ Մեկ զանգվածի ատոմական միավորը մոտավորապես հավասար է մեկ  [[նուկլոն]]ի ([[պրոտոն]]ի կամ [[նեյտրոն]]ի) զանգվածին և սահմանվում է որպես հիմնական էներգետիկ մակարդակում գտնվող ածխածին-12 իզոտոպի զանգվածի մեկ տասներկուերորդ մասը<ref name="SI">{{SIbrochure8th|page=126}}</ref>։ Այն համարժեք է 1,660538921(73)×10<sup>−27</sup> կգ<ref name="CODATA">[http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?tukg Unified Atomic mass unit. Fundamental Physical Constants from NIST</ref>։
 == Պատմություն ==
-Մինչն 1961 թվականը [[քիմիա]]յում օգտագործվում Էր զանգվածի ''քիմիական ատոմական միավորը''՝ հավասար [[Թթվածին|թթվածնի]] [[ատոմ]]ի զանգվածի 1/16-ին։ [[Ֆիզիկա]]յում օգտագործվում Էր զանգվածի ''ֆիզիկական ատոմական միավորը''՝ հավասար թթվածնի ամենաթեթև կայուն [[իզոտոպ]]ի զանգվածի 1/16-ին։ Ատոմների և [[մոլեկուլ]]ների զանգվածի չափման համար 1961 թվականին սահմանվել է զանգվածի միասնական ատոմական միավոր, որը որոշվում է որպես [[ածխածին|ածխածնի]] С<sup>12</sup> իզոտոպի զանգվածի 1/12-ը ն հավասար է (1,66043±0,00031)·10<sup>-24</sup> [[գրամ]]։
+Մինչն 1961 թվականը [[քիմիա]]յում օգտագործվում Էր զանգվածի ''քիմիական ատոմական միավորը''՝ հավասար [[Թթվածին|թթվածնի]] [[ատոմ]]ի զանգվածի 1/16-ին։ [[Ֆիզիկա]]յում օգտագործվում Էր զանգվածի ''ֆիզիկական ատոմական միավորը''՝ հավասար թթվածնի ամենաթեթև կայուն [[իզոտոպ]]ի զանգվածի 1/16-ին։ Ատոմների և [[մոլեկուլ]]ների զանգվածի չափման համար 1961 թվականին սահմանվել է զանգվածի միասնական ատոմական միավոր, որը որոշվում է որպես [[ածխածին|ածխածնի]] С<sup>12</sup> իզոտոպի զանգվածի 1/12-ը ն հավասար է 1,660538921(73)·10<sup>-24</sup> [[գրամ]]։
 == Կապը այլ միավորների հետ ==
 Զանգվածի ատոմական նոր միավորը 1,0003179 անգամ մեծ է ֆիզիկական ատոմական նախկին միավորից և շատ մոտ է քիմիական նախկին միավորին։ Զ․ ա․ մ․ Էներգետիկ միավորներով հավասար է 932,1 Մէվ։ [[Տարրական մասնիկների ֆիզիկա]]յում միավոր է ընդունված [[էլեկտրոնի զանգված]]ը, որը հավասար է 9,1091·1<sup>-28</sup> գրամ կամ 5,48610<sup>-4</sup> միասնական զ․ ա․ մ․։
+== Ծանոթագրություններ ==
+{{ծանցանկ}}
 {{ՀՍՀ|հոդված=Զանգվածի ատոմական միավորներ|հատոր=3|էջ=658|url=https://hy.wikisource.org/wiki/Էջ:Հայկական_Սովետական_Հանրագիտարան_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_3.djvu/658}}